ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس

نوسان گیری در بورس | به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)

در آموز‌ش‌های پیشین مجله فرادرس در مطالب «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست ؟ آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» با مفاهیم بورس و موضوعاتی مانند شاخص بورس و تابلوخوانی در بورس آشنا شدیم. همچنین نحوه ثبت‌نام در بورس را بیان و سامانه سجام را معرفی کردیم. در این آموزش با نوسان گیری در بورس آشنا می‌شویم.

فیلم آموزش رایگان نوسان گیری در بورس

فیلم آموزش رایگان نوسان گیری در بورس به صورت گام به گام، در کادر بالا، به سوالات شما در خصوص نوسان گیری در بورس، به زبان ساده و به صورت گام به گام پاسخ می‌دهد.
برای پخش و مشاهده ویدئو روی دکمه پلی یا تصویر بالا کلیک کنید.

نوسان گیری در بورس چیست؟

سرمایه‌گذاران بازار سرمایه روش‌ها و اهداف مختلفی برای کسب سود دارند. سود در بازار سرمایه معمولاً از دو طریق به دست می‌آید: یکی بالا رفتن ارزش سهام و دیگری سودی که شرکت بین سهامداران تقسیم می‌کند. ذات بازار بورس بر اساس تغییرات و نوسان قیمت در بازه‌های زمانی کوتاه مدت تا میان مدت و بلند مدت است. خرید و فروش در همه این بازه‌ها را می‌توان به نوعی نوسان‌گیری دانست که بازه آن‌ها متفاوت است. اما چیزی که در بازار سرمایه از آن با نام نوسان‌گیری یاد می‌شود، منظور نوسان‌گیری در کوتاه مدت است.

برای آشنایی با نوسان گیری، ابتدا باید با تعریف نوسان در بازار سرمایه آشنا شویم. منظور از اصطلاح نوسان در بازار بورس تغییراتی است که در زمان کم یا اصطلاحاً کوتاه مدت در قیمت سهام رخ می‌دهد. افرادی که استراتژی آن‌ها کوتاه مدت است، معمولاً از این نوسان‌ها استفاده می‌کنند و خرید و فروش خود را بر اساس نوسان‌ها انجام می‌دهند. اصطلاحاً به این افراد نوسان‌گیر می‌گویند. استراتژی افراد مختلف در نوسان گیری، به میزان ریسک پذیری و ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس مقدار سرمایه آن‌ها بستگی دارد.

روش های نوسان گیری

برای نوسان ‌گیری حتماً باید تجربه و دانش کافی داشته باشید. دلیل این امر ان است که ریسک نوسان ‌گیری بسیار زیاد است و اگر افراد غیرحرفه‌ای به انجام این کار اقدام کنند، احتمالاً دچار زیان‌ می‌شوند.

یکی از ابزارها یا به عبارت بهتر، مهارت‌های لازم برای نوسان‌گیری، تحلیل تکنیکال یا فنی است. در تحلیل تکنیکال، بیشتر با نمودارها سر و کار داریم و طبق تحلیل آن‌ها، در بازه‌های کوتاهی سهمی را می‌خریم و پس از چند درصد افزایش قیمت، آن را می‌فروشیم.

یکی دیگر از مواردی که برای نوسان‌ گیری مورد توجه قرار داده می‌شود، بازار و جو حاکم بر آن است. نوسان‌ گیر همواره باید اخبار بازار را رصد کند. گاهی یک خبر یا حتی شایعه، می‌تواند سبب رشد یا افت قیمت یک گروه شود. در این مواقع، نوسان‌گیران در موقعیت مناسب، سهام مرود نظر را خریده و پس از رسیدن به سود مورد نظر، آن را می‌فروشند.

از دیگر مواردی که نوسان‌گیرها بر اساس آن عمل می‌کنند، اطلاعات پنهان شرکت‌ها است. گاهی ممکن است اطلاعاتی مانند افزایش سود، افزایش سرمایه و… پیش از اعلام عمومی شرکت‌ها از آن‌ها درز کند و موجب رشد ارزش سهام شود. در این شرایط، نوسان‌گیرها قبل از رشد قیمت، سهام را خریداری کرده و در قیمت‌های بالاتر می‌فروشند.

بازه‌های مختلفی برای درصد سود نوسان‌ گیری بیان می‌شود؛ مثلاً ۳ تا ۱۰ درصد یا ۵ تا ۱۵ درصد. برخی یک روز تا سه روز و یک هفته، حتی یک ماه را بازه نوسان ‌گیری در نظر می‌گیرند. در ادامه، یکی از روش‌های عملی را ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس به زبان ساده معرفی می‌کنیم که نوسان‌گیر‌ها از آن استفاده می‌کنند.

