انتشار اوراق فروش طلایی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری
راز موفقیت ایلان ماسک چیست؟
به دنبال رشد سهام شرکت تسلا، ارزش دارایی‌های این کارآفرین آمریکایی از مرز ۱۸۵ میلیارد دلار گذشت.
اما راز موفقیت او چیست؟ چند سال پیش نزدیک به یک ساعت با ایلان ماسک در این باره حرف زدم و حالا که او به موفقیتی تازه رسیده، تصمیم گرفتم دستی به سر و روی مصاحبه‌ام بکشم و آن را با شما به اشتراک بگذارم. پس این شما و این هم توصیه‌های ایلان ماسک برای موفقیت در کسب و کار:
۱- مسأله پول نیست
این نکته‌ای کلیدی در نگرش ایلان ماسک به تجارت محسوب می‌شود. سال ۲۰۱۴ که با او مصاحبه کردم، او گفت نمی‌داند چقدر ثروتمند است: " این طور نیست که انبوهی از پول نقد در جایی وجود داشته باشد. واقعیت فقط این است که من تعدادی رای مشخص در تسلا، اسپیس‌ایکس و سولارسیتی دارم و بازار روی آن آرا ارزش می‌گذارد."
آقای ماسک با ثروت‌اندوزی " از راه درست و اخلاقی" مخالفتی ندارد اما می‌گوید انگیزه اصلی برای او پول نیست. رویکردی که ظاهرا نتیجه هم داده است.
منبع تصویر، Getty Images
نمایش خودروی تسلا مدل ایکس ۹۰دی در یک نمایشگاه بازرگانی در بروکسل
ارزش داریی‌های آقای ماسک که شخصیت تونی استارک، کاراکتر اصلی مجموعه فیلم‌های مرد آهنین با بازی رابرت داونی جونیور از او الهام گرفته شده، در ۲۰۱۴ و موقع انجام این مصاحبه شاید به ۱۰ میلیارد دلار می‌رسید.
شرکت تولید خودروهای برقی او، تسلا به ویژه بسیار خوب عمل کرده است. سهام این شرکت طی سال‌های گذشته رشدی چشمگیر داشته و ارزش کنونی آن به بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. با این پول می‌شود فورد، جنرال موتورز، بی‌ام‌و، فولگس‌واگن و فیات‌کرایسلر را خرید و باز هم پول کافی برای خرید فراری داشت.
اما آقای ماسک که امسال ۵۰ ساله می‌شود انتظار ندارد ثروتمند بمیرد. او گفت فکر می‌کند بیشتر پولش را صرف ساخت پایگاهی در مریخ کند و تعجب نخواهد کرد اگر همه ثروتش هم خرج این پروژه شود.
احتمالا او هم مثل بیل گیتس داشتن میلیاردها دلار پول در حساب بانکی خود موقع مرگ را نشانه شکست می‌داند چون معنایش این است که از ثروتش به خوبی استفاده نکرده است.
۲- به دنبال علایق خود بروید
منبع تصویر، Getty Images
گفته می‌شود رابرت داونی جونیور برای اجرای نقش مرد آهنین از ایلان ماسک الهام گرفته است
پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
ساخت پایگاه در مریخ، کلید فهم آن چیزی است که از نظر ایلان ماسک نقشی اساسی در موفقیت دارد.
او به من گفت: " می‌خواهی همه چیز در آینده بهتر شود. می‌خواهی این چیزهای هیجان‌انگیز تازه، زندگی را بهتر کنند."
برای نمونه اسپیس‌ایکس را در نظر بگیرید. او به من گفت این شرکت را راه‌انداخته چون انتظار داشت برنامه فضایی آمریکایی جاه‌طلبانه‌تر باشد.
او گفت: " انتظار داشتم از زمین فراتر برویم، آدم به مریخ ببریم و در ماه پایگاه بسازیم، می‌دانی، فکرم این بود که ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها پروازهای مرتب به مدار زمین داشته باشیم."
وقتی این اتفاق نیفتاد، ایده ماموریت " مارس اوسیس" به ذهنش رسید؛ پروژه‌ای که هدفش فرستادن یک گلخانه مینیاتوری به سیاره سرخ بود. ایلان ماسک با این کار می‌خواست مردم را دوباره به فضا علاقه‌‌مند کند و دولت آمریکا را به افزایش بودجه ناسا وا دارد.
اما در حالی که برای راه‌اندازی این پروژه تلاش می‌کرد، متوجه شد مسأله " نبود خواست و اراده نیست" و فناوری فضایی بیش از آنچه باید، هزینه به همراه دارد.
و به این ترتیب کم‌هزینه‌ترین شرکت پرتاب موشک جهان پا به عرصه وجود گذاشت.
منبع تصویر، Reuters
موشک ستاره‌پیمای اسپیس‌ایکس برای پرتاب آزمایشی در تاسیسات این شرکت واقع در دهکده بوکا چیکای ایالت تگزاس آماده می‌شود
اما نکته مهم این است که هدف او از این کار پول در آوردن نبود بلکه می‌خواست انسان را به مریخ ببرد.
ماسک به من گفت خودش را بیشتر یک مهندس می‌داند تا یک سرمایه‌گذار و علاقه‌اش به پیدا کردن راه‌حل برای مشکلات تاکتیکی چیزی است که هر روز صبح برای بیدار شدن از خواب به او انگیزه می‌دهد. و معیار او برای سنجش پیشرفت هم همین است، نه پر کردن حساب بانکی‌‌اش. او خوب می‌داند هر مانعی که در کسب و کار خود پشت سرمی‌گذارد، به همه کسانی که به دنبال راه‌حل برای مشکلی مشابه هستند، کمک خواهد کرد و اثرش همیشگی خواهد بود.
به همین دلیل هم بود که چند سال پیش کمی قبل از همین مصاحبه، اعلام کرد ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها برای سرعت بخشیدن به روند ساخت خودروهای برقی در سراسر جهان، حقوق انحصاری ثبت اختراع تسلا را همگانی می‌کند.
۳- از داشتن فکر‌های بزرگ نترسید
یکی از نکات قابل توجه در رابطه با ایلان ماسک، جسارت و بی‌پروایی او در کسب و کار است.
