استفاده از طلا و نقره در مبادلات

نظامهای پولی چیست؟

پول در مراحل اولیه به صورت کالایی و به اشکال مختلف نظیر نمک، صدف، پوست و . ظاهر شد. هرچند که پول کالایی وظایف مربوط به پول را انجام می‌داد، اما افزایش تولید و گسترش بازارهای مصرف ایجاب می‌کرد که وسیلة‌ مبادله به شکلی تعیین شود تا علاوه بر پذیرش عمومی از صفت بارز کمیابی نیز برخوردار باشد. خصوصیات یاد شده بشر را به سمت استفاده از پول فلزی (طلا و نقره) رهنمون ساخت. از اواخر قرن هیجدهم تا اواخر قرن نوزدهم تسویه معاملات براساس این دوفلز انجام می‌شد. البته نحوه استفاده از طلا و نقره برای تسویه مبادلات در همه کشورها یکسان نبود. در برخی از کشور‌ها فقط از طلا برای مبادله کالا استفاده می‌شد و در برخی دیگر فقط نقره این وظیفه را برعهده داشت. در تعدادی از کشورها نیز هر دو فلز مذکور هم زمان در مبادلات به کار گرفته می‌شدند. امتیازات و محاسن نظام پولی فلزی به شرح زیر بود:

ـ فساد ناپذیری که ذخیرة ارزش را امکان‌پذیر می‌ساخت

ـ قابلیت تقسیم‌پذیری به اجزای کوچکتر

ـ مقبولیت همگانی

تقاضا برای آن جهت استفاده در زیور آلات و مصارف صنعتی

وجود دو نوع پول فلزی طلا و نقره همچنین موجب معرفی نظام‌های پولی مختلفی شد که در زیر بدان پرداخته می‌شود.

1- نظام پولی بر پایه طلا ونقره

در دوره استیلای پول فلزی برحسب رابطة میان طلا و نقره، نظام های پولی متفاوتی ظهور کرد. در مراحل اولیه، نظام پول دوفلزی بدون وجود رابطه مشخص قانونی بین مسکوکات طلا و نقره ایجاد گردید. در این نظام پولی هریک از پول های طلا و نقره به عنوان پول رایج مورد قبول عامه بود ولی هیچ رابطة مشخصی بین این دو نوع پول فلزی برقرار نبود. در چنین نظامی، مقدار ارزش مبادله‌ای هریک از دو نوع پول فلزی، براساس فراوانی یا کمیابی آن فلز تعیین می‌شد. این امر باعث بروز قیمت های دو گانه برای کالاها می‌شد. علاوه بر این تغییر مکرر ارزش مبادله انواع پول های فلزی و واکنش افراد در رابطه با این تغییرات از طریق تغییر ترکیب نقدینة خود، نوسانات پولی را استفاده از طلا و نقره در مبادلات به اقتصاد کشورها وارد می‌ساخت.تلاش های انجام شده جهت رفع این اشکال زمینة رواج نظام پولی دو فلزی با رابطة برابری مشخص را بوجود آورد.

2- نظام پولی طلا و نقره با رابطه مشخص

رفع نابسامانی در نظام پولی دوفلزی ناشی از عدم تعریف رابطه مشخص بین طلا ونقره مستلزم ایجاد یک رابطة برابری معین بین طلا و نقره بود تا بر اساس آن مسکوکات طلا و نقره قابل تبدیل به یکدیگر باشند. تعریف رابطة برابری یاد شده نوسانات پولی موجود در نظام قبلی را تا حدود زیادی مرتفع ساخت اما سبب بروز مشکل جدیدی شد. مشکل یاد شده از عدم تطابق رابطه برابری مسکوکات طلا و نقره (که از سوی مقام پولی یا حکومت مرکزی تعیین می‌شد) با رابطه برابری ارزش طلا و نقره (که در بازار و از طریق عرضه و تقاضای طلا و نقره تعیین می‌گردید) ناشی می‌شد. در چنین وضعیتی فعالین اقتصادی که دارایی خود را براساس رابطة برابری حقیقی طلا و نقره نگهداری می‌کردند، ترجیح می‌دادند در پرداخت های خود از پولی استفاده کنند که دارای ارزش مبادله‌ای کمتری در مقایسه با رابطة برابری تعریف شده می‌باشد. بنابراین بخشی از نقدینگی از جریان مبادلات اقتصادی خارج می‌شد که خود به بروز رکود و بحران اقتصادی منجر می‌گردید.

