توجه داشته باشید برای P/E های بسیار کوچک، باید کمی دقت بیشتری داشته باشید به این دلیل که ممکن است P/E کم فقط نشانه سود زیاد نباشد، بلکه نشانه تقاضای کم (در نتیجه قیمت کم) هم باشد.
به این دلیل که اگر سهامداران دیگر هم به این سهم علاقه نشان دهند، به دلیل تقاضای زیاد، قیمت افزایش می‌یابد و P/E بیشتر میشود. پس همانطور که گفته شد P/E کم فقط نشانه سود زیاد نیست، بلکه میتواند نشانه تقاضای کم هم باشد.
آشنایی با نسبتهای مالی و کاربرد آنها
کارشناسان بازار سرمایه، تحلیل بنیادی را قدرتمندترین روش برای تحلیل بورس می‌دانند. بر خلاف تحلیل تکنیکال که بیشتر با ابزارهای گرافیکی و نمودار قیمت کار دارد، تحلیل بنیادی نیازمند مطالعه صورت‌های مالی، گزارشهای فعالیت شرکت و بررسی نسبتهای مالی است. کاربرد اصلی نسبتهای مالی، ایجاد ارتباط معنی‌دار میان صورت‌های مختلف و ارقام مندرج داخل آنها است که از این طریق میتواند دیدگاه جامع‌تر و دقیق‌تری را درباره وضعیت فعلی و آینده شرکت در اختیار تحلیل‌گر بگذارد.
گفتنی است که درک کامل نسبتهای مالی و کار کردن با آنها نیاز به دانش مالی حداقلی دارد که در این مقاله نمی‌گنجد، به همین مقاله حاضر را با هدف آشنایی کلی با صورت‌های مالی و نحوه محاسبه آنها، منتشر کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
تعریف نسبتهای مالی
نسبتهای مالی، اعداد و ارقام موجود در صورت‌های مالی مانند ترازنامه‌ها، صورت‌های سود و زیان و صورت‌های جریان نقدینگی را بررسی کرده و آنها را از مفهوم ریالی به نسبتهای عددی قابل مقایسه تبدیل می‌کند. به بیان صاده‌تر، نسبتهای مالی اعدادی هستند که به منظور استخراج اطلاعات با معنی و تحلیل‌پذیر از صورت‌های مالی، شرکت محاسبه می‌شوند.
یکی از متداول‌ترین راه‌های ابزارهای تحلیل بنیادی، محاسبه و مقایسه همین نسبتهای مالی است. این نسبت‌ها در چهار دسته کاربردی برای تحلیلگران بازار طبقه‌بندی می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را داشته و به یکی از جنبه‌های وضعیت مالی شرکت می‌پردازند. این چهار دسته عبارتند از:
- نسبت مالی نقدینگی
- نسبت مالی اهرمی
- نسبت مالی سودآوری
- نسبت مالی ارزش بازار
در ادامه هر کدام از این نسبت‌ها را به اختصار بررسی خواهیم کرد:
الف) نسبتهای نقدینگی
در یک تعریف ساده می‌توان نقدینگی را قابلیت شرکت در پاسخگویی به تعهدات و بدهی‌های خود در نظر گرفت. وجود نقدینگی کافی برای اجرای فعالیت‌های هر شرکت لازم است، چرا که هر لحظه ممکن است که شرکت با چالش‌های خاصی مانند رکود بازار یا افزایش ناگهانی در قیمت مواد اولیه و قطعات مورد نیاز روبرو شود. در این صورت است که نقدینگی موجود شرکت باید به میدان آمده و این نیازها را برطرف کند.
به طور کلی سه نسبت مالی نقدینگی وجود دارند که مورد استفاده تحلیلگران قرار می‌گیرند:
1- نسبت جاری
نسبت جاری توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های و رفع تعهدات کوتاه مدت با استفاده از دارایی‌ها یا همان نقدینگی جاری شرکت، نشان می دهد. نسبت جاری به کمک رابطه زیر محاسبه میشود:
2- نسبت آنی
نسبت آنی که به آن نسبت سریع نیز گفته میشود، سریع از تقسیم دارائی نقدی در دسترس و سریع الوصول جاری شرکت مانند وجوه نقد، موجودی بانک و اسناد دریافتنی، به بدهی‌های جاری محاسبه میشود.