منبع تصویر، Getty Images
تصویری از کارخانه در دست احداث تسلا در شانگهای چین، سال ۲۰۱۹
او می‌خواهد انقلابی در صنعت خودروسازی ایجاد کند. به دنبال تبدیل کردن مریخ به سکونت‌گاهی برای انسان‌هاست و قصد دارد قطارهای فوق‌سریعی راه بیندازد که در تونل‌های زیرزمینی خالی از هوا حرکت می‌کنند. پیوند زدن هوش مصنوعی به مغز انسان و ایجاد تحولی عظیم در صنایع انرژی خورشیدی و باتری‌سازی از جمله دیگر اهداف اوست.
اما پروژه‌های او یک وجه اشتراک دارند: همگی یاد‌آور خیال‌پردازی‌های آینده‌‌گرایانه‌ای هستند که اوایل دهه ۸۰ میلادی در مجله‌های کودکان زیاد دیده می‌شد.
خود ماسک هم همیشه آشکارا گفته کتاب‌ها و فیلم‌های دوران کودکی‌اش در آفریقای جنوبی، الهام بخش او بوده‌اند.
و این مساله ما را به سومین توصیه ایلان برای موفقیت در کسب و کار می‌رساند، این که هیچوقت پا پس نکشیم.
او معتقد است سیاست‌های تشویقی بیشتر شرکتها روی بلند‌پروازی‌‌های کوچک تمرکز دارند: " بسیاری از شرکتها به دنبال تغییرات کوچک تدریجی هستند. اگر به عنوان مدیرعامل یک شرکت بزرگ، به دنبال پیشرفتی در مقیاس کوچک باشید و این روند بیشتر از حد انتظار طول بکشد و نتیجه چندانی هم به دنبال نداشته باشد، هیچ‌کس شما را سرزنش نخواهد کرد." می‌توانید بگویید تقصیر شما نبوده و آن را به گردن شرکتهای تامین‌کننده کالا و مواد اولیه بیندازید.
ایلان ماسک معتقد است اگر مدیرعامل جسوری باشید و هدف‌تان دستیابی به پیشرفتی واقعا قابل توجه باشد، در صورتی که به نتیجه نرسید قطعا اخراج خواهید شد. او می‌گوید به همین دلیل است که بیشتر شرکتها حتی جرات تصور تولیدات جدید را ندارند و روی پیشرفت‌های کوچک در تولیدات کنونی خود تمرکز کرده‌اند.
بنابراین، توصیه آقای ماسک این است که مطمئن شوید روی اهداف به تعبیر او " مهم" تمرکز دارید.
در میان اهداف خود او دو مورد بسیار تاثیرگذار به چشم می‌خورند.
اول این که او به دنبال سرعت بخشیدن به روند گذار از سوخت‌های فسیلی است. خودش در این باره می‌گوید: " نفت و گاز را از میادین بسیار عمیقی بهره‌برداری می‌کنیم که از دوره کامبرین ( ۵۴۲ میلیون سال پیش) نور به آنها نتابیده است. اگر آخرین مواجهه یک ماده با نور به زمانی بازمی‌گردد که اسفنج پیچیده‌ترین جاندار محسوب می‌شده، واقعا باید به عاقلانه بودن اقدام‌مان شک کنیم."
دومین اقدام مهم او این است که می‌خواهد با تبدیل مریخ به سکونت‌گاهی انسانی و " ایجاد زندگی چند سیاره‌ای"، بقای طولانی مدت بشریت را تضمین کند
قطع برق: ریسک تازه بورس
بازار بورس اکنون با چالش قطعی برق مواجه شده است، تاثیر قطعی برق در صنایع بیش از چند صد میلیارد است و افزایش آن می‌تواند خسارت مالی زیادی داشته باشد.
به‌دنبال قطع برق صنایع، با تصمیم دولت، فعالیت تولیدکننده‌های فولاد به‌طور کامل ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها متوقف شده است و این شرکتها عملا نمی‌توانند تولید کنند. برآورد می‌شود تولیدکننده‌های سیمان برای ادامه فعالیت مجبورند مازوت بسوزانند. برخی اطلاعات نیز نشان می‌دهد برق پتروشیمی تولید‌کننده مواد پلیمری در خط اتیلن غرب نیز قطع شده و فعالیت آنها را متوقف کرده؛ اینها به ریسک‌های تازه‌ای برای بازار سرمایه تبدیل شده است به باور کارشناسان تداوم این روند ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها به افت درآمد شرکتها در صنایع یادشده منجر می‌شود.
به گزارش همشهری، به‌دنبال افزایش خاموشی‌ها و بروز بحران در صنعت برق، دولت دستور داد برق صنایع بزرگ و متوسط ازجمله سیمان، فولاد و پتروشیمی تا حل مشکلات صنعت برق به کمترین حد خود برسد. این موضوع موجب شده درکنار ریسک نتایج مذاکرات هسته‌ای در وین و سیاست‌های اقتصادی دولت سیزدهم، یک ریسک تازه هم به بازار سرمایه اضافه شود و آن ریسک قطع برق است که می‌تواند عملکرد شرکتهای بورس را تحت‌تأثیر قرار دهد. هنوز شرکتهایی که قطع برق شامل آنها شده، گزارشی درباره آثار مالی این قطعی منتشر نکرده‌اند اما مدیران این شرکتها در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید کرده‌اند قطع برق به کاهش درآمد آنها منجر خواهد شد.
به‌طور مثال برخی برآورد‌ها نشان می‌دهد در دوره‌ای که قطع برق صنایع اتفاق می‌افتد، میزان تولید شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت بورس می‌تواند تا ۶۰درصد کاهش یابد و این موضوع برای شرکتی که سالانه بیش از ۶میلیون تن فولاد تولید می‌کند آثار زیانباری خواهد داشت. خبر‌های تازه نشان می‌دهد فعالیت شرکتهای تولید‌کننده فولاد به‌طور کامل متوقف شده و حتی تولیدکننده‌هایی که خود نیروگاه دارند نیز باید برق خود را وارد شبکه سراسری کنند.
