نکتهی قابل توجه این است که شما با تنوعبخشی نمیتوانید کل ریسک سبد خود را از بین ببرید، اما میتوانید آن را کم کنید.
ریسک مالی چیست؟+ انواع آن
به گزارش بانک اول به فرایند ارزیابی و مقابله با ریسک های مالی ، "مدیریت ریسک " گفته می شود. اما قبل از پرداختن به مقوله مدیریت ریسک لازم است اطلاعات پایه ای در باره ریسک مالی و انواع مختلف آن داشته باشید.
روش های مختلفی برای دسته بندی و تعریف ریسک های مالی وجود دارد. مثال های مهم آن شامل ریسک سرمابه گذاری، ریسک عملیاتی، ریسک Compliance ( زیان هایی که در صورت غیر قانونی بودن یک کار ممکن است به فرد وارد شود مثل خدشه دار شدن حسن شهرت فرد در بازار)، ریسک سیستمی.
انواع ریسک های مالی:
همانطور که گفته شد، روش های مختلفی برای دسته بندی ریسک های مالی وجود دارد که تعریف هریک از آنها بر اساس روش دسته بندی و موضوع آن میتواند متفاوت باشد. در این مقاله بررسی مختصری بر ریسک های سرمایه گذاری، عملیاتی، compliance و سیستمی، خواهیم داشت.
ریسک سرمایه گذاری(investment risk):
همانطور که از نام آن مشخص است، ریسک سرمایه گذاری به فعالیت های سرمایه گذاری و ترید اشاره دارد. شکل های مختلفی از ریسک های سرمایه گذاری وجود دارد اما بیشتر آنها در ارتباط با نوسان قیمت بازار است. ریسک بازار، نقدینگی(liquid)، واعتبار بخشهایی از ریسک سرمایه گذاری است.
ریسک بازار(market risk)
ریسک بازار، نوسان قیمت دارایی ها در بازار را بررسی میکند. به عنوان مثال، اگر Alice بیتکوین خریداری کند در معرض ریسک بازار قرار میگیرد چرا که نوسانات بازار ممکن است باعث افت قیمت بیتکون شود. مدیریت ریسک بازار با در نظر گرفتن این مسئله آغاز میشود که اگر قیمت بیتکون در جهت عکس موقعیت Alice حرکت کند، او چقدر متضرر خواهد شد .گام بعدی ایجاد یک استراتژی است که Alice در برخورد با این حرکت بازار چه واکنشی داشته باشد.
معمولا سرمایه گذارها با ریسک های مستقیم و غیر مستقیم بازار روبرو هستند. ریسک مستقیم احتمال انواع ریسک های سرمایهگذاری بازار از دست دادن دارایی به علت تغییرات نامطلوب قیمت در بازار است، که در مثال قبل گفته شد(Alice قبل از افت قیمت بیتکوین خریداری کرده است.)
در سمت دیگر، ریسک غیر مستقیم در ارتباط با دارایی هایی است که ریسک فرعی و ثانویه دارند، یعنی چندان انواع ریسک های سرمایهگذاری بازار مشهود نیستند. به عنوان مثال در بورس اوراق بها دار نرخ سود به طور غیر مستقیم بر قیمت سهام تاثیر میگذارد.
به عنوان مثال اگر Bob سهام یک شرکت را خریداری کند، سهام او میتواند به طور غیر مستقیم تحت تاثیر نوسان نرخ سود باشد. بالا بودن نرخ سود سهام، رشد شرکت و سودآور ماندن آن را دشوار خواهد کرد و سرمایه گذاران دیگر را ترغیب به فروش سهامشان می کند تا بدهی های خود را پرداخت کنند، چرا که در این شرایط نگه داری سرمایه هزینه های بیشتری دارد.
لازم به ذکر است که نرخ سود هم به صورت مستقیم و هم غیر مستفیم بر بازار های مالی تاثیر میگذارد. در حالی که نرخ سود روی بورس تاثیر غیر مستقیم دارد، تاثیر مستقیمی روی سهام و سایراوراق بها دار با درامد ثابت خواهد داشت. بنا بر این، با توجه به نوع دارایی، ریسک نرخ سود میتواند مستقیم یا غیر مستقیم باشد.
ریسک نقدینگی(liquid risk)
در این ریسک سرمایه گذاران و تریدر ها نمیتوانند دارایی خاص خود را بدون تغییر شدید در قیمت آن خرید یا فروش کنند.