البته گاهی کسانی در بورس موج ایجاد کرده و دیگران را تحریک می‌کنند تا سوار آن شوند. بدین صورت که برخی مواقع، سهامدار سهامی را می‌خرد و پس از آن، با ایجاد جوّ موجی را ایجاد می‌کند تا قیمت آن بالاتر رود. حال ممکن است این سهم، دلایل اقتصادی و منطقی برای افزایش نداشته باشد. در این شرایط، سهامداران خرد ناآگاه اسیر موج شده و بر آن سوار می‌شوند. پس از آن، سهامداری که موج را ایجاد کرده، ظرف مدت کوتاهی به سود مورد نظر خود می‌رسد و این سهامداران خرد هستند که دچار ضرر و زیان می‌شوند. پر واضح است که چنین نحوه تجارتی طبق هیچ معیاری صحیح نیست و رفتاری ناهنجار و مخرب به حساب می‌آید.

مثالی از مراحل نوسان گیری

در این بخش یک مثال از نوسان گیری را بیان می‌کنیم. فرض کنید پس از تحلیل و بررسی لازم، سهمی را برای نوسان گیری انتخاب کرده‌ایم. حال یک فرایند خرید و یک فرایند فروش برای سهم داریم. بنا به استراتژی خود می‌توانید اعداد و درصدهای این مثال را تغییر دهید.

فرایند خرید سهم این‌گونه است: ابتدا اولین قیمت را برای خرید سهم در پایین‌ترین قیمت مجاز قرار می‌دهیم. اگر خرید اول انجام نشود، قیمت قبلی را یک درصد بالا برده و دومین سفارش خرید را می‌گذاریم. اگر سفارش‌های خرید اول و دوم انجام نشود، یک درصد دیگر به قیمت خرید اضافه می‌کنیم و سومین سفارش خرید را می‌گذاریم. چنانچه موفق به خرید شدیم، باید برای فروش سهم تلاش کنیم.

برای فروش سهم نیز به این صورت عمل می‌کنیم: برای سفارش فروش، ۲۵ درصد سهم را در قیمت خرید به علاوه ۳ درصد، ۳۰ درصد از سهم را در قیمت خرید به علاوه ۳٫۵ درصد و ۴۵ درصد را در بالاترین قیمت مجاز روزانه قرار می‌دهیم. در نتیجه، نوسان گیری با میانگین سود ۳٫۸ درصد و پس از کسر کارمزد معاملات، با سود خالص ۲٫۶ درصد خواهد بود.

نکته ۱: سهامی را که برای نوسان‌گیری روزانه انتخاب می‌کنیم، معمولاً در فاز استراحت بوده و نوسان قیمت آن متعادل است. بنابراین، نگهداری آن برای سود بیشتر با ریسک همراه خواهد بود.

نکته ۲: نوسان‌گیری را باید از طریق پلتفرم‌های آنلاین انجام دهید، زیرا کمترین درصدها در نوسانات قیمت نیز تأثیر دارند.

همان‌طور که می‌دانیم، معاملات از ساعت ۹ صبح شروع می‌شود، اما سفارش‌گیری از ساعت ۸:۳۰ آغاز می‌گردد. بنابراین، اگر قصد نوسان گیری داشته باشیم، باید در بین این دو زمان، مثلاً ۸:۴۵ به حساب آنلاین خود وارد شویم و کارهای لازم را انجام دهیم. پس از انتخاب سهم مورد نظر، می‌توانید جدول عرضه و تقاضای سهم را ببینید. شکل زیر، جدول عرضه و تقاضای یک سهم را نشان می‌دهد.

اکنون با یک مثال عددی فرایند نوسان گیری بالا را شرح می‌دهیم. فرض کنید ۱۰۰ میلیون ریال در اختیار داریم و سهمی را انتخاب کرده‌ایم که قیمت پایانی روز گذشته آن ۴۳۵۰ ریال بوده است. همچنین، حداقل قیمت امروز ۴۱۳۲ و حداکثر آن، ۴۵۶۷ ریال باشند.

با این اطلاعات می‌توانیم خرید و فروش را آغاز کنیم. ابتدا باید قیمت خرید مرحله اول را محاسبه کنیم. این قیمت برابر با کمترین قیمت ممکن سهم به علاوه ۱ درصد است. بنابراین، قیمت ۴۱۷۳ را به دست می‌آوریم. سفارش خرید را روی این قیمت می‌گذاریم. اگر نتوانستیم در این قیمت سهمی بخریم، قیمت را یک درصد بالاتر، یعنی ۴۲۱۴ قرار می‌دهیم. اگر در مرحله دوم نیز موفق به خرید نشدیم، یک درصد دیگر قیمت دیروز را بالاتر می‌بریم (۳ درصد) و سفارش را روی ۴۲۵۵ قرار می‌دهیم.

حال فرض می‌کنیم در یکی سه قیمت که بیان کردیم، سهم مورد نظر را خریده‌ایم. در ادامه، نوبت به فروش سهام در قیمت‌های بالاتر می‌رسد. سفارش فروش را به سه بخش تقسیم می‌کنیم:

• ۲۵ درصد از حجم سهام را در قیمت خریداری شده به علاوه ۳ درصد از آن قرار داده و تاریخ سفارش را «نامحدود» تعیین می‌کنیم.
• ۳۰ درصد از حجم سهام خریداری شده را در قیمت خریداری‌ شده به علاوه ۳٫۵ درصد و برای تاریخ نامحدود قرار می‌دهیم.
• ۴۵ درصد از حجم سهام را در قیمت حداکثر رشد سهم روی سفارش فروش قرار می‌دهیم و تاریخ آن را نامحدود تعیین می‌کنیم.