مشخص نیست قطع برق کارخانه‌ها تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. وزارت نیرو می‌گوید روند عرضه و تقاضای برق در مرداد‌ماه به تعادل می‌رسد و خاموشی‌ها کم می‌شود اما برخی تحلیلگران بر این باورند که بحران صنعت برق دست‌کم تا شهریور‌ماه ادامه دارد. با طولانی‌شدن قطع برق، باید شاهد آثار طولانی‌مدت‌تری بر صنایع باشیم که به معنای کاهش بیشتر درآمد آنهاست.
به دلیل مشکلاتی که در تولید و مصرف گاز در زمستان وجود دارد، هر سال برخی از صنایع با قطع گاز هم مواجه می‌شوند و این یعنی در تابستان قطع برق و در زمستان قطع گاز می‌تواند چالش تولید را در صنایع بیشتر کند. برخی برآورد‌ها نشان می‌دهد بحران آب هم چالش دیگری است که ممکن است درصورت به‌نتیجه‌نرسیدن طرح‌های انتقال آب، فعالیت صنایع را با چالش جدی مواجه کند.
امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: بحران انرژی موضوعی است که سهامداران باید در پیش‌بینی‌های خود آن را مدنظر قرار دهند. او می‌افزاید: با توجه به ذخیره آبی، صنایع با بحران برق و آب مواجه شده‌اند. اکنون این موضوع در بازار به‌عنوان یک ریسک نوظهور به وقوع پیوسته و می‌تواند بخش تولید را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ بنابراین سرمایه‌گذاران باید نگاه ویژه‌ای به سهامی داشته باشند که از این موضوع تأثیر می‌پذیرند.
صنعت فولاد
مهمترین صنعتی که با قطع برق دچار آسیب مالی می‌شود، صنعت فولاد است که بخش مهمی از ارزش بازار سهام را در اختیار دارد. هر نوع نوسان در قیمت سهام این شرکتها می‌تواند خیلی سریع روی شاخص بورس تأثیرگذار باشد. مشخص نیست با قطع برق، میزان تولید کارخانه‌های تولید‌کننده فولاد تا چه میزان کاهش پیدا خواهد کرد اما با توجه به آنکه فقط فولاد مبارکه روزانه ۱۰۰هزار تن فولاد تولید می‌کند، برآورد می‌شود هر روز قطع برق، بیش از چندصدهزار تن از میزان تولید فولاد بکاهد و به زیان این کارخانه منجر شود. تازه‌ترین خبرها نشان می‌دهد فعالیت تولیدکننده‌های فولاد به‌طور کامل متوقف شده، این اطلاعات بیانگر آن است که بعد از ابلاغیه دولت، تمام شرکتهای تولید‌کننده فولاد فعالیت‌های خود را متوقف کرده‌اند، حتی شرکتهایی که خود صاحب نیروگاه هستند نیز نمی‌توانند با برق تولیدی خود کار کنند و دولت آنها را وادار کرده برق تولیدی را وارد شبکه سراسری برق کنند. قطع برق همچنین به توقف فعالیت واحدهای احیای مستقیم منجر شده است. این نوع واحدها انرژی مصرفی‌شان گاز است و آهن اسفنجی تولید می‌کنند. علاوه بر این، واحدهای ذوب، ریخته‌گری، نورد، ذوب القایی و قوس الکتریکی و کنسانتره‌سازی نیز به‌طور کامل تعطیل شده‌اند، یعنی شرکتهای تولید‌کننده فولاد به‌طورکامل تعطیل هستند. همه اینها در حالی است که نگهداری آهن اسفنجی به‌دلیل اکسیداسیون برای فولادسازان دشوار است.
مهرداد اکبریان، رئیس انجمن سنگ آهن ایران با بیان اینکه قطع برق تأثیر زیادی بر سهام شرکتهای تولید‌کننده فولاد در بورس دارد، گفت: بخشی از تولید صنعت فولاد به‌خصوص در کارخانه‌های جدید در طول سال براساس کوره‌های القائی انجام می‌شود، این کوره‌ها به‌صورت مستقیم مصرف‌کننده برق هستند و درصورت قطعی برق دیگر قادر به ادامه فعالیت خود نخواهند بود، به همین دلیل با قطع برق به احتمال زیاد کارخانه‌ها تا ٣٠درصد از تولید خود را از دست می‌دهند.
سیدرضا شهرستانی، عضو هیأت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با بیان اینکه قطع برق به‌طور حتم به کاهش سود تولیدکننده‌های فولاد منجر می‌شود، گفت: بخش خصوصی به‌طور حتم در این مدت وارد زیان می‌شود و مسلما این شرایط و موقعیت فعلی معضل و عواقب بسیار بدی را در کشور با خود به همراه خواهد داشت.
او با بیان اینکه میزان تولید در صنعت فولاد به‌صورت ماهانه ۲.۵میلیون تن است که عددی کمتر از ۱۰۰هزار تن در روز می‌شود، اضافه کرد: مشکل این است مطابق اعلام دولت قرار است شب‌ها هم برق کارخانه قطع شود؛ درحالی‌که اگر این تصمیم برای فعالیت شبانه گرفته نشده بود، در شبانه‌روز می‌توانستیم ۵۰هزار تن فولاد تولید کنیم و زیان‌ها را کاهش دهیم، اما با این شرایط سودمان قطعا کاهش خواهد یافت.
صنعت سیمان
یکی دیگر از صنایعی که با تشدید بحران در صنعت برق با قطع برق مواجه شده، صنعت سیمان است. برآورد‌ها نشان می‌دهد به‌دلیل حاشیه سود بسیار کم این صنعت تحت‌تأثیر قیمت‌گذاری دستوری، هر نوع کاهش تولید به سرعت می‌تواند بر درآمد این شرکتها تأثیر داشته باشد. دولت در طول سال‌های گذشته قیمت سیمان را سرکوب کرده و همین عامل موجب شده تولیدکننده‌های سیمان با ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها زیان مواجه شوند. به همین دلیل قطع برق احتمالا موجب خواهد شد این شرکتها به مصرف سوخت‌های فسیلی گران‌تر روی بیاورند و این موضوع می‌تواند هزینه تمام‌شده تولید را برای این شرکتها بیشتر کند. رضا جمارانیان، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سیمان تامین درباره قطع برق و اثرگذاری آن بر صنعت سیمان گفت: زمستان پارسال هم دقیقا با قطعی برق مواجه شدیم و در آن زمان به ناچار از مازوت استفاده کردیم که باعث زیان شرکتها شد.
حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران هم درباره تاثیر قطع برق بر صنعت سیمان و سایر صنایع گفت: متأسفانه طی سال‌های گذشته به‌دنبال تغییر و افزایش مصرف برق در ۳بخش خانگی، صنعتی و تجاری، شاهد آن بودیم که بخش صنعت نخستین بخشی بود که مورد خاموشی‌های برق قرار می‌گرفت و همیشه این اقدام باعث ضرر و زیان‌های سنگین به صنایع مختلف کشور شده است.
او اضافه کرد: بسیاری از صنایع حاضر در بورس، مصرف‌کننده انرژی هستند و حتی برخی از صنایع مانند پتروشیمی، سیمان و فولاد که وابستگی شدیدی به برق دارند در بورس حضور دارند؛ بنابراین قطع برق که تولید آنها را مختل می‌کند به‌مراتب در سهام آنها در بورس تأثیرگذار خواهد بود.
صالحی با بیان اینکه برنامه‌ریزی‌هایی که شرکتهای بورس داشته‌اند و باید به اعداد از پیش تعیین‌شده در سایت کدال می‌رسیدند محقق نمی‌شود، افزود: این موضوع به درآمد و سود شرکتها آسیب زیادی وارد می‌کند و حتی می‌تواند ضمن کاهش سودآوری، آنها را در معرض ضرر و زیان سنگین قرار دهد.
او با تأکید بر اینکه این صنایع خواهان برق مستمر برای فعالیت‌های خود هستند، گفت: باید تصمیمات جدیدی از طریق بورس انرژی و نیروگاه‌های غیردولتی که آماده هستند تا برق را به دور از مداخله دولت در بورس به فروش برسانند، اتخاذ شود تا صنایع از این برق استفاده و بخشی از مشکلات خود را برطرف کنند.
صنعت پتروشیمی
تنها صنعتی که شاید کمترین تأثیر را از قطع برق بپذیرد، صنعت پتروشیمی است. صنایع پتروشیمی با احداث نیروگاه‌های مجزا، تامین برق خود را از شبکه سراسری قطع کرده‌اند و به شبکه برق سراسری نیاز کمتری دارند. با این حال تازه‌ترین خبرها نشان می‌دهد برخی شرکتهای پتروشیمی در خط اتیلن غرب که به شبکه تامین برق پتروشیمی متصل نبوده‌اند با قطع برق مواجه شده‌اند. این شرکتها البته شرکتهای غیربورسی هستند.
قائم‌مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی با بیان اینکه شرکتهای پتروشیمی خط اتیلن غرب تأمین‌کننده بخش عمده‌ای از تولیدات پلیمری مورد نیاز بازارهای داخلی و خارجی هستند، گفت: هرگونه اختلال در تأمین برق این شرکتها خسارت‌های غیرقابل جبرانی را به زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی و همچنین صادرات این حوزه وارد می‌کند.
فریبرز کریمایی، با تأیید اینکه شرکتهای پتروشیمی عموما از شبکه برق سراسری استفاده نمی‌کنند، گفت: پتروشیمی‌هایی که عمدتاً در دو قطب عسلویه و ماهشهر مستقر هستند برق مورد نیاز خود را از شرکتهای سرویس‌دهنده(یوتیلیتی) متمرکز تأمین می‌کنند.
او اضافه کرد: شرکت فجر انرژی خلیج‌فارس وظیفه تأمین برق و سایر سرویس‌های جانبی شرکتهای پتروشیمی مستقر در هاب ماهشهر را بر عهده دارد و شرکتهای مبین انرژی خلیج‌فارس و دماوند نیز تامین‌کننده برق شرکتهای پتروشیمی در هاب عسلویه هستند. به‌گفته او شرکتهایی که در خارج از این دو هاب قرار دارند و در داخل خاک کشور مستقر هستند نیز عمدتا واحد یوتیلیتی اختصاصی دارند که برق مورد نیاز مجتمع را تأمین می‌کند. قائم‌مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی ادامه داد: این موضوع موجب شده قطعی برق به جز در دو یا سه شرکت پتروشیمی که در مسیر خط اتیلن غرب قرار دارند و از شبکه برق سراسری تغذیه می‌شوند، تأثیر چندانی بر بخش عمده‌ای از شرکتهای پتروشیمی نداشته باشد، ضمن اینکه شرکتهای پتروشیمی خط اتیلن غرب نیز در بورس حضور ندارند.
برق صنایع چه زمانی وصل می‌شود؟
یکی از مهمترین پرسش‌هایی که اکنون بازار سرمایه با آن مواجه است مدت‌زمان قطع برق صنایع است، زیرا اثر هر روز قطع برق در صنایع بیش از چندصد میلیارد تومان است و افزایش دوره قطع برق می‌تواند به ازای هر روز آثار مالی زیادی داشته باشد. دیروز سخنگوی صنعت برق گفت: کارخانه‌های فولاد و سیمان با پایداری شرایط تامین برق به‌تدریج رفع محدودیت می‌شوند. مصطفی رجبی مشهدی، اما زمان دقیقی برای پایان دوره قطع برق اعلام نکرد و گفت: دامنه طرح مرتبط با همه صنایع بزرگ و متوسط و کوچک فولاد و سیمان است و هر دو بخش دولتی و خصوصی با اجرای این طرح مصرف برق خود را کاهش می‌دهند. او با بیان اینکه از پیش از ورود به دوره اوج بار برنامه‌ریزی شده بود تا صنایع به‌صورت داوطلبانه مصرف خود در بازه زمانی اوج مصرف را کاهش دهند، اضافه کرد: با پایداری شرایط تامین برق به‌تدریج کارخانه‌های فولاد و سیمان رفع محدودیت می‌شوند. به‌گفته سخنگوی صنعت برق، صنایع فولاد و سیمان می‌توانند در بازه زمانی کنونی به‌مدت چندهفته تولید خود را متوقف کرده و به تعمیرات بپردازند، از سوی دیگر با گذر از زمان اوج بار از تسهیلات صنعت برق هم بهره‌مند شوند.