یکی از معایب سیستم پول فلزی طلا و نقره که به قانون گرشام معروف است عنوان می‌دارد که "پول بد پول خوب را ازجریان خارج می‌سازد".بدین ترتیب که پول خوب طلا و پول بد نقره بود و درکشورهای با سیستم پولی دو فلزی، برابری ارزش پولی طلا ونقره ثابت تعریف می شد. برای مثال، درکشوری که هر دو نوع فلز در جریان بود هر واحد پول طلا معادل 5/15واحد پول نقره و در کشور دیگری هر واحد پول طلا 16 واحد پول نقره تعریف می‌شد . در این صورت، سفته‌بازان و دلالان پول نقره را در کشور اول به طلا تبدیل می کردند، آن را به کشور دوم وارد می‌کردند و مجددا آن را به نقره تبدیل می کردند و بدین ترتیب مقادیر بیشتری پول نقره بدست می آوردند. با ادامه این روند به تدریج طلا (پول خوب) از سیستم پولی کشور اول خارج ونقره (پول بد) به عنوان پول رایج دوام می یافت. بدین ترتیب کشورهایی که از سیستم پولی دوفلزی طلا و نقره تبعیت می‌کردند به منظورمقابله با از دست رفتن ذخایر طلای خودو در پاسخ به مشکلات ناشی از قانون گراشام، به برقراری نظام پولی تک فلزی روی آوردند. در این نظام دولت یک فلز (طلا یا نقره) را با وزن و عیار مشخص به عنوان واحد پول کشور تعریف می‌کرد. به دلیل تک فلزی بودن سیستم پولی همواره ارزش مبادله‌ای حقیقی پول با ارزش مبادله‌ای پولی آن برابر بود. این امر از بحران‌های شایع در نظام های پولی پیشین تا حد زیادی جلوگیری می‌کرد.

3-نظام پولی بر پایه طلا (پایه سکه طلا و پایه شمش طلا)

نقره به مرور زمان و با توجه به افزایش استخراج آن نسبت به تقاضا، امتیاز کمیابی خود را درمقایسه با طلا از دست داد و از اواخرقرن نوزدهم میلادی سیستم پولی دوفلزی طلا و نقره وتک فلزی نقره به تدریج جای خود را به سیستم پولی تک فلزی طلا واگذار کرد. این سیستم که مبتکر آن کشور انگلیس بود، از سال 1880 میلادی تا شروع جنگ جهانی دوم متداول بود. دراین دوره پول کاغذی با پشتوانه صددرصد قابل تبدیل به طلا رایج گردید و بانک‌های مرکزی موظف شدند به میزان طلایی که دراختیار دارند‌، اسکناس منتشر کنند و حجم اسکناس منتشر شده با میزان ذخایر طلا نوسان یابد. بانک‌های مرکزی در نظام پایه سکه طلا موظف بودند همواره آمادگی داشته باشند تا درمقابل دریافت اسکناس، سکه طلا به متقاضی تحویل نمایند. پس از مدتی به منظور محدود کردن تقاضای تبدیل اسکناس به سکه طلا ، سیستم پایه شمش طلا جایگزین سیستم پولی پایه سکه طلا گردید. زیرا تبدیل اسکناس به شمش طلا در برابر مقدار بیشتری اسکناس امکان‌پذیر بود وهر متقاضی نمی‌توانست به سهولت اسکناس را با طلا دریک بانک معاوضه نماید. شرایط حاکم بر این سیستم عبارت بود از:

 بانک مرکزی باید خرید وفروش طلا به میزان نامحدود در نرخ ثابتی را تضمین کرده و یا به عبارت دیگر، واحد پول باید برحسب یک مقدار مشخص طلا تعریف می‌شد.