موجودی کالا و اقلام فیزیکی، بـه دلیل اینکه بـرای زمان بیشتری برای نقدشوندگی آنها مورد نیاز است، در این محاسبه لحاظ نمی‌شوند. بـدیهی است كـه مقدار بزرگتر از یـك بـرای ایـن نـسبت، نشان‌دهنده توانـایی شركت در بازپرداخت بدهی‌های جاری خود است. فرمول محاسبه نسبت آنی به شرح زیر است:
3- نسبت وجه نقد یا نسبت نقدی
نسبت نقدی نشان‌دهنده قابلیت شرکت برای پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت خود، صرفا از طریق پول نقد خود است. می‌توان گفت که نسبت نقدی، محافظه کارانه‌ترین نسبت نقدینگی است که فقط و فقط برای پرداخت بدهی‌ها و رفع تعهدات، روی موجودی نقد شرکت حساب می‌کند و حساب‌های دریافتنی، کالاها و اوراق را در نظر نمی‌گیرد.
فرمول محاسبه این نسبت به شرح زیر است:
ب) نسبتهای اهرمی
نسبتهای اهرمی که به آنها نسبت ساختار سرمایه‌ای نیز گفته میشود، میزان سرمایه‌ای را نشان میدهد که از طریق ایجاد بدهی به سایر مجموعه‌ها برای شرکت تامین شده است. به عبارت ساده‌تر نسبتهای مالی اهرمی، سطح بدهی یک شرکت را اندازه گیری می‌کنند. نسبتهای اهرمی معمولا شامل موارد زیر هستند:
1- نسبت بدهی
مقدار دارایی‌های شرکت را که از طریق بدهی‌ها (تعهدات به شخص ثالت) تامین شده را می‌سنجد و از رابطه زیر بدست می‌آید:
2- نسبت تسهیلات
مقدار دارایی‌های شرکت که به اتکای استقراض از بانک و صندوق‌های استقراضی و نیز حقوق سهامداران تامین شده است را نشان داده و از رابطه زیر محاسبه میشود:
3- نسبت پوشش هزینه – بهره
این نسبت نشان میدهد كه سود حاصل‌شده از فعالیت‌های مختلف شرکت قبل از کسر بهره و مالیات، چند مرتبه میتواند تمام هزینه بهره را پوشش دهد. در واقع این نسبت حاشیه ایمنی مشخصی را در مورد توانایی شرکت برای تسویه بدهی‌های خود نشان میدهد. محاسبه این نسبت مالی به کمک رابطه زیر است:
ج) نسبتهای مالی سودآوری
نسبتهای مالی سودآوری، قابلیت سودسازی شرکت را در ایجاد سود نسبت به مقدار درآمد، داریی‌های ترازنامه‌ای، هزینه های عملیاتی و در مجموع کل سرمایه شرکت، مورد سنجش قرار میدهد. نسبتهای مالی سودآوری متداول، شامل موارد زیر هستند:
1- بازدهی دارایی‌ها
این نسبت مالی نشان میدهد که چگونه منابع و دارایی‌های تحت مالکیت شرکت، منجر به سودآوری برای خود شرکت و سهامداران آن شده است. این نسبت مالی به عنوان شاخص متداول برای ارزیابی کارآمدی هیئت مدیره شرکت مورد استفاده است. محاسبه نسبت بازدهی دارایی‌ها به کمک رابطه زیر است:
2- بازدهی حقوق سهامداران
این نسبت به محاسبه مقداری از سود شرکت می‌پردازد که بر اساس سرمایه‌ای که سهامداران شرکت از طریق خرید سهام به مجموعه تزریق کرده‌اند، حاصل شده است. محاسبه این نسبت از طریق رابطه زیر است:
3- حاشیه سود ناخالص