برای انجام سفارش‌ها باید منتظر بمانیم تا سهم در قیمت تعیین شده به فروش برسد.

فیلم آموزش نوسان گیری در بورس

برای آشنایی کامل با نوسان گیری، پیشنهاد می‌کنیم فیلم آموزش نوسان گیری در بورس را مشاهده کنید. در این فیلم آموزشی که مدت آن ۲ ساعت و ۱۱ دقیقه است، مطالب در شش درس ارائه شده‌اند. لینک این فیلم آموزشی، در ادامه آورده شده است.

• برای مشاهده فیلم آموزش نوسان گیری در بورس+ اینجا کلیک کنید.

در درس اول، مفاهیم نوسان گیری در بورس و در درس دوم، شناسایی سهام مناسب نوسان گیری ارائه شده است. تابلوخوانی و روانشناسی رفتار معامله گران نیز در درس سوم مورد بررسی قرار گرفته است. موضوع درس چهارم نیز ابزار استوکاستیک (Stochastic) و کندل استیک (Candlestick) است. در درس پنجم این آموزش، کاربرد کراس مووینگ اوریج ها (Moving Average) در نوسان گیری و در نهایت در درس ششم، خرید از صف فروش در سطوح فیبوناچی (Fibbonacci Levels) معرفی شده است.

فیلم آموزش فیلترنویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده

در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، امکانی جهت فیلترنویسی وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان از میان انبوه سهام مختلف، آن‌هایی را انتخاب کرد که دارایی ویژگی‌های مورد نظر ما باشد. به همین منظور، برای آشنایی با فیلترنویسی در بورس، فیلم آموزش فیلترنویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده ارائه شده است. در این آموزش ویدئویی ۴ ساعت و ۴۸ دقیقه‌ای که شامل ۲۰ درس است، ابتدا مفاهیمی مانند دامنه نوسان و سقف و کف مجاز قیمت سهام، EPS و P/E سهام و حجم معاملات و خرید و فروش حقیقی‌ها و حقوقی‌ها بیان شده است. در ادامه، اصول اولیه فیلترنویسی ارائه شده و مباحثی مانند سابقه قیمت‌ها و معاملات، اطلاعات حقیقی و حقوقی، شناسایی سهام دارای صف خرید و یا صف فروش و توابع آماده در فیلترنویسی ارائه شده است. لینک این آموزش در ادامه آورده شده است.

• برای مشاهده فیلم آموزش فیلترنویسی در بورس – ابزار شناسایی سهام پربازده+ اینجا کلیک کنید.

شناسایی سهام مورد توجه و خرید حقوقی‌ها، شناسایی سهام با حجم معاملات زیاد نسبت به روزهای قبل، شناسایی سهام دارای افت و یا رشد زیاد در یک ماه اخیر، شناسایی سهام موجود در پایان روند نزولی و آماده شروع روند صعودی و شناسایی سهام جذب کننده نقدینگی هوشمند با استفاده از فیلترنویسی، از سایر دروس این آموزش است که به طور کامل به آن پرداخته شده است.

سخن پایانی

در این نوشتار، مفهوم نوسان‌گیری را به عنوان یکی از ابزارهای کسب درآمد از بازار بورس و سرمایه، شرح دادیم؛ همچنین شیوه‌های بهره‌گیری از این روش کاربردی را بیان کردیم و با مثالی مراحل گوناگون نوسان‌گیری را توضیح دادیم. حال اگر دیدگاهی دارید که فکر می‌کنید می‌تواند این مطلب را کامل کند یا پرسشی دارید که بی‌پاسخ مانده است، می‌توانید آن را ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس از طریق بخش نظرات در ادامه مطلب با ما و دیگر خوانندگان مجله فرادرس در میان بگذارید.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

مردم با دقت به بازار بورس ورود کنند/ احتمال ریزش سهام وجود دارد

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه بورس الان مانند یک مار زخمی است و خیلی باید با دقت به آن ورود کنید، گفت: مردم در ورود به بحث بورس و سهام خیلی دقت کنند زیرا احتمال ریزش سهام وجود دارد.