به عنوان مثال،فرض کنید Alice 1000 واحد از یک رمزارز را به قیمت هر واحد 10 دلار خریداری کرده است، قیمت بعد از چند ماه هنوز در خدود 10 دلار ثابت ماندها است. در بازار liquid (وضعیتی از بازار که به راحتی بتوان دارایی های خود را نقد کرد)، Alice میتواند تمام 10000 دلار خود را بفروشد چرا که خریداران زیادی هستند که با قیمت هر واحد 10 دلار حاظر به خرید هستند. اما اگر بازار liquid نباشد، خریداران کمی وجود دارند که حاضر به خرید هر واحد را 10 دلار هستند، پس Alice مجبور به فروش رمزارز خود با قیمت پایین تری است.
ریسک اعتباری(credit risk)
ریسکی است که در آن وام دهنده به علت کوتاهی وام گیرنده، پول خود را از دست میدهد. به عنوان مثال Bob از Alice پولی را به عنوان وام میگیرد، در این حالت Alice با ریسک اعتباری روبرو است. به عبارت دیگر این احتمال وجود دارد که Bob پول Alice را پس ندهد، این احتمال چیزی است که به آن ریسک اعتباری میگوییم. اگر Bob کوتاهی کند، Alice پول خود را از دست خواهد داد.
از دید بزرگتر، اگر درکشوری ریسک اعتباری به صورت غیر منطقی رشد کند، آن کشور دچار بحران اقتصادی خواهد شد. بدترین بحران های مالی در 90 سال گذشته به دلیل گسترش جهانی ریسک اعتباری رخ داده اند.
زمانی بانک های آمریکایی میلیون ها معامله آفست (شکلی از تجارت که در آن وارد کننده تمام یا بخشی از قیمت کالای خریداری شده را به شکل کالا به صادر کننده پرداخت می کند.) را با هزاران طرف قرارداد انجام دادند. زمانی که با بانک Lehmen Brothers برای معامله های افست قرار داد بسته شد ، ریسک اعتباری به سرعت در سرار جهان گسترش یافت و یک بحران مالی را ایجاد کرد که منجر به یک رکود بزرگ شد.
ریسک عملیاتی (Operational risk)
ریسک عملیاتی، خطر ضررهای مالی است که به علت نقص در فرایند های داخلی، سیستم ها و یا روش ها، اتفاق می افتد. این نقص ها غالبا ناشی از اشتباهات انسانی است که تصادفا اتفاق می افتند و یا فعالیت های کلاه برداری است که عمدی است.
برای کاهش ریسک عملیاتی، هر شرکت باید به صورت دوره ای بازرسی های امنیتی را انجام دهد و در کنار آن رویه های قوی اتخاذ کرده و مدیریت داخلی قویی داشته باشد.
نمونه های بیشماری وجود دارد از کارمندان شرکتهایی که به علت مدیریت ضعیف ، معاملات غیر مجازی را با دارایی های شرکت انجام داده اند. این قبیل فعالیت ها را تجارت سرکش میگویند که باعث خسارات مالی بسیار بزرگ در سراسر جهان به ویژه در صنعت بانکی میشود.
نقص های عملیاتی همچنین ممکن است به علت حوادث خارجی ایجاد شوند که به صورت غیر مستقیم بر عملکرد شرکت تاثیر گذار خواهند بود، مثل زلزله، رعد وبرق و سایر بلایای طبیعی.
ریسک Compliance
زمانی که یک کمپانی قوانین و مقررات وضع شده در حوزه قضایی خود را زیر پا بگذارد ممکن است متحمل زیان هایی شود که به آن ریسک compliance میگویند. برای پیشگیری از چنین زیان هایی، بسیاری از شرکت ها رویه های خاصی مثل مبارزه با پولشویی (AML: Anti money laundering) و سیستم احراز هویت مشتری (KYC: know your customer )، را به کار میبرند.
اگر شرکت و یا ارائه دهنده خدمات نتوانند با قوانین سازگار باشند، ممکن است منجر به تعطیل شدن و یا مجازات های جدی تری شود. بسیاری از شرکت های سرمایه گذاری و بانک ها به علت عدم انطباق با قوانین با مجازات روبرو شده اند( مثل فعالیت بدون مجوز). Insider trading (خرید و فروش غیر قانونی سهام یک کمپانی توسط کارمندان بدون اینکه به صورت عمومی فراخوان شده باشد ) و فساد نمونه هایی از ریسک compliance است.
ریسک سیستمی(systemic risk)
ریسک سیستمی، احتمال وقوع یک رویداد خاص که باعث ایجاد تاثیرات منفی در یک صنعت یا بازار خاص شود، است. به عنوان مثال فروپاشی بانک Lehman Brothers بحران مالی جدی در ایالات متحده آمریکا ایجاد کرد که بسیاری از کشور ها را نیز تحت تاثیر قرار داد.
ریسک های سیستمی اغلب در کمپانی هایی مشاهده میشود که بخشی از یک صنعت هستند و وابستگی شدیدی یه یکدیگر دارند. اگر بانک Lehman Brothers وابستگی عمیقی با سیستم مالی آمریکا نداشت، ورشکستگی آن هم تاثیر کمتری داشت.