منبع:تجارت نیوز
اندازه پوزیشن معاملاتی چیست و چگونه باید آن را محاسبه کرد ؟
اندازه پوزیشن (Position Size) معاملاتی به تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری شده در یک اوراق بهادار خاص توسط یک سرمایه گذار یا تریدر گفته می‌شود. هنگام تعیین اندازه پوزیشن معاملاتی ، باید اندازه حساب و تحمل ریسک یک سرمایه گذار در نظر گرفته شود.
مهم نیست که پورتفولیو شما چقدر بزرگ است، شما حتما باید مدیریت ریسک مناسب را انجام دهید. در غیر این صورت، ممکن است سریع شکست بخورید و ضررهای قابل توجهی متحمل شوید. هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پیشرفت را می‌توان با یک ترید ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها ضعیف از بین برد.
سرمایه‌گذاران برای تعیین میزان واحدهای سهامی که می‌توانند خریداری کنند، از اندازه پوزیشن استفاده می‌کنند که به آنها کمک می‌کند ریسک را کنترل کرده و بازده را به حداکثر برسانند. در حالی که تعیین اندازه پوزیشن در بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها مفهوم مهمی است، این اصطلاح بیشترین ارتباط را در معاملات روزانه و معاملات ارزی (فارکس) ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها دارد. حتی با اندازه‌گیری صحیح اندازه پوزیشن، اگر گپ قیمتی سهام پایین‌تر از حد ضرر باشد، سرمایه‌گذاران ممکن است بیش از محدودیت‌های تعیین شده خود ضرر کنند.
در ادامه درباره اهمیت اندازه گیری، اندازه پوزیشن و نحوه محاسبه آن صحبت خواهیم کرد.
اهمیت محاسبه اندازه پوزیشن
اندازه پوزیشن و فاصله آن تا حد ضرر دو عاملی هستند که تعیین می‌کنند ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها ریسک شما در هر معامله به چه میزان باشد. اکثر افراد اندازه پوزیشن را حساب می‌کنند و سپس حد ضرر را در نزدیکی آن قرار می‌دهند تا ریسکشان به حداقل برسد. اما این یک راه کاملاً اشتباه است.
اولین کاری که باید انجام دهید این است که تعیین کنید در هر معامله چقدر می‌خواهید ریسک کنید. معمولا توصیه می‌شود که از ریسک یکسانی در همه معاملات استفاده کنید و به همه آنها فرصت برابر دهید. ریسک در هر ترید باید بین ۱ تا ۳ درصد باشد. ریسک بالای ۵٪ معامله نیست بلکه قمار است زیرا ورود به یک بازار بزرگ با ریسک زیاد می‌تواند تأثیر جدی و بدی برروی سرمایه شما بگذارد. هنگامی که ریسک خود را در هر معامله مشخص کردید، آنگاه دیگر باید استاندارد شما باشد. اگر ۲ درصد باشد، در هر معامله‌ای ریسک شما ۲٪ است. هرگز بر اساس احساسات خود تصمیم نگیرید. تمامی اعداد بالا، میزان زیان شما روی کل سرمایه است نه در یک معامله.
اگر در تحلیل خود بسیار مطمئن هستید، آن را امتحان کنید و این ریسک را به ۳٪ افزایش دهید اما آن را به ۵ یا ۱۰٪ افزایش ندهید. و این افزایش فقط در صورتی اتفاق می‌افتد که از جهت قیمت و تحلیل خود بسیار مطمئن باشید.
حالا باید نحوه محاسبه اندازه پوزیشن را بدانید اما قبل از آن نیاز است که نحوه تعیین ریسک حساب را بدانید. پس با ما همراه باشید.
نحوه تعیین ریسک حساب
مهمترین نکته در محاسبه ریسک حساب معاملاتی، این است که شما حاضرید چه درصدی از کل موجودی حساب خود را برای سرمایه‌گذاری در یک ترید بر روی یک رمز ارز به خطر بیاندازید.
قانون ۲ درصد
در دنیای مالی سنتی، یک استراتژی سرمایه‌گذاری به نام قانون ۲ درصد وجود دارد. طبق این قانون، یک تریدر نباید بیش از ۲٪ از کل حساب خود را در یک ترید واحد به خطر بیندازد. ما به معنای دقیق آن می‌پردازیم، اما ابتدا اجازه دهید آن را متناسب با بازارهای بی‌ثبات ارزهای دیجیتال تنظیم کنیم. قانون ۲٪ یک استراتژی مناسب برای سبک‌های سرمایه‌گذاری است که معمولاً شامل ورود تنها به چند پوزیشن بلند مدت است. و معمولا برای بازار‌هایی که دارای نوسانات کم هستند مناسب است. اما اگر می‌خواهید در بازار کریپتو فعالیت کنید، و کمی محافظه‌کارانه عمل کنید، بهتر است که به جای ۲ درصد، ۱ درصد از سرمایه خود را ریسک کنید.
این قانون حکم می‌کند که شما نباید در یک ترید بیش از ۱٪ از کل سرمایه خود را به خطر بیندازید. اما این یعنی که شما فقط با ۱٪ سرمایه موجود خود وارد معاملات می‌شوید؟ قطعا نه! این فقط به این معنی است که اگر تحلیل شما اشتباه است و به حد ضرر خود رسیدید، شما فقط ۱٪ از کل حساب خود را از دست خواهید داد.
تعیین ریسک ترید
حالا که اندازه ریسک حساب خود را داریم آیا می‌توان اندازه پوزیشن را محاسبه کرد؟ قبل از اینکار باید به یک نکته دیگر توجه داشته باشید که، وقتی قصد سرمایه‌گذاری دارید، از دست دادن سرمایه هم بخش جدایی‌ناپذیر از این معامله است. اما بعضی از تریدرها با اینکه در محاسبات خود اشتباه کرده‌اند اما باز هم از سرمایه‌گذاری خود سود دریافت می‌کنند، اما چگونه؟ همه اینها به مدیریت صحیح ریسک ، داشتن یک استراتژی معاملاتی و پایبندی به آن برمی‌گردد.