این نسبت نشان دهنده مدار سودی است که پـس از پرداخت قیمت تمام‌شده کالای به فروش رسیده، عاید شرکت شده است. بدیهی است که هرچه این نسبت بالاتر باشد، وضعیت سودآوری شرکت مطلوب‌تر خواهد بود. محاسبه این نسبت مالی به کمک ارزش دفتری به ازای هر سهم عادی چیست؟ رابطه زیر است:
4- حاشیه سود عملیاتی
حاشیه سود عملیاتی، تاثیر فروش محصولات یا خدمات شرکت بر روی سود عملیاتی آن را مورد ارزیابی قرار میدهد. بدین ترتیب که هر تعداد یا مقدار فروش محصول، چه اندازه سود عملیاتی برای شرکت به ارمغان می‌آورد. محاسبه این نسبت از طریق رابطه زیر:
5- حاشیه سود خالص
نسبت سود خالص شرکت به فروش خالص آن را حاشیه سود خالص می‌نامند. ایـن نـسبت نشان‌دهنده سودآوری حاصل از درآمدهای شرکت بوده و به کمک رابطه زیر محاسبه میشود:
د) نسبتهای مالی ارزش بازار
نسبتهای مالی ارزش بازار معمولا بیشترین کاربرد را برای تحلیلگران بنیادی دارند، چرا که نشان‌دهنده اطلاعات مهم و کاربردی در زمینه عملکرد گذشته شرکت، وضعیت فعلی و پیش‌بینی روند آتی آن هستند. این نسبت‌ها، قیمت روز سهام شـرکت را بـه سود عایدی و یا ارزش دفتری سهام ارتباط می‌دهند. همچنین ارتباط قیمت سهام با سود پرداختی به سهامداران را نیز منعکس می‌کند.
مهم‌ترین این نسبت‌ها عبارتند از:
1- نسبت EPS یا مقدار سود هر سهم
مقدار سود یا درآمد هر سهم (EPS)، نشان‌دهنده سود عایدی هر سهم عادی شرکت است. EPS شاخص خوبی برای ارزیابی عملکرد شـرکت و پـیش‌بینی سـود سهامی است که ممکن است توسط شرکت به سهامداران پرداخت شود. در مقاله مفهوم EPS و DPS سهام و کاربرد آنها به معرفی دقیق این نسبت پرداخته شده است. برای محاسبه EPS می‌توان از رابطه زیر استفاده نمود:
2- نسبت P بر E یا قیمت نسبت به سود هر سهم
این نسبت، دیدگاه تحلیل گران بازار سرمایه را در خصوص سودآوری آتی شرکت ارزیابی کرده و از تقسیم قیمت بازار هر سهم عادی در یک دوره زمانی خاص به سود سالانه شرکت (مشابه رابطه زیر) به دست می‌آید. در مقاله **** به معرفی دقیق این نسبت پرداخته شده است.
3- نسبت P بر B یا ارزش دفتری سهم
ارزش دفتری سهم نشان میدهد که ارزش خالص کل دارایی‌های ثبت شده شرکت ثبت شده، به ازای تعداد سهام شرکت چقدر است. در حقیقت این نسبت از تقسیم این دو مقدار و مطابق رابطه زیر محاسبه میشود:
4- نسبت P بر CF یا نسبت جریان نقدینگی
نسبت جریان نقدینگی یکی از کاربردی‌ترین و معتبرترین نسبتهای مالی برای پیش‌بینی بازده سهام است و معمولا توسط سرمایه‌گذاران عمده و حقوقی شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای محاسبه این نسبت می‌توان از رابطه زیر استفاده نمود:
کلام پایانی
اگرچه کارآیی نسبتهای مالی بسیار قابل توجه است، اما با این حال عملکرد آنها دارای محدودیت است و باید در کنار سایر روشهای تحلیل تکنیکال و بنیادی و گزارشهای سامانه کدال، مورد استفاده قرار بگیرد. در هر صورت، نتایج حاصل از تحلیل نسبت های مالی باید با احتیاط بیشتری مورد استفاده قرار گرفته شوند.