یک روش ساده برای به خاطر سپردن مفهوم ریسک سیستمی، عملکرد دومینو است. وقتی یک قطعه می افتد باعث میشود بقیه قطعه ها هم بیوفتند.
قابل توجه است که، صنعت فلزات گرانبها بعد ار بحران مالی سال 2008 رشد چشمگیری را تجربه کرد. بنا بر این تنوع بخشی یکی از روشهای کاهش ریسک سیستمی است.
ریسک سیستمی در مقایسه با ریسک سیستماتیک:
ریسک سیستمی را با ریسک سیستماتیک اشتباه نگیرید. ریسک سیستماتیک تعریف سخت تری دارد و به طیف گسترده تری از خطرات اشاره دارد نه تنها مالی.
ریسک سیستماتیک میتواند به شماری از عوامل اقتصادی و اجتماعی اشاره دارد، مثل تورم، نرخ سود، جنگ، بلایای طبیعی و تغییرات عمده سیاست های دولتی.
اساسا ریسک سیستماتیک با رخداد هایی در ارتباط است که کشور یا جامعه را در زمینه های مختلفی تحت تاثیر قرار میدهد، مثل صنعت کشاورزی، ساخت و ساز،معدن، تولید، امور مالی و . . به همین دلیل ریسک سیستمی را با ترکیب دارایی هایی که وابستگی کمی با هم دارند میتوان کاهش داد ولی این امر در مورد ریسک سیستماتیک کارساز نیست.
جمع بندی
در این مقاله در باره چند نوع از انواع بی شمار ریسک های مالی صحبت کردیم که عبارتند از ریسک سرمایه گذاری،عملیاتی، compliance و سیستمی. در گروه ریسک سرمایه گذاری، مفاهیم ریسک بازار، ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری بررسی شدند.
وقتی بحث بازار های مالی به میان می آید، اجتناب از ریسک ها کاملا غیر ممکن است. بهترین کاری که یک تریدر یا سرمایه گذار میتواند انجام دهد، کاهش یا کنترل این ریسک ها است، پس شناخت بعضی از انواع اصلی ریسک اولین گام در ایجاد یک استراتژی موثر در مدیریت ریسک است.
صندوق های سرمایه گذاری
در جامعه پر مشغله امروزی، کسب بازدهی بیشتر برای سرمایهگذاران نیازمند زمان، دانش، آگاهی و شناخت لازم از بازارهای مالی است. امروزه سرمایهگذاران در کشورهای مختلف به منظور سرمایهگذاری وجوه مازاد خود، گزینههای متعددی چون سرمایهگذاری در بانکها، خرید بیمه نامههای عمر و سرمایهگذاری در بازار سرمایه را در اختیار دارند. از میان این گزینهها، سرمایهگذاری در بازار سرمایه از تنوع زیادی برخوردار است.
به عنوان مثال، سرمایهگذاران حرفهای بازار سرمایه، وجوه مازاد خود را عمدتاً به طور مستقیم در پرتفویی از سهام شرکتها سرمایهگذاری میکنند. بخشی از سرمایهگذاران ترجیح میدهند تا از طریق شرکتهای مشاوره سرمایهگذاری پرتفویی از داراییهای مالی از قبیل سهام و اوراق بدهی را خریداری نمایند و برخی از طریق شرکتهای سبدگردانی به تشکیل پرتفوی اختصاصی اقدام میکنند. گروه دیگری از سرمایهگذاران خرد یا نهادی که تمایل به پذیرش ریسک زیاد در بازار سرمایه ندارند و یا سرمایه آنها برای تشکیل سبد اختصاصی مقرون به صرفه نیست، از طریق الگوهای تأمین مالی جمعی و به طور مشخص صندوق های سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری میکنند.
در حال حاضر در بازار سرمایه ایران، انواع صندوقهای سرمایهگذاری وجود دارد که سرمایهگذاران میتوانند با توجه به میزان بازدهی و سطح ریسکپذیری و همچنین اهداف خود از سرمایهگذاری در صندوقهای یادشده سرمایهگذاری نمایند.
به طور خلاصه یک صندوق سرمایهگذاری مجموعهای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است. در واقع میتوان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که در آن افراد مختلف پولهای خود را روی هم میگذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایهگذاری میکنند.
در حال حاضر تأمین سرمایه سپهر مدیریت 6 صندوق سرمایهگذاری را عهده دار میباشد.