به گزارش بلاغ به نقل ازحجت الله عبدالملکی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام درباره وضعیت بازار بورس گفت: در این رابطه باید به نکاتی توجه کرد، اول اینکه خرید عرضه اولیه سهام مطلوب بوده و هم به نفع اقتصاد و تولید کننده است و از طرفی هم یک سود مناسب برای خریدار دارد. اما نکته دوم این است که در بازار ثانویه و آنجایی که سهام دست به دست می شود، وقتی شاخص ها و قیمت سهام خیلی رشد می کنند احتمال سقوط سهام وجود دارد.
وی افزود: ما الان در شرایطی هستیم که احساس می‌کنم بورس ما حبابی است و دلیل این موضوع هم این است که نقدینگی در کشور نقدینگی زیادی است. سال ۹۶ مادر تحلیل نقدینگی گفتیم که نقدینگی در کشور آنقدر زیاد است که وارد هر بازاری شود آن بازار را با انفجار قیمت مواجه می کند.
این استاد دانشگاه افزود: امروز هم این نقدینگی آنقدر زیاد است که وارد هر بازاری شده متاسفانه باعث افزایش شدید قیمت شده است، مثلاً دلار از ۳ تا ۴ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان و قیمت پراید را به ۹۰ میلیون تومان رساند، قیمت آپارتمان هم چندین برابر شده است.
عبدالملکی اظهار داشت: توصیه ما به مردم این است که در ورود به بحث بورس و سهام خیلی خیلی دقت کنند، احتمال ریزش سهام به شدت وجود دارد. الان یک سری افراد حرفه ای در بورس وجود دارند که به اعتبار ایننکه افراد غیرحرفه‌ای زیادی وارد بورس می شوند جولان می دهند و مطمئنا اگر بورس با مشکل مواجه شود حرفه ای ها خارج شده و شما می مانید با سهامی که قابل فروش نیست و ارزش آن پایین آمده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: بورس الان مانند یک مار زخمی است و خیلی باید با دقت به آن ورود کنید. همچنین باید به کسانی که شما را به سمت ورود به بورس تشویق می کنند هم با احتیاط بیشتری تعامل کنید.

بلاغ: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.

توزیع دورهمی منافع عرضه اولیه به بهانه صیانت از حقوق سهامداران غیرحرفه‌ای

رمز و راز زمان بازگشایی نمادها در اولین روز عرضه در تابلوهای رنگین بازار پایه فرابورس هنوز برای فعالان باسابقه بورس نیز مشخص نیست

مسعود وطنخواه

این روزها تغییر روش عرضه اولیه و اختصاص آن به گروهی خاص انتقادات فراوانی را در میان فعالان بازار سرمایه بر انگیخته است؛ در این گزارش در گفت‌وگو با کارشناسان به بررسی ادعای حمایت از سرمایه‌گذاران غیر‌حرفه‌ای که به عنوان توجیه عرضه اولیه ترکیبی مطرح می‌شود، می‌پردازیم و به این پرسش پاسخ می‌دهیم آیا راهکار دیگری وجود ندارد که امکان مشارکت در خرید عرضه اولیه ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس برای عموم فراهم باشد و هم ریسک‌های آن برای سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای قابل شناسایی باشد؟

سابقه عرضه اولیه در بازار سرمایه ایران به حدود ۱۵سال می‌رسد. در ابتدا، مدیریت تخصیص عرضه اولیه به عهده کارگزاری‌ها بود. قدیمی‌ترهای بورس به خاطر دارند روزهایی که کارگزاری با نماد گروهی «ددد» خرید می‌کردند و پس از ساعات معاملات، سهمیه خریداری‌شده را بر اساس سلیقه کارگزاری، گردش مشتری، میزان نورچشمی‌‌ بودن و غیره به متقاضیان اختصاص می‌دادند.

البته معاملات گروهی بورس، معمولا به دو روش (ددد) و (ررر) انجام می‌شد. در معاملات گروهی (ددد) خریداران و فروشندگان سهام افراد معمولی بودند؛ در حالی که در معاملات گروهی (ررر) سازمان خصوصی‌سازی به عنوان فروشنده سهام شرکت‌های دولتی، آنها را به کارگران و کارکنان همان واحد می‌فروخت.

در آن زمان، کارگزار مربوطه تا ساعت ۵ بعد از ظهر فرصت تخصیص سهام از کد فرضی (ددد) به نام خریداران واقعی را داشت و در صورت تخصیص نیافتن سهام در زمان مقرر، کارگزار خریدار موظف بود سهام خریداری‌شده را به نام خود کند و در زمان معامله دیگری سهام ذکرشده را به فروش برساند که در این صورت، کارگزار ملزم به پرداخت کارمزدی برای خرید و سهام می‌‌شد.

این روش خرید عمده و اختصاصی سبب پیدایش رانت برای کارگزاری‌ها می‌شد و به همین دلیل، انتقاد سرمایه‌گذاران را برانگیخت؛ اما نهاد تنظیم‌کننده یا همان سازمان بورس آن روزها، با قبول وجود نقائص، خود را پشت نبود سازوکار مناسب مخفی می‌کرد و کارگزاری‌ها نیز، اگر می‌خواستند، از این نبود نظارت می‌توانستند برای خود به نحو احسن استفاده کنند.

رانت موجود به اندازه‌ای بود که پس از هر عرضه اولیه شاهد مهاجرت گروهی از سرمایه‌گذاران ناراضی از سهمیه اختصاص داده‌‍شده، به کارگزاری دیگر بودیم.