 واردات وصادرات طلا به کشور آزاد وحجم پول هم جهت با تغییرات ذخایر طلا تغییر می‌کرد.

 هر فرد می‌توانست آزادانه طلا را ذوب کرده و به مصارف گوناگون برساند.

پس از جنگ جهانی اول و به واسطه بحران و رکود اقتصادی سال 1929، اغلب کشورها نتواستند سیستم پایه طلا را حفظ نمایند و انگلیس که داعیه رهبری این نظام را داشت در سال 1931 از سیستم استاندارد طلا خارج شد. درسال 1933 فقط پنج کشور فرانسه، سوییس، بلژیک، هلند و ایتالیا همچنان این سیستم راحفظ کردند که تا سال 1936 بیشتر دوام نیافت .بنابراین تا حوالی جنگ جهانی دوم، عملا سیستم پایه طلا از بین رفت.

4- نظام پایه طلاـ ارز(سیستم برتن وودز)

این نظام پولی پس از جنگ جهانی دوم با ابتکار کشورهای آمریکا وانگلیس با مشارکت 44 کشور در محلی به نام برتن‌وودز در آمریکا طرح‌ریزی گردید. در این نشست که کشورهای عضو سازمان ملل متحد حضور داشتند پیشنهاد آمریکا مبنی بر رجعت به سیستم پایه طلا در جولای سال 1944 پذیرفته شد و مقررگردید کشورهای عضو، پول ملی خود را بر اساس طلا و یا یک ارز قوی وابسته به طلا (دلار) تعریف نمایند و بانک‌های مرکزی ارزش پول کشورشان را به نحوی حفظ نمایند که دامنه نوسانات آن بیش از یک درصد (1٪ ) نباشد. در این جلسه همچنین تشکیل موسسه‌ صندوق بین‌المللی پول به منظور نظارت بر سیستم پولی کشورهای عضو نیز به تصویب رسید.

سیستم پولی بین المللی برتن وودز حدود یک ربع قرن دوام آورد .درسال 1969با شروع موجی از کاهش ارزش پول توسط کشورهای عضو، عملا پایه های این نظام درهم ریخت.پس از چند سال تلاش برای نگهداری این سیستم با تعدیل دردامنه نوسانات مجاز نرخ های برابر اسعار به 5/4 ، سرانجام درمارس سال 1973 آمریکا دلار را شناور اعلام کرد وبا این عمل موافقت نامه برتن وودز با نرخ برابری ثابت پول کشورها از هم پاشیده شد.

5- نظام بی نظمی های پولی

با فروپاشی نظام ثابت نرخ ارز در سال 1973،بسیاری از کشورها تمایل به بازگشت به نظام پولی بر پایه تک فلزی بودند . لیکن این دیدگاه بتدریج رو به افول نهاد . صندوق بین المللی پول در ژانویه سال 1976 با اصلاح ماده 5 اساسنامه خود به اعضا اجازه داد که هر یک از نظام های نرخ ثابت یا شناور را برای پول خود انتخاب کنند.

کشورهای صنعتی از همان سال 1973 از نظام نرخ ارز شناور پیروی می کردند. به این ترتیب که رابطه مستقیمی بین حجم پول درگردش و خایر طلا و ارز معرفی نکردند بلکه حجم پول در گردش را وابسته به متغیرهای کلان اقتصاد نظیر تولید ناخالص داخلی، تورم ، تراز تجاری ، رشدو..کردند.

درکشورهای در حال توسعه اوضاع به گونه دیگری رقم خورد این دسته از کشورها ترجیح دادند پول خودرا به دلار آمریکا و یا یک ارز معتبر جهانروا پیوند دهند. برخی نیز پول خود را به حق برداشت مخصوص ویا سبدی از ارزهای مختلف تعریف کردند.