چرا در صندوقها سرمایهگذاری میکنیم؟
مزایای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری
سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری نسبت به سرمایهگذاری مستقیم و انفرادی از مزایای زیر برخوردار است:
مدیریت حرفهای داراییها :
یکی از مزایای صندوقهای سرمایهگذاری مدیریت حرفهای دارایی هاست. از آنجا که سرمایهگذاران معمولاً زمان و یا تخصص کافی برای سرمایهگذاری به صورت انفرادی ندارند، در این صندوقها سرمایهگذاری میکنند. در واقع صندوقهای سرمایهگذاری با بهکارگیری نیروهای متخصص سعی میکنند تا حداکثر بازدهی متناسب با ریسک را برای سرمایهگذاران خود محقق سازند.
از این رو صندوقهای سرمایهگذاری یکی از ابزارهای مفید برای سرمایهگذاران خُرد به شمار می روند تا بتوانند از تواناییها و مهارتهای افراد حرفهای برای سرمایهگذاری و نظارت بر داراییهایشان استفاده کنند.
کاهش ریسک سرمایهگذاریها : افراد با سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری، ريسك سرمايهگذاری خود را کاهش میدهند.
در واقع متنوع سازی ترکیب داراییها با این هدف صورت میپذیرد که زیان حاصل از سرمایهگذاری در برخی از اوراق بهادار توسط سود حاصل از سرمایهگذاری در سایر اوراق بهادار پوشش داده شود و زیان سنگینی را به سرمایهگذار تحمیل ننماید. از این رو وجود اوراق بهادار مختلف در سبد داراییهای صندوقهای سرمایهگذاری، ریسک سرمایهگذاران را کاهش میدهد.
نظارت و شفافیت اطلاعاتی: سازمان بورس و اوراق بهادار و ارکان نظارتی صندوق شامل متولی و حسابرس، به صورت مستمر بر فعالیت صندوقهای سرمایهگذاری نظارت میکنند. وجود قوانین و مقررات در خصوص افشای اطلاعات و همچنین نظارت مستمر موجب شفافیت هر چه بیشتر این نهاد مالی است.
نقدشوندگی بالا : از دیگر مزایای صندوقهای سرمایهگذاری امکان تحصیل پول سرمایهگذار در سریعترین زمان ممکن است. بنابراین سرمایهگذار برای فروش واحدهای سرمایهگذاری خود نیازی به پیدا کردن خریدار ندارد. از این رو ریسک ناشی از عدم فروش واحدهای صندوق توسط اشخاص از بین می رود. همچنین وجود رکن ضامن نقدشوندگی در صندوقهای سرمایهگذاری از وجود ریسک نقدشوندگی جلوگیری مینماید.
صرفهجویی نسبت به مقیاس: با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوقهای سرمایهگذاری، این امکان برای سرمایهگذار فراهم است که با مبالغ کم نیز اقدام به سرمایهگذاری نماید. صندوقها با فروش واحدهای سرمایهگذاری و جمعآوری وجوه به منابع بزرگی دسترسی پیدا میکند که این امر باعث میشود، هزینههای ثابت معاملات و تحلیل اطلاعات، بررسی، ارزشگذاری، خرید و فروش و سایر هزینهها با صرفهتر باشد. از این رو هزینه استفاده از نیروهای متخصص، هزینههای معاملات و . جهت مدیریت داراییها بین تمامی سرمایهگذارن سرشکن شده و سرمایهگذاران با حداقل سرمایهگذاری از بهترین خدمات بهرهمند میشوند.
آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار
آیا میدانید با توجه به تحریمهای روسیه علیه برخی کشورها و تیره شدن روابط تجاری با آنها, در حال حاضر میتوان گفت یکی از بهترین بازارهای صادراتی محصولات و میوه ایران کشور روسیه است. با رعایت اصول و استراتژی میتوان قسمت عمده ای از بازار کالاهای وارداتی به روسیه را تصاحب کرد.
بهترین زمان برای سرمایهگذاری در صندوقهای با درآمد ثابت را بشناسید
در هر سرمایهگذاریای، یکی از دغدغههای اصلی سرمایهگذار میزان بازدهی است و میزان بازدهی در هر بازار و ابزاری به زمان ورود به آن بستگی دارد. همانطور که میدانید، یکی از راههای کسب سود مطمئن و بدون ریسک، سرمایهگذاری در صندوقهای با درآمد ثابت است
سود مرکب چیست؟
سود مرکب، سودی ترکیب شده و مضاعف است. به عبارت دیگر، در محاسبه سود مرکب، علاوه بر سودی که به واحدهای سرمایهگذاری تحت تملک سرمایهگذار تعلق میگیرد، سود ناشی از ذخیرهی سودها نیز افزوده میگردد.