با این حال، گروهی از کارگزاری‌ها تا آنجا پیش رفتند که حتی سهمیه اندکی نیز برای مشتریان خود که گردش پایینی داشتند، اختصاص نمی‌دادند. این وضع سبب شد که سازمان بورس کارگزاری‌ها را مکلف کرد که حداقلی متناسب با حجم عرضه اولیه مثلا ۵۰ سهم به تمام متقاضیان که فرم ثبت‌نام را پر کرده‌اند، اختصاص یابد. هر چند این رویه اندکی از انتقادات را کاهش داد، به معضل و رانت جدید دیگری تبدیل شد.

گروهی از خریداران خرد روزهای فبل از عرضه اولیه به تمام کارگزاری‌ها سر می‌زدند و فرم پر می‌کردند و از آنجا که کارگزاری موظف بود برای همه فرم پرکنندگان حداقلی را اختصاص دهد این افراد از صد کارگزاری موجود در تهران هم اگر کف عرضه را می‌گرفتند در مجموع تعداد قابل توجهی سهم می‌شد.

با توجه به اینکه گروهی از افراد به دلیل مشغله کاری یا دسترسی نداشتن به پایتخت (آن روزها در شهرستان‌ها به ندرت یک شعبه کارگزاری یافت می‌شد) این سهمیه‌بندی خود سبب تقسیم رانت برای گروهی از افراد، از یک سو و از سوی دیگر، ازدحام در کارگزاری‌ها در روز قبل از عرضه می‌شد.

داستان پر فرازونشیب عرضه اولیه قطع و وصل بودن شبکه در زمان پذیرش دستورهای خریدوفروش ادامه داشت تا زمانی که سازمان بورس روش بوک‌بیلدینگ ارائه کرد که با این روش رانت عرضه اولیه هم جمع‌آوری شد.

در روش بوک بیلدینگ دیگر نیاز نیست، همه افراد متقاضی یک سهام در زمانی خاص سفارش خود را ثبت کنند، بلکه به جای یک زمان خاص می‌توانند سفارش خود را در یک بازه زمانی ثبت کنند.

پس از ثبت سفارش هسته معاملات به طور مساوی تعداد سهامی را که باید در عرضه اولیه تقسیم شود، میان همه افرادی که درخواست خرید خود را ثبت کرده‌‎اند، به طور مساوی تقسیم می‌کند.

عرضه سرخابی‌ها برای گروه خاص

چند سالی اوضاع عرضه اولیه خوب بود تا دست‌های پشت پرده که از رانت محروم شده بودند، فعال شدند و به‌تدریج و در سایه این توجیه که سهام‌هایی با ریسک بالا وجود دارند که عرضه اولیه آنها به نفع عموم سرمایه‌گذاران نیست، به اسم شرکت‌های کوچک و متوسط در فرابورس عرضه شدند و در ادامه نیز با همکاری تنگاتنگ که سازمان بورس، فرابورس و کارگزاری‌ها با هم داشتند این روش اختصاص‌دهی سلیقه‌ای به تابلوهای رنگی فرابورس نیز تعمیم پیدا کرد و این روزها برای عرضه سهام سرخابی نیز گویا برنامه‌ای برای محروم کردن غیرخودی‌ها دارند.

حجت اسماعیل‌زاده، معاون پذیرش شرکت فرابورس، ۲۳ مرداد ۱۴۰۰، درباره آخرین وضع عرضه باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس در فرابورس به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: «استقلال و پرسپولیس دارای شرایط پذیرش در بازار اول و دوم فرابورس نبوده‌اند، ریسک‌ و ابهاماتی که در صورت‌های مالی این شرکت‌ها بود، باعث شد همه را به این نتیجه برساند که این شرکت‌ها توانایی پذیرش در بازار اول و دوم را ندارند.»

معاون پذیرش شرکت فرابورس عنوان کرده بود: «امکان معامله در بازار پایه فرابورس برای شرکت‌های پرسپولیس و استقلال فراهم است.»

معمولا عرضه در بازار پایه که سه تابلو زرد، نارجی و قرمز دارد، خارج از عرف عرضه اولیه و به صورت بازگشایی نماد در روز مشخص، اما بدون زمان مشخص (زمان بازگشایی متغیر است و با پیام ناظر اطلاع‌رسانی می‌شود) صورت می‌گیرد که در این حالت، با توجه به سازوکار رقابتی و احتمال هنگ هسته معاملات، خرید آسان برای همه به طور مساوی وجود ندارد.

رانت‌های عرضه اولیه ترکیبی

اما اینکه رمز و راز زمان بازگشایی در تابلوهای رنگین فرابورس چیست، هنوز برای فعالان با سابقه بازار نیز مشخص نیست.

علی سامانی‌فرد، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با عصر اقتصاد با انتقاد از روش ترکیبی در عرضه اولیه گفت: مجریان دلیل استفاده از این روش در عرضه‌ اولیه‌های‌‌ دو نماد «فجهان» و «سبزوار» را سپردن مدیریت بازار به صندوق‌ها عنوان کردند تا صندوق‌ها روزهای دیگر این سهام را به عموم عرضه کنند.

او افزود: اتفاق رخ‌داده در نماد «فجهان» نشان می‌دهد که چند روز پس از عرضه‌ اولیه، سهامداران عمده با درصدهای بالا اقدام به فروش سهام خود کردند.