کشورهای اروپای غربی به رهبری آلمان نظام پولی اروپایی برای خود طراحی کردند. بدین ترتیب که نرخ برابری ارزها بین اعضا در یک دامنه محدود نوسان داشت ولی با بقیه کشورها به صورت شناور تعریف می شد. این ترتیبات به پایه واساس معرفی واحد پول اروپایی (یورو ) منجر گردید .

استفاده از طلا و نقره در مبادلات

آزمون آنلاین بخش 4 (مدیریت کلان اقتصادی) اقتصاد دهم مدرسه شهید مصطفی خمینی…

تیم مدیریت گاما

آزمون مجازی بخش دوم اقتصاد دهم انسانی | نهادهای پولی و مالی

تیم مدیریت گاما

آزمون تستی بخش 1 اقتصاد دهم انسانی و معارف | فصل اول: اقتصاد چیست؟

تیم مدیریت گاما

امتحان جبرانی تابستان اقتصاد دهم دبیرستان نور دانش | شهریور 1398

آزمون نوبت دوم اقتصاد دهم رشته ادبیات و علوم انسانی دبیرستان محمد رسول الله (ص)…

سؤالات امتحان نوبت اول اقتصاد پایه دهم رشته انسانی دبیرستان هفده شهریور | دیماه…

اندیشه نوین

تهاتر:به همان مبادله کالابا کالا که قبل از به وجود آمدن پول انجام می گرفت می گویند.

مشکلات تهاتریامبادله کالاباکالا:1.پیداکردن فردی که عمل مبادله را با کالای مورد نظرانجا م دهد2. تعیین ومحاسبه قیمت3. پس انداز و حفظ ارزش و انتقال به آینده

کالاهای پرطرفدار درهر منطقه:درایران (غلات) در روسیه(پوست سمور) در هندوستان(صدف) درتبت (چای)

مزایای استفاده از پول فلزی (طلا ونقره) :1.فساد پذیر نبودند2. حجم کمی داشتند3. حمل و نقل آن ها آسان بود

مشکلات استفاده از پول فلزی (طلا ونقره) :1.محدود بودن میزان طلا و نقره در دسترس بشر بود(مهمترین مشکل) 2.برای معاملات باحجم بالا مناسب نبود

نکته=استفاده از پول فلزی باعث رونق حمل و نقل و دریانوردی شد.

پول تحریری یا ثبتی یا چک

همیشه بشر به دنبال آسانی مبادلات بود و ازآن جایی که حمل و نقل و انتقال اسکناس ها دشوار بود روی به چک آورد.

درمعاملاتی که باچک انجام می شود پول نقد بین افراد رد و بدل نمی‌شود بلکه بانک موجودی حسابی را کاهش و موجودی حساب دیگری را افزایش می‌دهد.

به این دلیل که خود افراد مبلغ چک را روی آن می نویسند به آن پول تحریری یا ثبتی هم گفته می شود.

پول الکترونیکی و مجازی

اززمان رخ دادن انقلاب دیجیتال و الکترونیک؛ انسان ها به استفاده از پول الکترونیکی و مجازی روی آوردند تا سرعت مبادلات خودشان را به شدت افزایش دهند یکی از پول های نوظهور بیت کوین است که نام دیگرش ارز دیجیتال می باشد.

اطمینانی که مردم به ارزش پول در مبادلات دارندرا پشتوانه پول می گویند.

وظایف پول :1.وسیله پرداخت درمبادلات(که باعث آسان سازی مبادله می شود) 2.وسیله سنجش ارزش3. وسیله پس انداز و حفظ ارزش 4.وسیله پرداخت های آینده

وقتی که یک واحد پول نتواند در طول زمان ارزش خودرا حفظ کند می گوییم که قدرت خریدش را از دست داده است برای مثال وقتی در سال 1354 با 1000 تومان میتوانستیم یک خانه بخریم در سال 1376با همان 1000 تومان میتوانستیم یک لباس بخریم و درسال 1398 با همان 1000 تومان یک بستنی می توانیم بخریم این یعنی پول در طول زمان ارزش خودش را ازدست داده است.