مبنای اسلامی محاسبه سود سپردهها چگونه است؟
«سرمایه گذاری اسلامی»،«مدیریت اسلامی ثروت»،«سرمایه گذاری در اوراق بهادار اسلامی»،«سود حلال»،«سود مورد تایید متشرعان»،«سود اسلامی» و… مفاهیمی است که این روزها در حوزه بازار مالی و سرمایه گذاری بسیار شنیده می شود. مواردی از این دست در سال های اخیر محل مناقشه میان صاحبنظران مالی و بانکی از یک طرف و کارشناسان مذهبی و فقهی از سوی دیگر بوده است. در مطلب پیش روی شما « مبنای اسلامی محاسبه سود سپردهها» مورد بررسی قرار گرفته و نکاتی درخصوص تورم و تاثیر آن بر دارایی افراد درج شده است.
مدیریت سرمایه گذاری و ریسک چیست ؟
مدیریت سرمایه به صورت مدیریت حرفهای انواع داراییها به منظور تحقق اهداف سرمایهگذار تعریف میشود.
مدیریت سرمایه امری کاملا شخصی است. با توجه به شخصیت، روحیات و اهداف شما میتواند متفاوت باشد.
سن شما، میزان سرمایه شما، تعیین اهداف و زمان رسیدن به اهدافی که برای خود مشخص میکنید، همگی در تعیین استراتژی مدیریت سرمایه نقش دارد.
استراتژی مناسب برای سرمایهگذاریِ هر فرد با دیگری متفاوت است. عواملی مثل میزان تحصیلات و سواد مالی، سن، میزان درآمد، میزان سرمایه اولیه، ریسکپذیری و… باعث پیدایش استراتژیهای متفاوت سرمایهگذاری میشود.
ریسک چیست؟
کلمه ریسک بیشتر افراد را به یاد خطر و ضرر میاندازد. اما ریسک موقعیتی است که از ترکیب خطر و فرصت به دست میآید. وقتی شما ریسک میکنید، خطری را بهجان میخرید، به امید آنکه فرصتی به دست بیاورید. شما با توجه به میزان تواناییهای فردی خود در کنار شناخت کامل از تهدیدهای احتمالی، میتوانید از این فرصتها استفاده کنید تا به اهداف خود برسید.
بیشتر روشهای سرمایهگذاری با درصدی از ریسک همراه هستند. تنها سرمایهگذاری در داراییهایی چون سپردهگذاری در بانک یا مواردی چون سرمایهگذاری در اوراق خزانه است که ریسک بسیار پایینی دارند.
این موارد (که میتوان آنها را سرمایهگذاری بدون ریسک نیز نامید) یک بازدهی مشخص، قطعی ولی محدود دارند.
فرآیند مدیریت سبد سهام
یکی از راههای کم کردن ریسک یک پرتفوی تنوعبخشی به آن است. تنوعبخشی با هدف کاهش ریسک پرتفوی تا حداقل مقدارِ ریسک و افزایش بازده پرتفوی تا بالاترین اندازه ممکن انجام میشود.انواع ریسک های سرمایهگذاری بازار
با تقسیم کردن مبلغ سرمایهگذاری در سهمهای متنوع، میتوان بخشی از ریسک پرتفوی را حذف کرد. برای انجام این کار بهتر است که سهمها، از صنایع و گروههای متفاوت از هم انتخاب شوند تا اگر یک صنعتی دچار مشکل شد تنها بخش کوچکی از سبد سرمایهگذاری شما بهخطر بیفتد.
نقل قولی معروف در رابطه با تنوعبخشی وجود دارد که بیان میکند: تمامی تخممرغهای خود را در یک سبد قرار ندهید، تا در صورت افتادن سبد همه تخم مرغهایتان از بین نروند.
نکتهی قابل توجه این است که شما با تنوعبخشی نمیتوانید کل ریسک سبد خود را از بین ببرید، اما میتوانید آن را کم کنید.
ریسک کل
ریسک کل از دو بخش ریسک سیستماتیک و ریسک غیرسیستماتیک تشکیل شده است.
ریسک غیرسیستماتیک منحصر به یک دارایی نظیر سهم یک شرکت است، که این ریسک با تنوعبخشی قابل کاهش است.
اما بخش دیگری از ریسک کل، ریسک سیستماتیک یا ریسک بازار است، که به آن ریسک حذفنشدنی هم میگویند. این ریسک از طریق تنوعبخشی کاهش پیدا نمیکند.
انواع سرمایه گذاران بر مبنای میزان تحمل ریسک
سرمایه گذاران به سه دسته تقسیم میشوند:
1. سرمایهگذاران ریسک خنثی افرادی هستند که به میزان ریسک سرمایهگذاری توجهی نمیکنند و تنها به دنبال حداکثر کردن بازدهی خود هستند و میزان مطلوبیت آنها توسط بازدهی سرمایهگذاری تعیین میشود.
2. تعدادی از سرمایهگذاران نسبت به سایرین ریسکپذیرتر هستند؛ در نتیجه میتوانند نسبت به دیگران بهتر با این نوسانات کنار بیایند و آن را تحمل کنند.