سامانی‌فرد اضافه کرد: واکاوی ریز معاملات این سهم نیز نشان می‌دهد که سهامدار عمده به طور تصنعی اقدام به عرضه می‌کند تا قیمت را در محدوده‌ای کنترل کند تا در این بازه سهام را از بازار جمع کند. برای نمونه شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه گل‌گهر در این مدت تعداد سهام «فجهان» خود را از ۴۰۰میلیون و به یک میلیارد و ۶۰۰میلیون سهم در روند نزولی رسانده است..

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اخیرا هم با برچسب شرکت‌های پرریسک تصمیم دارند سهام این شرکت‌ها به نهادها و افراد خاص واگذار کنند تا آنها در مرحله بعد از واگذاری مدیریت دادوستد این سهام را برعهده بگیرند.

او اظهار کرد: نمونه این عرضه‌ها نماد «توسن» است که بعد از عرضه، بازدهی ۲۰۰درصدی را ثبت کرد و اکنون نیز با وجود نزولی شدن روند قیمتی این نماد، هنوز از بازدهی بالای ۱۰۰درصدی در مقایسه با روز عرضه‌ اولیه برخوردار است. از سوی دیگر، در روند عرضه‌ اولیه به روش طبیعی می‌بینیم که پس از مدت کوتاهی روند صعودی قیمت معکوس می‌شود و سهم بازدهی چندانی ندارد. این واگرایی بازدهی در روندهای عرضه‌ اولیه طبیعی و عرضه‌های اختصاص‌یافته به گروهی خاص، شائبه وجود رانت را تقویت می‌‌کند.

این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: ما مخالف این روند عرضه‌ اولیه هستیم و معتقدیم که همه عرضه‌ اولیه از جمله نماد «تپسی» باید به روش طبیعی و معمول عرضه‌ اولیه شود تا اگر قرار است انتفاعی از این عرضه‌ اولیه حاصل شود شامل عموم سرمایه‌گذاران شود، نه گروه یا نهادی خاص.

سامانی‌فرد یادآور شد: روش‌هایی نظیر عرضه‌ اولیه ترکیبی یا اختصاص به گروهی خاص با برچسب جداسازی افراد حرفه‌ای، روش رانت‌خیزی است که همان اندک اعتماد باقیمانده بورس نزد فعالان بازار سرمایه را نیز زائل می‌کند

غفلت از عرضه‌ اولیه بر اساس رتبه‌بندی

علی صمدی، کارشناس بازار سرمایه، نیز با بیان اینکه عرضه‌ اولیه در همه جای دنیا به جز کشور ما با یک سری اصولی اجرا می‌شود، به عصر اقتصاد گفت: عرضه‌ اولیه در بازار سرمایه ما تنها به دو عامل صعودی بودن بورس و تبلیغات مرتبط است. عامل اول با توجه به نزولی بودن این روزهای بازار سرمایه اکنون کارایی لازم را ندارد؛ بنابراین صرفا عامل دوم تاثیرگذار است.

او افزود: این روزها تنها پارامتر موفقیت در عرضه‌ اولیه گستردگی تبلیغات شرکت مورد نظر است. تعداد تحلیل‌گران اظهار نظرکننده، نوع سهامدار عمده و سوابق عرضه اولیه از نکات مورد ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس استفاده این روزها برای فعالان بازار سرمایه در خرید شرکت تازه‌وارد است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: اگر بخواهیم روش درست در عرضه‌ اولیه را طراحی کنیم ابتدا باید بر اساس پارامترهای مشخص به شرکت‌ها رتبه تخصیص یابد. این رتبه‌بندی باید بر اساس قواعد علمی و اصولی باشد نه اینکه هر شرکتی را در جو روانی خوب بازار با قیمت بالا بازگشایی کنیم.

مغایرت با فلسفه وجودی بازار بورس

همچنین محسن یگانه، دیگر فعال بازار سرمایه، در گفت‌وگو با عصر اقتصاد با یادآوری اینکه یکی از اهداف بورس ایجاد بستری کارا و شفاف برای سرمایه‌گذاری است تا در این بستر همه افراد جامعه بتوانند ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس بر اساس قیمت عادلانه کشف‌شده مبادرت به خریدوفروش کنند، گفت: عرضه‌ اولیه تعدادی از نمادها خارج از عرف بازار سرمایه (محروم کردن گروهی از فعالان بازار سرمایه از خرید در روز اول) تحت عنوان واگذاری این سهام به افراد واجد شرایط اساسا با فلسفه وجودی بازار بورس مغایر است. مضافا اینکه اخیرا، با عرضه تعدادی از این نمادها (که با بازدهی مناسبی هم همراه بودند) شائبه وجود رانت نیز تداعی شده است.

او افزود: نمونه‌هایی نظیر «حآفرین» با بازدهی۷۰درصد، «شکام» با بازدهی حدود ۶۵درصد و «توسن» با بازدهی بالای ۱۰۰درصد را نصیب خریداران خود کرده است و این در حالی است که شرکت «فجهان» که به روش طبیعی عرضه‌ اولیه شد حتی در قیمت‌هایی پایین‌تر از عرضه‌ اولیه در حال دادوستد است.