به همین ترتیب، هر ایده معاملاتی باید دارای یک نقطه اعتبار باشد. اینجاست که می گوییم: ایده اولیه ما اشتباه بود و ما باید از این موقعیت خارج شویم تا ضررهای بعدی را کاهش دهیم. در سطح عملی‌تر، این به معنای جایی است که ما حد ضرر خود را تعیین می‌کنیم.
روش تعیین این نقطه کاملاً مبتنی بر استراتژی معاملات فردی و تنظیمات خاص است. این تعیین حد ضرر می‌تواند برای هرشخصی متفاوت باشد، می‌تواند براساس نقاط حمایت و مقاومت، اندیکاتورهای مختلف، نواحی شکست، پرایس اکشن، تجربیات فردی و یا هرچیز دیگری باشد. برای تعیین حد ضرر، رویکردی متناسب با همه افراد وجود ندارد. شما باید خودتان تصمیم بگیرید که کدام استراتژی مناسب سبک شما است و بر اساس آن حد ضرر خود را تعیین کنید.
حالا که با این مفاهیم آشنا شدید به سراغ نحوه محاسبه اندازه پوزیشن می‌رویم.
نحوه محاسبه اندازه پوزیشن
اکنون، ما تمام اطلاعات لازم برای محاسبه اندازه پوزیشن را داریم. پس فرض می‌کنیم که ما یک سرمایه ۵,۰۰۰ دلاری داریم. و ما نمی‌خواهیم بیش از یک درصد از سرمایه خود را در هر ترید از دست بدهیم. پس یعنی ما در هر ترید خود حداکثر ۵۰ دلار حد ضرر تعیین می‌کنیم. به محض اینکه ضرر ما در یک ترید، به ۵۰ دلار رسید، بر اساس این روش باید از معامله خارج شویم.
فرض کنید در ما تجزیه تحلیل خود را در مورد یک سرمایه‌گذاری انجام دادیم و قصد داریم ۵ درصد از کل سرمایه را وارد آن کنیم. یعنی ما حاضر شدیم با ۵ درصد سرمایه، تا ۵۰ دلار ضرر را قبول کنیم. به عبارت دیگر ، ۵٪ از پوزیشن ما باید ۱٪ از حساب ما باشد. پس ما موارد زیر را داریم
- اندازه حساب : ۵,۰۰۰ دلار
- ریسک حساب : ۱ درصد
- فاصله تا حد ضرر : ۵ درصد
با این اطلاعات فرمول محاسبه اندازه پوزیشن به شرح زیر است:
اندازه پوزیشن = اندازه حساب x ریسک حساب / فاصله تا حد ضرر . که در مثال ما اندازه پوزیشن می‌شود ۵۰۰۰x۰.۰۱ / ۰.۰۵ که برابر با ۱۰۰۰ است. اندازه پوزیشن برای این ترید ۱۰۰۰ دلار خواهد بود. با پیروی از این استراتژی و خروج در نقطه حد ضرر، ممکن است، ضرر بالقوه بسیار بیشتری را کاهش دهید. برای استفاده صحیح از این مدل ، باید کارمزدهایی را که می‌خواهید پرداخت کنید نیز در نظر بگیرید. همچنین ، باید به فکر لغزش احتمالی هم باشید، به خصوص اگر در بازاری با نقدینگی کم معامله می‌کنید.
برای نشان دادن نحوه عملکرد، بیایید نقطه حد ضرر خود را به ۱۰٪ تغییر دهید، و باقی پارامترها را ثابت نگه دارید. با اینکار خواهید دید که اندازه پوزیشن شما به ۵۰۰ دلار کاهش می‌یابد. حال حد ضرر ما در فاضله دوبرابری در ورودی ما قرار دارد. بنابراین، اگر بخواهیم همان مقدار دلار از حساب خود را به خطر بیندازیم، اندازه پوزیشنی که می‌توانیم بگیریم به نصف کاهش می‌یابد.
نتیجه‌گیری
اندازه پوزیشن شما یکی از مهمترین نکات در معامله و تجارت است. محاسبه اندازه پوزیشن به برخی از استراتژی‌های دلخواه مبتنی نیست. و شامل تعیین ریسک حساب و بررسی حدد ضرر قبل از ورود به معامله است. جنبه مهم دیگری از این استراتژی که به همین اندازه مهم است، اجرای آن است. هنگامی که اندازه پوزیشن و نقطه حدد ضرر را تعیین کردید، هرگز نباید بعد از انجام ترید دست به تغییر در میزان آنها ببرید. نظرات خود را در مورد این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
طرح ریزی بازاری تازه برای حضور شرکتهای دانش‌بنیان در بورس/ انتشار اوراق فروش تبعی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ مدتی است تمرکز نهادهای حامی شرکتهای دانش‌بنیان بر ورود این شرکتها به بازار سرمایه و تأمین مالی مورد نیاز این شرکتها از این بازار است. پیش از این فرآیند تأمین مالی صرفا بر تسهیلات بانکی متمرکز بود و حالا این فرآیند در حال تغییر است.
در همین راستا با محمدحسین رضوانیان؛ مدیر ارزیابی سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: در ابتدای بحث، درباره ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها فرآیند ورود شرکتهای دانش‌بنیان به بازار بورس کمی توضیح بدهید و از اهداف، مزایا و معایب این ورود بگویید.
در ایران و البته در تمام دنیا تأمین مالی به دو صورت انجام می‌شود؛ یا از طریق بدهی و تسهیلات بانکی است یا تأمین مالی سرمایه‌ای است. خوشبختانه در کشور ما در حوزه شرکتهای دانش بنیان و شرکتهای فعال در زیست بوم نوآوری، صندوق نوآوری در هر دو بخش ورود داشته است و خود ما معتقدیم جا برای کار کردن بسیار زیاد است.