3. سرمایهگذاران ریسکگریز انواع ریسک های سرمایهگذاری بازار هستند. این افراد بیشتر به سرمایهگذاری در مواردی که بازدهی مطمئن داشته باشند علاقهمند هستند و از سرمایهگذاری در پروژههای پرریسک دوری میکنند. بیشتر این افراد به سپردهگذاری در بانک روی میآورند و معتقدند که سپردهگذاری در بانک نوعی سرمایهگذاری ایمن است.
خلاصه مقاله
در نهایت به سرمایهگذاران پیشنهاد میشود که ابتدا با توجه به شرایط خود، میزان ریسکپذیری، سواد مالی، سرمایه اولیه و درآمد، استراتژی خود را مشخص کنند و سپس یک سبد سرمایهگذاری مناسب تشکیل دهند.
این سهمها میتوانند با توجه به دیدگاه سرمایهگذار و اهداف آنها متفاوت از هم باشند.
آشنایی با انواع ریسک در بازار سهام و روش های کنترل و کاهش آن
با انواع ریسک در بازار سهام و روش های کنترل و کاهش آشنا شوید
شاید تا الان و خصوصا در نصایح دلسوزانه و صبح بخیر های فرابورس و زیر نویس های هشداری تلوزیون و صحبت های مسئولین، واژه «ریسک» و «معامله پر ریسک» و یا «مدیریت ریسک» رو زیاد شنیده باشید. ریسک در هر بازار مالی وجود دارد و نمی توان منکر آن شد، سرمایه گذاران با توجه به این موضوع به دو دسته ریسک پذیر و ریسک گریز تقسیم می شوند. در این پست سعی داریم به زبانی ساده و البته به صورت جامع، به مفهوم ریسک و انواع ریسک در بازار سهام و چگونه سبد کم ریسک داشته باشیم، بپردازیم.
انواع ریسک در بازار سهام
«ریسک»، در همه کارها و همه شرایط وجود دارد. در بازار بورس، هیچ یک از معاملات بدون ریسک نمی باشد. اگر حرفه ای ترین معامله گر و تحلیلگر هم باشید، باز هم همواره عدم قطعیت ها و ریسک هایی در مسیر شما وجود داره. حتی اگر علم غیب هم داشته باشید و با یقین کامل از رشد یا ریزش سهمی صحبت کنید، احتمالاً دقیقاً وقتی قرار است معامله کنید، هسته ای از بورس یا سایت کارکرد هنگ کند، یا برق بره یا حتی سهم چند دقیقه زودتر صف خرید یا صفحات فروش بشه و شما پشت صف چند میلیونی گیر کنید و امکان معامله نداشته باشید.
در هر صورت، باید ریسک را بپذیرید تا بتوانید وارد بازار سهام شوید. برخی از ریسک ها با افزایش تجزیه و تحلیل شما، کاهش یافتن منبع و برخی از سیستماتیک و ریسک خارج شدن از حیات تحلیل، به هیچ وجه قابل حذف شدن نیست. از مصوبات مختلف گرفته تا قیمت دستوری، تا لغو صادرات یک کالا یا اجازه واردات کالای دیگر و سایر راه حل های سیاسی و با این شرایط، بهترین کار، مدیریت ریسک است.
1. نا آگاهی بزرگترین ریسک بازار سهام می باشد!
در سال 99 به وضوح این مورد را درک کردید، که سهامداران زیادی به دلیل نا آگاهی و بدون آموزش وارد بازار سهام شدند و با دیدن اولین منفی وارد صف های سنگین فروش می شدند.
به قول وارن بافت “ریسک از این ناشی می شود که ندارید در حال انجام چه کاری هستید”، شاید این تعریف وارن بافت از ریسک، ساده ترین تعریف از ریسک های موجود در بازرهای مالی باشد. بسیاری از افراد هستند که همچنان حتی بدون نگاه صرف چند دقیقه زمان برای بررسی یک سهم، صرفا با یک خبر و یا یک شایعه اقدام به معامله می کنند و بدتر از آن، بسیاری از افرادی که در بورس فعال هستند، به هیچ عنوان توانایی بررسی سهمی که خریداری کردند را ندارند. این خود بزرگترین ریسک موجود در بازار است. به طور خلاصه، اگر نتوانید در چند خط یا چند دقیقه، با دلیل و منطق هدفتان از یک سرمایه گذاری را توضییح دهید، معامله ی شما معامله ای کاملا پر ریسک خواهد بود.