کاهش انگیزه حضور فعال در بورس

ابراهیم نوایی، تحلیل‌گر بازار سرمایه، نیز با بیان اینکه یکی از وظایف نهاد تنطیم‌کننده بازار سرمایه که در راس آن سازمان بورس قرار دارد، ایجاد انگیزه برای مشارکت آحاد مردم برای اقتصاد کشور است، به عصر اقتصاد گفت: یکی از کارهایی که در این راستا باید انجام شود تامین مالی شرکت‌هایی است که وارد بازار سرمایه می‌شوند.

نوایی افزود: این تامین مالی از راه‌های افزایش سرمایه و دیگر ابزارهای تامین مالی تعریف‌شده در بورس انجام می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس اضافه کرد: حال اگر بیاییم قسمتی از جامعه هدف را که قرار است در این تامین مالی نقش داشته باشند، با دسته‌بندی‌های مختلف نظیر غیرحرفه‌ای یا حقیقی بودن از بورس حذف کنیم، چطور می‌توانیم انتظار داشته باشیم در زمانی که این شرکت‌ها بخواهند برای نیازهای مالی‌شان اقدام کنند جامعه هدف حذف‌شده مشارکت فعال داشته باشد.

او تصریح کرد: عرضه‌ اولیه صرفا برای بازدهی چند روزه سرمایه‌گذار تعریف نشده‌ است؛ اصلی از این مشارکت عمومی در عرضه‌ اولیه، آشنا کردن سرمایه‌گذاران با این شرکت‌هاست.

نوایی ادامه داد: حال اگر جامعه هدف را به صورت خودی و غیرخودی تقسیم کنیم. قسمتی از این مشارکت را از دست داده‌ایم و نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که حذف‌شدگان ابتدایی در مراحل بعدی فعالیت شرکت حضوری فعال داشته باشند که این جداسازی به تدریج سبب کاهش انگیزه در بورس می‌شود.

این فعال بازار سرمایه یادآور شد: از طرفی سال‌های قبل که هنوز روش بوک‌بیلدینگ نبود به دفعات شاهد بودیم که عرضه‌ اولیه‌ها به افراد کارگزاری و نورچشمی‌های آنها واگذار می‌شد و همین امر سبب شده بود که جامعه هدف بورس به گروهی از افراد محدود شود و این فراوانی حضور را نداشتیم.

نوایی با بیان اینکه اگر سازمان بورس ترجیح می‌دهد جامعه سرمایه‌گذاران محدود شود، می‌تواند با ایجاد موانع برای خریداران در عرضه‌ اولیه به این هدف برسد، عنوان کرد: اما بر اساس قوانین بالادستی، نصایح رهبر معظم و اظهارات رئیس‌جمهوری که باید ثروت در جامعه تقسیم شود یکی از راه‌های دستیابی به این هدف، گسترش بازار سرمایه و تسهیل بورس برای عموم مردم است.

محرومیت سرمایه‌گذاران عادی از سود عرضه اولیه

پیش از این نیز محسن تارتار، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با عصر اقتصاد با عنوان «دسته‌بندی سرمایه‌گذاران در بورس سبب گسترش رانت می‌شود»، محروم شدن سرمایه‌گذاران عادی از سود عرضه اولیه به دلیل ناآگاهی و در ادامه فروش این سهام پس از رشد قیمتی و با قیمت‌های بالاتر به سهامداران خرد را ناعادلانه دانسته بود و در این باره گفته بود: بعد از خرید سهام این گروه از شرکت‌ها از سوی حقوقی‌ها دو حالت قابل تصور است: در حالت اول پیش‌فرض این است که حقوقی‌ها سهام این شرکت‌ها را تا ابد نگهداری کنند که این موضوع از نظر فلسفه وجودی شرکت‌های سرمایه‌گذاری توجیه‌پذیر نیست.

تارتار درباره حالت دوم نیز اظهار کرده بود: بعد از اینکه قیمت سهام فروخته‌شده استارتاپی نظیر تپسی رشد کرد، خریداران گزینشی می‌توانند این سهام را با قیمت بالاتری به حقیقی‌ها بفروشند. این قیمت‌های بالاتر سبب می‌شود از یک سو، جذابیت قیمتی عرضه اولیه کاهش یابد و از سوی دیگر، حتی ممکن است قیمت سهام ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس از ارزش ذاتی آن نیز بالاتر رود و به عبارت دیگر، سهام با حباب قیمتی مواجه شود و در قیمت‎های بالاتر از ارزش ذاتی به سهامدار خرد فروخته شود.

او افزوده بود: اینکه سرمایه‌گذاران عادی از سود عرضه اولیه به بهانه ناآگاهی محروم شوند و این سهام پس از رشد قیمتی به سهامداران حقیقی در این مدل عرضه اولیه‌ها فروخته شود، منطقی نیست.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داده بود: همچنین این بحث مطرح است که اگر فرصت سرمایه‌گذاری وجود دارد چرا این فرصت نباید برای همه باشد و این نوع تقسیم‌بندی عملا ایجاد رانت است.