نکته مهم :**قدرت خرید پول به سطح عمومی قیمت ها بستگی دارد یعنی هرچه سطح قیمت ها بالاتر باشد قدرت خرید پول کمتر است وهرچه سطح عمومی قیمت ها پایین تر باشد قدرت خرید پول بیشتر است.

یکی از عواملی که باعث کاهش قدرت خرید پول می شود تورم است. چون باعث افزایش شدید سطح استفاده از طلا و نقره در مبادلات عمومی قیمت ها می شود و همین عامل باعث می شود که قدرت خرید پول کاهش یابد.

زمانی که سطح عمومی قیمت ها درحال افزایش باشد می گوییم که تورم ایجاد شده است.

علت های ایجاد تورم :1.نابرابری عرضه و تقاضای کل درجامعه2. اگر افزایش پول درجامعه با افزایش تولید هماهنگ نباشد.

نکته :***اصطلاح کاهش نرخ تورم به این معنی نیست که قیمت ها درحال کاهش است بلکه به این معنی است که شتاب افزایش قیمت ها کمتر شده و قیمت ها باشتاب کمتری افزایش می یابند.

به کل پول موجوددرکشور که شامل مسکوکات و اسکناس های درگردش و خارج ازگردش و شبه پول است نقدینگی می گویند.

مدرسه پول

این وبلاگ حاوی مطالب مربوط به درس پول و ارز و بانکداری می باشد

فصول کتاب پول و ارز و بانکداری نوشته فرجی

اطلاعیه کلاس ها

تبلیغات و اخبار

اعلام نمرات

• خرداد ۱۳۹۵ (۱۱)
• ارديبهشت ۱۳۹۵ (۸)
• فروردين ۱۳۹۵ (۱)
• اسفند ۱۳۹۴ (۶)
• بهمن ۱۳۹۴ (۳)

خلاصه فصل دوم: سیستم های پولی

سیستم های پولی را در دوران تاریخی می توان به صورت زیر دسته بندی نمود:

1- سیستم پول کالایی: زمانی که در یک جامعه از کالای خاصی به عنوان پول استفاده میشود، میگویند در انجا سیستم پایه کالا یا پول کالایی وجود دارد که ارزش ان به عنوان کالا برابر با ارزش ان به عنوان پول است. در جوامع اولیه پول هایی که مورد استفاده قرار میگرفتند شکل کالایی (مانند اهن، مس، برنج، چرم، ذرت، نمک، پوست حیوانات، چاقو، عاج فیل، صدف، دندان وال،. ) داشته به همین دلیل پول کالایی نامیده میشدند. اما به دلیل لزوم خصوصیات پول که در فصل گذشته گفته شد این کالاها با مشکلات زیادی همراه بودند و در این میان فلزات مناسب ترین شکل پول بوده است، زیرا خصوصیات یک پول مناسب را دارا میباشند و ابتدا اهن و مس به عنوان پول مورد استفاده قرار گرفت اما به دلیل روش های ذوب و کشف این فلزات و وفور انها مقبولیت خود را از دست داده و طلا و نقره به دلیل خواص مناسب و کمیابی به عنوان پول در میان مردم قرار گرفتند. تاریخ تحول پول، حرکت از پول کالایی (طلا و نقره) به پول تحریری (حساب ها ی جاری بانکی) بوده است.

جدول زیر بعضی از مهم ترین انواع پول در طول تاریخ را نشان میدهد :

پوست لاک پشت دریایی

دندان گراز (دریایی)

1-1- سیستم دو فلزی: در اغلب دوران ها طلا و نقره به طور هم زمان به عنوان پول در جریان بوده اند که سیستم دو فلزی یا پایه پول دو فلزی نامیده میشود. یک تعریف دولتی و رسمی از نسبت مبادله بین طلا و نقره به صورت زیر است: برای مثال نسبت رسمی نقره به طلا 15 به 1 بوده است، به این معنا که 15 اونس نقره میتوانست با 1 اونس طلا مبادله شود. اما پس از مدتی ارزش کالایی و اسمی سکه های طلا و نقره متفاوت شد و دولت های دارای سیستم دو فلزی با مشکلات تبدیل و تنظیم این فلزات مواجه گردیدند.