آشنایی با مفهوم سود در تحلیل مالی
تمام افراد هنگام مطالعه‌ی تحلیل‌های مالی شرکتها با مفاهیمی همچون سود خالص و ناخالص، سود عملیاتی، حاشیه‌ی سود و … برخورد داشته‌اند. اما آیا می‌دانید هر کدام از این واژه‌ها به چه معنا هستند؟ واضح است که شناخت این مبانی تصوری جامع‌تر از سهام اعلامی را در اختیار شما قرار خواهد گذاشت. سود و زیان یکی از مهم‌ترین مفاهیمی است که سهامداران در فعالیت‌های اقتصادی خود باید به آن توجه نمایند. بر اساس گزارش سود و زیان می‌توانید بفهمید که یک شرکت در طول سال چقدر پول به دست آورده است یا چقدر ضرر دیده است. در واقع، این گزارش به ارزیابی عملکرد شرکتها طی یک دوره‌ی زمانی معین می‌پردازد. آگاهی از صورت سود و زیان برای دو گروه اعتباردهندگان و سرمایه‌گذاران از اهمیت بالایی خوردار است. با ادامه‌ی این مطلب از سایت استخدام و آموزش چراغ همراه ما باشید تا راجع به مفهوم سود در تحلیل مالی بیشتر صحبت کنیم.
سود ناخالص
آشنایی با سود ناخالص
یک نمونه از سود در تحلیل مالی سود ناخالص (به انگلیسی: Gross profit) است که تفاوت میان درآمد حاصل از کل فروش شرکت برای یک دوره‌ی خاص (مثلاً ۱ ساله) و بهای تمام شده‌ی کالا و خدمات به فروش رفته، می‌باشد. در واقع کارآمدی یک شرکت در استفاده از نیروی کار و تجهیزاتش با استفاده از سود ناخالص تعیین میشود. این معیار فقط هزینه‌های متغیر (هزینه‌هایی که با سطح خروجی و تولید نوسان می‌کنند.) مثل مواد خام و اولیه، کارمزد کارکنان بخش فروش، لوازم موردنیاز برای شرکتها، تجهیزات استهلاک‌پذیر و… را در نظر می‌گیرد. اما هزینه‌های ثابت (هزینه‌هایی که بدون توجه به سطح خروجی پرداخت می‌شوند.) مثل تبلیغات، اجاره، بیمه، حقوق کارمندانی که به صورت مستقیم در فرآیند تولید نقش ندارند و تجهیزات دفتری را شامل نمی‌شود. سود ناخالص با سود عملیاتی و سود قبل از بهره و مالیات متفاوت می‌باشد.
سود عملیاتی
در بحث سود در تحلیل مالی با مفهومی به نام سود عملیاتی نیز مواجه می‌شویم. گفتیم که سود ناخالص اختلاف بین درآمد حاصل از کل فروش و بهای تمام شده را نشان می دهد. سود عملیاتی نشان‌دهنده‌ی باقیمانده‌ی سود پس از محاسبه‌ی تمام هزینه‌های عملیاتی مربوط به واحد تجاری است. در محاسبه‌ی سود عملیاتی علاوه بر بهای تمام‌شده‌‌ی کالای فروش رفته، هزینه‌های اداری، عمومی و هزینه‌هایی نظیر بیمه، اجاره، حمل و نقل و کرایه در نظر گرفته می‌شوند. در واقع، تمام هزینه‌هایی که برای حفظ فعالیت واحد تجاری ضروری هستند، باید در محاسبه‌ی سود عملیاتی در نظر گرفته شوند. برای مثال درآمد کسب‌شده از محل فروش خودرو متعلق به شرکت خودروسازی یک درآمد عملیاتی محسوب میشود. اما درآمد حاصل از فروش زمین یا ساختمانی که از آن شرکت خودروسازی است، برای این شرکت یک درآمد عملیاتی نیست. بلکه آن را درآمد غیرعملیاتی می‌نامند.