شرکتهای دانش بنیان برای تأمین نقدینگی و دریافت تسهیلات بانکی مشکلات عدیده‌ای دارند، مانند گذاشتن ضمانت‌نامه و ارائه وثیقه اما می‌توانند از طریق بازار سرمایه و عرضه اولیه سهام خود نیز تأمین سرمایه کنند. این فرآیند سریعتر از روش تسهیلات می‌تواند به شرکتهای دانش‌بنیان کمک کند. از طرف دیگر ورود به بازار بورس باعث نظم‌دهی به ساز و کار مالی شرکتهای دانش بنیان هم می‌شود. چراکه شرکتهای دانش بنیان ما معمولا شرکتهای نوپایی هستند و ممکن است ساختار سازماندهی شده ای به لحاظ مالی نداشته باشند.
ما در صندوق نوآوری و شکوفایی، تلاش کردیم در عرصه سرمایه‌گذاری از ابزارهای جدید تأمین‌مالی استفاده کنیم و حالا از طریق بازار سرمایه امکان ورود سرمایه‌گذار تازه به این شرکتها فراهم می‌شود. بر همین اساس ما از سه مدل استفاده کردیم که طراحی شده و در حال اجراست.
آمادگی صندوق نوآوری و شکوفایی برای حمایت از صندوق های پژوهشی مناطق محروم
یک مدل سرمایه‌گذاری است که بخش اصلی فعالیت ما را شامل می شود. مدل دیگر مشارکت در صندوق‌های جسورانه و خصوصی است. ما الان می‌توانیم به عنوان موسس وارد فرآیند تشکیل صندوق‌ها شویم که به 5 صندوق ورود داشته‌ایم و معادل 20 تا 40 درصد سرمایه صندوق را تأمین کرده‌ایم. در نهایت مدل دیگر مشارکت در تأسیس صندوق‌های پژوهش و فناوری است. ما در حال حاضر دارای 47 صندوق پژوهش و فناوری هستیم ولی اگر یک صندوق پژوهش و فناوری بخواهد در مناطق محروم ایجاد بشود باز هم صندوق نوآوری و شکوفایی آمادگی دارد برای تأسیس آن مشارکت داشته باشد.
خوشبختانه یک جلسه‌ای هم هیأت عامل صندوق با رئیس سازمان بورس داشت و توافقات خوبی هم در این زمینه شکل گرفت. در همکاری با بازار بورس و فرابورس دو موضوع برای تسهیل جذب منابع بازار سرمایه در حال پیگیری است. یکی شامل انتشار اوراق بورسی برای شرکتهای دانش‌بنیان است که نیاز به سرمایه زیادی دارند. این شرکتهای دانش بنیان دیگر بالغ شده و حجم سرمایه در گردششان بالاست پس تأمین سرمایه بالایی را نیازدارند.
انتشار اوراق فروش طلایی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری
موضوع بعدی این است که ما بتوانیم ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهیم تا برای بخش خصوصی در راستای ورود به این بخشِ سرمایه‌گذاری، جذابیت ایجاد شود. برای این منظور هم اوراق فروش تبعی را طراحی کرده‌ایم تا به این واسطه بتوانیم ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش بدهیم.
در حال حاضر شرکتهای زیادی متقاضی ورود به بورس هستند، همین حالا ما 10 شرکت متقاضی داریم. پیش از این هم ورود به بازار بورس دشواری‌های زیادی به همراه داشت و با توجه به اینکه دارایی شرکتهای دانش‌بنیان و استارت‌آپی دارایی نامشهود است این مشکلات در حوزه ارزشگذاری شرکتهای دانش‌بنیان بیشتر هم می‌شود که این موضوع هم در حال تسهیل شدن است تا بعد از آن شرکتهای استارت‌آپی و دانش‌بنیان بتوانند راحتتر وارد بورس بشوند.
تسنیم: این شرکتهایی که متقاضی ورود به بورس هستند بیشتر در چه حوزه‌هایی مشغول به فعالیتند؟
این شرکتهای استارت‌آپی جزو شرکتهای بزرگ و متوسط دانش‌بنیان محسوب می‌شوند که اغلب آنها هم در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنند اما با تسهیل ورود شرکتها به بورس متقاضیان بیشتری به این عرصه ورود پیدا خواهند کرد.
تسنیم: سازمان بورس در رابطه با این ورود چه همکاری‌هایی با شما داشته، چرا که گفتید جلسه‌ای با سازمان بورس داشته‌اید.
برای حضور این شرکتها، بورس و فرابورس هم همکاری‌های زیادی با ما داشتند. فرابورس در حال تعریف و طرح‌ریزی ایجاد بازاری برای حضور شرکتهای دانش‌بنیان است تا تابلویی مجزا برای این شرکتها ایجاد شود. همچنین این سازمان به دنبال ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها تسهیل پذیرش شرکتهای دانش‌بنیان است چرا که این شرکتها ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. همچنین یک شاخص در حال تدوین است که میزان رشد شرکتهای دانش‌بنیان نسبت به رشد خود شاخص مورد مقایسه قرار بدهد.
فرابورس در حال تعریف و طرح‌ریزی ایجاد بازاری برای حضور شرکتهای دانش‌بنیان است تا تابلویی مجزا برای این شرکتها ایجاد شود.
صندوق نوآوری و شکوفایی با همکاری سازمان بورس اوراق بهادار هم بسته‌هایی تدوین کرده‌است که بتوانیم از این بسته‌ها برای حمایتهای مالی برای هزینه‌های ابتدایی که شرکتها برای ورود به بازار بورس دارند در اختیارشان قرار بدهد تا این شرکتها بتوانند راحتتر وارد بورس بشوند. در واقع بخشی از این هزینه‌های ورود را صندوق نوآوری و شکوفایی تقبل می‌کند.
تأسیس صندوق بازارگردانی برای حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان در بورس
دغدغه اصلی صندوق نوآوری و شکوفایی تأمین سرمایه شرکتهای دانش بنیان است. همچنین برای حمایت از حضور شرکتهای دانش‌بنیان وارد شده به بورس، یک صندوق بازار گردانی پیش‌بینی کرده‌ایم تا سهام شرکتهای دانش بنیانی که به بورس وارد شده‌است بازارگردانی کند.