قانون گرشام : گرشام این قانون را چنین بیان نمود که استفاده از طلا و نقره در مبادلات پول بد، پول خوب را از جریان خارج میکند. به این معنا که اگر استخراج نقره در جامعه زیاد شود قیمت بازاری ان نسبت به قیمت رسمی ان کاهش می یابد. بطور مثال نسبت بازاری 14 به 1 می گردد. پس مردم در مبادلات از ان بیشتر استفاده میکنند و به تدریج سکه طلا در جامعه کمیاب میشود. و یا برخی به دنبال کسب سود به معاوضه طلا و نقره در دو منطقه مختلف پرداخته و بتدریج طلا را از مبادلات خارج کرده اند. به عبارت دیگر پول بد (نقره که قیمت رسمی ان بیش از قیمت کالایی ان میباشد)، پول خوب (طلا که قیمت رسمی ان کمتر از قیمت کالایی ان است) را از جریان خارج میکند. در نتیجه قانون گرشام مشخص میسازد که استاندارد دو پایه نامطلوب بوده است و جوامعی که از این سیستم استفاده میکردند به تدریج شاهد حذف یکی از فلزات برای مدتی از جریان بوده اند و تنها راه رهایی از این مشکل، رفتن به سمت سیستم تک پایه به ویژه طلا بوده است.

1-2- سیستم تک فلزی (پایه طلا): سیستم پایه طلا سیستمی است که یک کشور واحد پولی اش را بر حسب طلا معین میکند و ابتدایی ترین منفعت این سیستم ان بود که اطمینان کاملی به شهروندان در رابطه با پولی که در اختیار دارند میداد و سکه هایی که انها با خود حمل میکردند برابر با ارزش بازاری کالای ان بود. بزرگترین منفعت سیستم پایه طلا، ثبات و احساس اطمینانی است که در فعالان اقتصادی و اعتباردهندگان به وجود اورده بود. اما این سیستم اشکالاتی نیز داشت که موجب عدم کارایی و از بین رفتن ان شد. مهم ترین اشکال سیستم پایه طلا این بود که اگر یک کشور با کسری تراز پرداخت ها مواجه میگردید (واردات بیش از صادرات بود) در این صورت مازاد پرداختی خود را باید با طلا پرداخت میکرد و طلا از کشور خارج میشد و این ذخایر نمیتواند برای تصفیه جریان خروج بلند مدت طلا از کشور کافی باشد و موجب تهی شدن طلا در کشور میشود. تنها راه ان کاهش قیمت کالا در کشور بود که خارجی ها کالاهای بیشتری خریداری کنند که در این صورت مشکل کسری تراز پرداخت ها و خروج طلا متوقف میشود، اما مسئله این است که با کاهش قیمت در سطح جامعه امراض اجتماعی نظیر بیکاری، کاهش قیمت سهام، ورشکستگی تجار و اشوب نیروی کار به دنبال دارد که باعث شد سیستم پایه طلا رها گردد.

2- پول اعتباری: گفته شد که در سیستم پایه کالا فقط کالاها به عنوان پول در جریان قرار میگرفت، اما این امر نمیتواند واقعی باشد زیرا هر کالایی (حتی طلا) به مقدار زیاد بسیار حجیم و بزرگ میشود. به این دلیل کالاها در جایی سپرده گذاری شدند و در قبال انها مدرکی حاکی از مالکیت ان کالا داده شد که این مدرک صد در صد معادل همان کالایی است که در خزانه نگه داری میشود و در هر زمانی قابل تبدیل است و پایه کالا را تغییر نمیدهد. این رسیدها به مرور زمان همان نقش پول را بازی کرده و در جریان معاملات بعنوان پول به کار رفتند. به این نوع پول، پول اعتباری گفته می شود.