تارتار تصریح کرده بود: این فرصت برای سرمایه‌گذاران بدون دسته‌بندی باید در بورس مهیا شود تا همه بتوانند با استفاده از فرصت برابر سهام هر شرکتی را که مایل بودند، بخرند.

عبدالملکی: احتمال ریزش سهام وجود دارد

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان اینکه بورس الان مانند یک مار زخمی است و خیلی باید با دقت ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس به آن ورود کنید، گفت: مردم در ورود به بحث بورس و سهام خیلی دقت کنند، زیرا احتمال ریزش سهام وجود دارد.

به گزارش تابناک به نقل از فارس، حجت الله عبدالملکی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام درباره وضعیت بازار بورس گفت: در این رابطه باید به نکاتی توجه کرد، اول اینکه خرید عرضه اولیه سهام مطلوب بوده و هم به نفع اقتصاد و تولید کننده است و از طرفی هم یک سود مناسب برای خریدار دارد. اما نکته دوم این است که در بازار ثانویه و آنجایی که سهام دست به دست می‌شود، وقتی شاخص‌ها و قیمت سهام خیلی رشد ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس می‌کنند احتمال سقوط سهام وجود دارد.

وی افزود: ما الان در شرایطی هستیم که احساس می‌کنم بورس ما حبابی است و دلیل این موضوع هم این است که نقدینگی در کشور نقدینگی زیادی است. سال ۹۶ مادر تحلیل نقدینگی گفتیم که نقدینگی در کشور آنقدر زیاد است که وارد هر بازاری شود آن بازار را با انفجار قیمت مواجه می‌کند.

این استاد دانشگاه افزود: امروز هم این نقدینگی آنقدر زیاد است که وارد هر بازاری شده متاسفانه باعث افزایش شدید قیمت شده است، مثلاً دلار از ۳ تا ۴ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان و قیمت پراید را به ۹۰ میلیون تومان رساند، قیمت آپارتمان هم چندین برابر شده است.

عبدالملکی اظهار داشت: توصیه ما به مردم این است که در ورود به بحث بورس و سهام خیلی خیلی دقت کنند، احتمال ریزش سهام به شدت وجود دارد. الان یک سری افراد حرفه‌ای در بورس وجود دارند که به اعتبار ایننکه افراد غیرحرفه‌ای زیادی وارد بورس می‌شوند جولان می‌دهند و مطمئنا اگر بورس با مشکل مواجه شود حرفه ای‌ها خارج شده و شما می‌مانید با سهامی که قابل فروش نیست و ارزش آن پایین آمده است.

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: بورس الان مانند یک مار زخمی است و خیلی باید با دقت به آن ورود کنید. همچنین باید به کسانی که شما را به سمت ورود به بورس تشویق می‌کنند هم با احتیاط بیشتری تعامل کنید.

ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس

ما را دنبال کنید

هشدار به تازه واردان بازار بورس

رئیس پلیس امنیت اقتصادی ناجا هشدارها و توصیه‌هایی را به افراد تازه‌وارد در بازار بورس ورود افراد غیرحرفه‌ای به بورس ارائه کرد. سردار محمدرضا مقیمی با بیان این که ورود نقدینگی به بورس اتفاق خوبی است که همه آن را قبول داریم، گفت:‌ مساله‌ای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که برخی سهامدارانی که کد بورسی برایشان صادر و وارد این بازار شده‌اند، اطلاعات چندانی از بازار بورس ندارند و تنها برای کسب سود، پا در این بازار گذاشته‌اند. به همین دلیل هم لازم است متولیان بورس و بازار سهام به این افراد کمک کرده و آنان را نسبت به چالش‌های پیش رو آگاه کنند. وی با اشاره به ورود تعداد قابل توجهی از شهروندان به بازار بورس، گفت:‌ با توجه به این که حجم زیادی از مردم در حال ورود به بورس هستند باید به آنان کمک شود. در بین این افراد، اشخاصی غیر‌حرفه‌ای در سراسر کشور به سرمایه‌گذاری در بورس گرایش پیدا کرده‌اند. این قشر باید توجه داشته‌باشند که نباید همه سرمایه‌شان را در بازار بورس بگذارند. بازار بورس زود بازده نیست و به همین دلیل آنان نباید دنبال سود آنی باشند. مقیمی از افراد تازه‌وارد به بازار بورس خواست با شرکت‌های مجاز و کارشناسان خبره مشورت و همکاری کنند و برای اطمینان از فعالیت این شرکت‌ها نیز از سازمان بورس اطلاعات مربوط به آنان را اخذ کنند. وی با بیان این که راهکارهایی هم برای تامین امنیت بازار بورس و سرمایه‌گذاران ارائه شده ، خاطرنشان کرد:‌ با توجه به این‌که بعضا افراد ناباب با شگرد ارائه مشاوره یا دسترسی به کد بورسی و . برای افراد تازه وارد مشکلاتی را به وجود می‌آورند، لازم است شهروندان از اعتماد به چنین افرادی خودداری کنند.