سود خالص
آشنایی با سود خالص
هزینه‌های دیگری همچون بهره، مالیات و همچنین کلیه‌ی جریانات وجوه ورودی و خروجی را باید در سود عملیاتی اثر داد. حاصل این تغییرات در سود عملیاتی و عددی که پس از محاسبه‌ی کل کسورات به دست می‌آید را سود خالص می‌نامند. مثبت یا منفی بودن این نوع از سود در تحلیل مالی، نسبت مستقیم با عملکرد شرکت‌های موردنظر دارد. همچنین مثبت بودن سود خالص، به افزایش ارزش سهام و در نهایت افزایش حقوق صاحبان سهام می‌انجامد.
حاشیه سود در تحلیل مالی چیست؟
طبق تعریفی که در ویکی پدیا آورده شده است: «حاشیه‌ی سود، نسبتی است، که توسط آن، سودآوری هر دلار از فروش را، محاسبه می‌کنند؛ به این ترتیب که مقدار سود پس از کسر مالیات را بر فروش خالص تقسیم می‌کنند». به بیان ساده‌تر برای به دست آوردن حاشیه سود در تحلیل مالی اگر هر کدام از سودهای محقق شده شامل سود ناخالص، عملیاتی و یا خالص را بر کل درآمد شرکت در آن دوره تقسیم و حاصل را در ۱۰۰ ضرب کنیم، حاشیه‌ی سود شرکت به واحد درصد به دست خواهد آمد. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله « آشنایی با مفهوم حاشیه سود در بورس و انواع آن » مراجعه نمایید.
EPS برای تعیین سود در تحلیل مالی
برای مشخص شدن سود در تحلیل مالی از EPS استفاده می شود
برای بررسی سود در تحلیل مالی گاهی لازم است تا EPS یا سود هر سهم را محاسب نماییم. منظور از سود هر سهم (به انگلیسی: Earnings per share)، یکی از آماره‌های مالی می‌باشد که عموماً مورد توجه تحلیلگران مالی و سرمایه‌گذاران می‌باشد. EPS اغلب برای ارزیابی سودآوری و ریسک مرتبط با سود و نیز قضاوت در خصوص قیمت سهام استفاده میشود. سود هر سهم از تقسیم میزان سود عملیاتی، پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه میشود و نشان ارزش دفتری به ازای هر سهم عادی چیست؟ دهنده سودی است که شرکت در یک دوره‌ی مشخص، به ازای یک سهم عادی، به دست می‌آورد. به‌عبارت دیگر، این نسبت با استفاده از تقسیم سود موجود برای سهامداران، بر تعداد سهام منتشر شده، محاسبه میگردد. سود قابل تقسیم برای سهامداران عادی، سود خالصی می‌باشد که بعد از کسر مالیات و کسر سود سهم ممتاز به دست می‌آید.
DPS برای تعیین سود در تحلیل مالی
سود نقدی سهام یا (DPS (Dividend Per Share، بخشی یا کل سودی است که برای هر سهم در یک سال مالی محقق شده و می‌توان آن را بین سهامداران به‌صورت نقدی توزیع کرد. این نوع از سود در تحلیل مالی به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در زمان برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، سهام شرکت را خریداری کرده باشند. این امر بدین معناست که تفاوتی ندارد سهامدار، چند روز پیش از تشکیل مجمع، سهام شرکت را خریداری کرده باشد و یا چند روز پس از تخصیص سود، سهام خود را به فروش می‌رساند.