2-1- پول دارای پشتوانه کامل: تا مدتی بسیاری از کالاها به شکل رسیدهای دارای پشتوانه کامل جریان یافتند. به این معنی در ازای رسید، لازم است به اندازه ارزش کالایی کامل آن رسید، کالا در خزانه نگه داری شود و در هر زمانی قابل تبدیل است و پایه کالا را تغییر نمیدهد.

2-2- پول غیر قابل تبدیل (اسکناس بدون پشتوانه): از آنجائیکه همه سپرده گذاران، همزمان طلای خود را نمی خواستند، صرافی ها به فکر وام دادن طلاها و سود بردن از این امر افتادند. لذا به مرور زمان، مقدار طلاهایی که واقعا به صورت سپرده نگهداری می شود، اساسا کمتر از مبلغی است که در رسید ها نوشته شده است. لذا پشتوانه رسیدها از 100 درصد به 50 و 25 و 10 و در نهایت به صفر درصد رسید. اگر پولی هیچ کالایی (طلایی) را بعنوان پشتوانه نداشته باشد، در این صورت هیچ کس نمی تواند رسیدها را به طلا تبدیل کند؛ و این یعنی پول بدون پشتوانه. همه پول هایی که دست به دست میگردد (نظیر سکه ها و اسکناس) و ما در جیب خود ان را حمل میکنیم، پول های غیر قابل تبدیل میباشند. به طور خلاصه اگر ارزش یا هزینه کالایی پول، کمتر از ارزش ان به عنوان پول باشد، چنین پولی را پول غیر قابل تبدیل گویند.

2-3- پول بانکی (تحریری): منظور از پول بانکی همان سپرده های حساب جاری در بانک ها میباشد و امروزه بخش مهمی از معاملات با پول بانکی صورت میگیرد. هر اندازه کشوری پیشرفته تر باشد، استفاده از پول بانکی در ان بیشتر است. چک نیز همان وظایف پول را انجام میدهد و مردم میتوانند بدهی های خود را با ان پرداخت کنند. پول بانکی نه تنها کار اسکناس را انجام میدهد بلکه حمل و نقل ان اسان است و برتری دارد.

سیستم دو فلزی در ایران: در نیمه اول قرن گذشته پول در ایران بر اساس سیستم دو فلزی (طلا و نقره) رایج بوده است. در این سال ها به لحاظ وفور طلا در ایران، قسمتی از ان به صورت مسکوک به نام تومان طلا که ارزش ان تقریبا برابر 50 عباسی نقره بود، پول اصلی را تشکیل میداد. ارزش شاهی که کوچکترین جزء پول ایران بود به میزان 20|1 قران تعیین گردید. از انجایی که در این سالها عیار سکه های نقره و طلا چندین بار تنزل یافت، در سال 1236 هجری شمسی، جدولی برای یکسان کردن عیار سکه ها تهیه و به تمام ضرابخانه ها ابلاغ گردید.

تاریخچه پول چیست؟ | سیر تکامل پرداخت در مبادلات

ما در مطلب زیر می خواهیم درباره تاریخچه پول و چگونگی مبادلات کالا به کالا و همچنین استفاده از پول بجای سکه و طلا و پیدایش بانک ها صحبت کنیم. و سیر تکامل پرداختی در مبادلات در زمان های متفاوت را بازگو کنیم.

مبادله کالا به کالا با پول

تاریخچه پول و ارزهای رمزنگاری شده در اوایل پیدایش ، انسان ها برای رفع نیازهای زندگی شان از مبادلات کالا به کالا استفاده می نمودند و در ازای یک کالا کالای دیگری دریافت می‌نمودند در واقع داد و ستد و معامله را انجام می‌دادند به عنوان مثال در ازای یک گوسفند سه کیسه گندم دریافت می‌کردند.