2. عدم بررسی وضعیت عملکرد شرکت ها
دومین ریسک بازار سهام، عدم بررسی وضعیت عملکرد شرکت ها می باشد. منظور از این جمله، لزوما تحلیل بنیادی نیست، شرکت های ورشکسته زیادی در بورس هستند. از شرکت های بازار پایه تا شرکت های زیان ده بازارهای اصلی و شرکت هایی که به نسبت سود سازی خودشون، قیمت بسیاری بالایی دارند. اگرچه تحلیل بنیادی توسط همه افراد قابل انجام نیست، اما حداقل کاری که می توانید انجام دهید این است که با بررسی ساده نسبت EPS و P/E سهام، از سهام زیان ده و سهامی که به نسبت سود زیانشان، رشد بسیار زیادی داشتند دوری کنید. به عنوان مثال، سهم تپکو که یک شرکت ورشکسته بوده است را بررسی کنید، علی رغم رشد شدید این سهم از سال 98 تا 99، از تیر 99 تا همین چند روز پیش، بیش از یک سال در صف فروش بوده است و حتی پس از 60 درصد ضرر، اجازه خروج هم نداده است.
همواره در بازار، سهامی با رشد بسیار زیاد و سهامی با ریزش های سنگین وجود دارند. شما هیچ وقت مجبور نیستید از بین بیش از 600 سهم موجود در بازار، یک راست سراغ سهمی بروید که در یک ماه گذشته رشد نجومی داشته است و قیمتش در حال حاضر بالا است. در نموداری که در شکل زیر آورده شده، طبیعتا هرچه قیمت بالاتری اقدام به خرید کنید، ریسک سرمایه گذاری شما بالاتر خواهد بود. میله های زرد رنگ به صورت شماتیک ریسک سرمایه گذاری درهر نقطه را نمایش میدهد.
کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذرای در بازار سهام
در ادامه این مقاله به روش هایی برای کنترل و کاهش ریسک سرمایه گذرای در بازار سهام می پردازیم.
تعیین ریسک تحلیلی
یک از راه های تعیین ریسک هر معامله، بررسی مهمترین حمایت ها و مقاومت های هر سهم، و پتانسیل رشد و ریزش آن سهم می باشد. چنانچه سهمی با نزدیکترین حمایت معتبر خودش فاصله کمیی داشته باشد، خرید آن سهم کم ریسک خواهد بود. در غیر این صورت، اگر فاصله سهم با حمایت بسیار زیاد باشد طبیعتا ریسک سرمایه گذاری هم بیشتر خواهد بود.
اندازه گیری ریسک تحلیلی، فرض کنید ریسکی را تحلیلی کردید و در نهایت به این نتیجه رسیدید که:
- قیمت مناسب خرید: 1000 تومان
- حدسود: 1500 تومان
- حد ضرر: 500 تومان
ریسک شما در این معامله، در صورت فروش در حد ضرر، برابر از دست دادن نصف سرمایه است ( 50 درصد ضرر)، و سود شما نیز برابر 50 درصد می باشد. نسبت سود به ضرر شما در این معامله عملا یک معامله شانسی است و معامله ای پر ریسک تلقیی می شود. هر چقدر این نسبت بیشتر باشد ( فاصله حد سود تا قیمت خرید، بیشتر از فاصله حد ضرر تا قیمت خرید باشد) معامله کم ریسک تر است.
کاهش ریسک با تنوع در سهام
در مثال قبل، فرض کنید کل سرمایه شما 100 میلیون تومان است و کل این سرمایه را بر روی سهم مثال قبل سرمایه گذاری کردید و حد ضرر شما 50 درصد پایین تر از نقطه خرید است. در این صورت، ریسک کل سرمایه شما 50 درصد است و عملا 50 درصد سرمایه شما در خطر است. اما چنانچه این 100 میلیون تومان را به 5 قسمت تقسیم کنید، و مثلا 5 سهم با حد ضررهای مختلف بخرید، یا قسمتی از سرمایه رو در صندوق های درآمد ثابت سرمایه گذاری کنید، ریسک کل سرمایه کاهش خواهد یافت. طبیعی است که احتمال اینکه یک خرید شما اشتباه باشد، بیشتر از این است که هر پنج انواع ریسک های سرمایهگذاری بازار خرید شما اشتباه از آب در بیاید و با تنوع در سبد سهام، ریسک کل سرمایه را کاهش میدهید.
کاهش ریسک با تنوع در صنعت
پیش تر گفتیم که تنوع در سهام تشکیل سبد سهام، باعث کاهش ریسک می شود، اما این تنوع باید اصول و قواعدی هم انواع ریسک های سرمایهگذاری بازار داشته باشد. مثلا در این تنوع، شما حق ندارید پنج سهم را از یک صنعت انتخاب کنید، چرا که عملا در این صورت تنوعی در سبد شما وجود ندارد و شما عملا بر روی یک صنعت، تک سهم شده اید.