تسنیم: اگر این صندوق تشکیل شود چه تضمینی وجود دارد که صرفا روی سهام شرکتهای دانش‌بنیان تمرکز کرده و وارد بازارگردانی سهام سایر شرکتها نشود؟
این صندوق قرار است به عنوان یک نهاد مستقل و زیرنظر سازمان بورس فعالیت کند؛ البته باید قوانین درستی برای این صندوق پیش‌بینی کرد تا خلاف اهداف تعریفی خود عمل نکند؛ این صندوق هنوز راه نیفتاده و جزئیاتی از آن نمی‌توان منتشر کرد.
تسنیم: با ریسک بزرگ در بورس برای تازه واردها توجه به اینکه ورود شرکتهای دانش‌بنیان نیاز به زمینه‌سازی‌های قانونی، اقتصادی و فرهنگی دارد این پروسه انجام شده‌است؟ چرا که بورس به جز قوانین اقتصادی به مبحثی چون مبحث مالی-رفتاری ارتباط مستقیم دارد.
ما در ارتباط مستقیم با سازمان بورس فرآیندها را طی می‌کنیم و تلاش می‌کنیم همه چیز با اکوسیستم نوآوری ما تطابق داشته باشد. صندوق هم به دنبال فراهم کردن زمینه‌های لازم فرهنگی برای ورود این شرکتها به بازار بورس است. ما می‌توانیم امکانات و مزیت‌هایی که درون این اکوسیستم وجود دارد به جامعه معرفی کنیم و جامعه هم با این اکوسیستم آشنا شود.
تسنیم: البته من خاطرم هست که پیش از این شرکتهایی تحت عنوان دانش‌بنیان در بورس ورود داشته‌اند.
بله! در حال حاضر 37 شرکت دانش‌بنیان در بورس داریم البته اینها شرکتهای بزرگی هستند که بعد از ورود به بورس دانش‌بنیان شده‌اند یا یک محصول دانش‌بنیان دارند و عرضه می‌کنند اما چیزی که مد نظر ماست، وارد کردن شرکتهای دانش بنیانی است که در حال رشدند و سپس قابلیت ورود به بورس را پیدا می‌کنند.
مصوبه‌های جدید سازمان بورس ریسک سهامداران تازه وارد را به حداقل رساند
بازار سرمایه طی دو سال گذشته، روند صعودی و مناسبی را پشت سر گذاشت و در ماه های اخیر هم نقدینگی بسیار زیادی وارد این بازار شد. افزایش حجم مبنا در شرایط فعلی می تواند ریسک سرمایه گذاران تازه وارد را کاهش دهد و تصمیم مناسبی ارزیابی می شود.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از سنا، محمد مهدی بحرالعلوم، در خصوص تغییرات حجم مبنا در بورس و فرابورس اظهار داشت: تغییر حجم مبنا در شرایطی در دستور کار نهاد نظارتی بازار سرمایه قرار گرفت که می تواند برای نمادهای بزرگ بازار با قابلیت نقدشوندگی بالا جذابیت ایجاد کند و این مهم یکی از راهکارها برای هدایت نقدینگی و عملا افزایش کارآیی بازار است.
وی در این خصوص ادامه داد: سازمان بورس با افزایش حجم مبنا کمک کرد تا نمادهای کوچک که با حجم نقدینگی اندک، آستانه مثبت و منفی پنج درصد را در روز تجربه می کردند و با حجم معاملاتی قابل توجهی نمی توانستند رویه کشف قیمت روزانه را تغییر دهند، به وضعیت جدید مبنی بر افزایش حجم معاملات جهت کشف قیمت تغییر رویه دهند.
بحرالعلوم در ادامه افزود: به این ترتیب، این مصوبه کمک می کند که بخشی از نقدینگی بازار از سمت سهم های کوچک که به لحاظ سودآوری حمایت نمی شوند به سمت سهام بزرگ و سودآور با نقدینگی بیشتر هدایت شود و عملا این تصمیم به دلیل جذابیت فعلی بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی، موجب رشد متوازن و عملا افزایش کارآیی بازار خواهد شد.
وی اظهار داشت: تنها موردی که در این میان موجب نگرانی برخی سهامداران شده این است که زمانبندی در این میان لحاظ نشده است. بهتر است تغییرات بنیادی در شیوه ها و زیرساخت های بازار با فاصله یک ماه اعمال شود و تجربه قوانین بازار پایه این مهم را به خوبی به اثبات رساند که بازار نیاز به زمان دارد تا خود را با شرایط جدید وفق دهد.
وی در ادامه در خصوص مصوبه دیگر سازمان بورس مبنی بر اعمال محدودیت یک ماهه برای تازه واردان به بازار سرمایه بیان داشت: نوسانات بسیار قابل توجه نشان می دهد که تازه واردان به بازار ، از طریق کانال های مجازی یا مشورت های شفاهی از افراد غیر حرفه ای با هیجان وارد بازار می شوند و پدیده صف نشینی را ایجاد می کنند. به همین طریق با هر رخدادی که منجر به نوسان می شود نزدیک به ۷۰۰ هزار کد معاملاتی به دنبال یکدیگر عکس العمل نشان می دهند .
به گفته بحرالعلوم، افرادی که تحصیلات مالی یا تحصیلات مرتبط نداشته و تجربه ای در زمینه معاملات سهام ندارند می توانند راحتی موجب نوسان در بازار شوند. لذا، نهاد ناظر با اعمال قانونی جدید می تواند موجب غربالگری در افرادی شود که وارد بازار می شوند.
وی گفت: البته اعمال محدودیت بر کد اولی ها می توانست روش دیگری نیز داشته باشد. به این ترتیب که کد اولی ها در ابتدا تنها مجاز باشند وارد صندوق های سرمایه گذاری شوند یا این افراد تازه وارد در یک محدوده زمانی بتوانند تنها روی ۵۰ شرکت برتر بازار سرمایه معامله داشته باشند یا اینکه عرضه های اولیه را بیش از پیش رونق می دادیم وتنها این عده از سرمایه گذاران را مجاز به حضور در عرضه های اولیه می کردیم.
دیدگاه شما