اما این کار باعث یک سری محدودیت هایی در مبادلات و دادوستد کالاها می شد از جمله این که طرف معامله باید خواهان کالایی شما باشد و برعکس شما نیز به کالای ایشان نیاز داشته باشید تا این مبادله انجام گردد. یا برای اینکه بتوانند کالای مورد نیاز خود را تامین کنند مجبور بودند یک انبار بزرگ داشته باشند که حتی کالاهای غیرضروری را در آن نگهداری کنند تا بتوانند از آنها برای مبادلاتشان و داد و ستد های خود استفاده نمایند و در نهایت بعد از از مدتی کار به جایی رسید که تقاضا بیشتر از کالاهایی بود که مبادله می‌شد.

استفاده از طلا و نقره در مبادلات

محدودیت ها مبادلات کالا به کالا باعث شد که بشر به این فکر بیفتد که برای هر کالایی بهای مشخص کند و فلزات گرانبها را پایه این مبادلات قرار دهد این فلزات گرانبها از قبیل نقره و طلا بود که از آنها برای ضرب سکه استفاده نمود. که وجوه تمایز آنها نسبت به کالای دیگری به ویژه آهن و مس مشخص گردید. از سکه های ضرب شده طلا و نقره برای مبادلات به عنوان بهای کالا استفاده شد برای هر کالا مقداری سکه مشخص گردید اما با رواج این روش هزینه استخراج فلزات ذوب کردن آنها و با توجه به اینکه روز به روز به جمعیت دنیا افزوده می شد و طلا و نقره به میزان کافی جهت ضرب سکه در دسترس نبود .

چاپ اسکناس و پول

از آنجایی که حمل سکه برای تاجران از شهری به شهر دیگر در مسافت‌های طولانی دارای مخاطراتی بود از جمله حمله راهزن ها و سنگینی حمل سکه‌ها را به همراه داشت و همه این موارد تولید سکه در تعداد بالا را مشکل می نمود و محدودیت های بیشتری را شامل می شد .همین کار را در حجم بالاتر یعنی شمش تولید کردند که به صرفه تر باشد.

اما بعدها به این نتیجه رسیدند که این کار را با کاغذ انجام بدهند و از این رو برای اولین بار در دنیا اسکناس کاغذی به وجود آمد و تا حدودی توانست مشکلاتی که تا قبل از به وجود آمدن اسکناس کاغذی بود را رفع نماید، اما بر خلاف تصور عموم که فکر می‌کردند اسکناس ها پشتوانه طلا دارند پشتوانه ندارند در ایالات متحده طبق اصلاحاتی که ریچارد نیکسون در قرن ۱۹ میلادی به وجود آورد استفاده از سیستم پولی پایه طلا را متوقف نموده و سیستم پولی پایه طلا توسط پول فیات یا همان پول بدون پشتوانه طلا به طور کامل جایگزین کرد.

تاسیس بانک ها برای نگهداری پول رایج

از آنجایی که چاپ پول هزینه زیادی را در بر داشت و امنیت انتقال پول در حجم بالا بسیار مشکل بود و راه تقلب در تولید اسکناس وجود داشت که برای راحتی استفاده از پول بانک ها به وجود آمدند و برای کارایی بهتر بانک ها، بانکداری الکترونیکی هم به آن اضافه گردید اما در نهایت همچنان هزینه تامین و نگهداری اسکناس بسیار بالا و سخت می باشد.

همچنین خیلی از تبادلات به سمت جهانی شدن پیش رفته یعنی مبادلات بین کشورها کشیده شده است. هرچند سیستم بانکداری کار را راحت تر نموده اما به دلیل محدودیت های مالی و بانکی و محدودیت های زمانی و مکانی و نداشتن امنیت بالا و از آنجایی که انسان همیشه به دنبال راه حل مشکلات می‌باشد برای مدیریت جابجایی پول از یک کشور به کشور های دیگر بدون در نظر گرفتن مرزهای جغرافیایی آن و رفع تمامی مشکلات ذکر شده رو به استفاده کردن از رمز ارزها یا کریپتوکارنسی ها نمود.

” ممنون که تا پایان تاریخچه پول و سیر تکامل پرداخت در مبادلات با ما همراه بودید “