همچنین اگر سرمایه زیادی دارید، قطعا بهتر است مقداری از آن را در بازارهای موازی سرمایه گذاری کنید. حتی اگر پول کمی دارید، بهتر است برای نیازهای ضروری و یا حتی برای فرصت ها سرمایه گذاری که در آینده پیش می آید مقداری از سرمایه را در صندوق های درامد ثابت یا بانک نگهداری کنید.
همچنین خرید واحدهای صندوق سهامی میتواند کمک بسیار زیادی به کاهش ریسک سرمایه گذاری شما کند و بهتر است همیشه 20 تا 30 درصد از سرمایه تان را به یک صندوق خوب اختصاص دهید.
کدام صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت، امنیت بیشتری دارد؟
این سوال کلا اشتباه است چرا که همه صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت امنیت دارند.
برای اینکه اطمینان بیشتر کسب کنید از به صندوق های سرمایه گذاری رجوع کنید که بالای ده سال قدمت دارند و در بین مردم و سرمایه گذاران شناخته شده اند.
در این مقاله همراه من باشید تا شما را با انواع صندوق های سرمایه گذاری آشنا کنم.
صندوق های درآمد ثابت
این صندوقها به دلیل داشتن حداقل بازدهی تضمین شده برای افرادی با ریسک پذیری پایین مناسب است و به همین دلیل منابع مالی حاصل از فروش این صندوق ها را عمدتا به خرید اوراق بهادار بدون ریسک یا کم ریسک مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره، سپرده بانکی و . اختصاص می دهند.
قسمت بسیار کمی از صندوق نیز توسط مدیر صندوق در بورس سرمایه گذاری می شود. صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت، نوعی از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک هستند که دارایی مشتریان خود را در اوراق بهادار کم ریسکی چون اوراق مشارکت، اسناد خزانه، اوراق اجاره، گواهی سپردههای بانکی و انواع ابزارهای کم ریسک قابل معامله در بازارهای مالی سرمایهگذاری میکنند.
این صندوقها بر اساس قوانینی که برای آنها وجود دارد، میتوانند بین ۱۰ تا ۳۰ درصد کل سرمایهشان را در ابزارهایی با ریسک بیشتر، مثل سهام سرمایهگذاری کنند تا در بلند مدت باعث افزایش سرمایه صندوق شود.
صندوق سرمایه گذاری در سهام
صندوق های سرمایه گذاری در سهام، صندوق هایی هستند که اکثر سرمایه ی موجود در آن را در سهام شرکت های موجود در بازار بورس و فرابورس سرمایه گذاری می کنند. این صندوق ها پرداخت سود دوره ای و سود تضمین شده ندارند و سود یا ضرر سرمایه گذاران از مابه التفاوت قیمت صدور و ابطال آن ها حاصل می شود.
یعنی سرمایه گذاران از طریق افزایش قیمت واحدهای این صندوق به سود می رسند. با توجه به ریسک بالایی که در این صندوق ها وجود دارد امکان کسب بازدهی بیشتر نسبت به صندوق های درآمد ثابت وجود دارد. استفاده از این صندوق ها ریسک بالایی دارد. بازدهی آنها نیز بیش از هر چیز دیگری از شرایط کلی بازار سرمایه تاثیر میپذیرد.
صندوق سرمایه گذاری مختلط
صندوق سرمایه گذاری مختلط هم مانند صندوق های سهامی سود تضمین شده و پرداخت سود دوره ای ندارند و سود و ضرر سرمایه گذار ناشی از افزایش یا کاهش ارزش (NAV) واحدهای صندوق است. صندوق سرمایه گذاری مختلط نوعی از صندوق های سرمایه گذاری مشترک است که معمولا داراییهای خود را با نسبت 40 تا 60 درصد در بازار سهام و 40 تا 60 درصد در اوراق با درآمد ثابت مانند سپردههای بانکی – اوراق مشارکت و … سرمایهگذاری میکنند. هرچه مقدار سرمایهگذاری در بازار سهام بیشتر باشد انتظار سودآوری بیشتر میشود و به دلیل طبیعت نوسانی بازار سهام میزان ریسک افزایش مییابد.
سه نوع صندوق سرمایه گذاری را در بالا مطالعه کردید. و متوجه شده اید که بهترین نوع سرمایه گذاری، سرمایه گذاری در صندوق های درآمد ثابت است که علاوه بر ریسک کم و سود زیاد ،بهترین شرایط را برای سرمایه گذارن فراهم کرده است. برای اطلاعات بیشتر از نحوه ی سرمایه گذاری در صندوق های درآمد ثابت روی لینک کلیک کنید. برای هر سرمایه گذاری قطعا ریسک وجود دارد. اما سرمایه گذاری در صندوق های درآمد ثابت کم ریسک ترین نوع سرمایه گذاری با حفظ ارزش دارایی است.
دیدگاه شما