نسبت P/E چیست؟
گاهی برای محاسبه سود در تحلیل مالی نیازمند استفاده از نسبت P/E هستیم. این نسبت یکی از نسبتهای موثر و کاربردی در تحلیل سهام است که به آن نسبت پی بر ای یا نسبت قیمت سهم به سود یا درآمد آن می‌گویند. برای مثال اگر قیمت سهم ۱۰۰ تومان و سود هر سهم ۲۰ تومان باشد، نسبت پی به ای آن ۵ مرتبه خواهد بود. با مقایسه‌ی این نسبت در گروه‌های مالی می‌توان رشد قیمت نسبت به درآمد سهم را مورد سنجش قرار داد. زمانی‌که بحث ارزش‌گذاری سهام پیش می‌آید، نسبت قیمت به درآمد (P/E) از قدیمی‌ترین و پراستفاده‌ترین معیارها به شمار می‌آید. با وجودی که این نسبت به سادگی قابل محاسبه می‌باشد ولی در واقع تفسیر آن قدری مشکل است. این در حال است که اگر سرمایه‌گذاران در بازار سهام از این نسبت به درستی استفاده کنند، اطلاعات مفیدی در اختیارشان قرار خواهد گرفت.
چند نکته مهم برای تعیین سود در تحلیل مالی
نکات مهمی جهت تعیین سود در تحلیل های مالی
برای تعیین سود در تحلیل مالی باید به نکاتی توجه داشته باشید که در ادامه بیان خواهیم کرد. با رعایت این نکات خواهید دید که سود کردن در بورس راحتتر از آن چیزی است که حتی فکرش را کنید.
- اولین نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که لزوماً کل سود محقق شده بصورت سود نقدی یا DPS بین سهامداران توزیع نمی‌شود. ممکن است بخشی از آن برای اموری همچون سود انباشته استفاده گردد.
- نکته‌ی دوم اینکه در تعریف سود و محاسبه‌ی حاشیه‌ی آن باید هر گروه را به‌صورت مستقل در نظر داشت. برای مثال نمی‌توان حاشیه‌ی سود یک شرکت پخش دارویی را با یک شرکت خودروسازی مقایسه کرد.
- به خاطر داشته باشید که برای تعیین سود در تحلیل مالی نسبت پی به ای (P/E) به تنهایی معیار کاملی برای تحلیل ارزندگی شرکتها نیست. برای بسیاری از شرکتها که سود قابل تحقق یا تحقق یافته ندارند و اتفاقا هر دوره در حال شناسایی زیان هستند و همچنین در شرایطی که تورم بر ارزش‌گذاری شرکتها حاکم است، باید از روشهای دیگری برای سنجش استفاده کرد.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش و استخدام چراغ راجع به مفاهیم مرتبط با سود در تحلیل مالی صحبت کردیم. دانستن این موارد به شما کمک می‌کند که با پیش‌زمینه‌‌ی بهتری راجع به سهام‌های اعلامی در بورس تصمیم بگیرید و در نهایت بهترین انتخاب‌ها را داشته باشید. چراغ به عنوان سامانه آموزش و کاریابی هوشمند در آخر به شما توصیه می‌کند که برای موفقیت در بورس همیشه بر روی آموزش و به روزکردن اطلاعات خود وقت کافی بگذارید و با انواع روشهای تحلیل و روانشناسی بازار آشنا شوید. برای این منظور می‌توانید از دوره های آموزش بورس چراغ استفاده نمایید.
5 نکته درباره بهترین نسبت p/e
اگر شما حتی برای مدت کمی در بورس فعالیت کرده باشید، حتماً جملاتی مثل: نسبت p/e این سهم پایینِ p/e این سهم چند وقتِ خیلی بالا رفته، نسبت p/e این سهم خیلی مناسبِ و…. به گوش شما خورده است. نسبت p/e یکی از اصطلاحات رایج بورسی است که کاربرد زیادی در بین سرمایه گذاران در بورس دارد. برای بسیاری از افراد که آشنایی زیادی با این نسبت ندارند سؤال اینجاست که نسبت p/e چه کاربردی دارد و چرا انقدر در بین سرمایه گذاران در بورس مهم است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم مقاله‌ای درباره نسبت P/E در آموزشیشو بنویسیم و مفهوم p/e را به صورت ساده برای شما شرح دهیم. پس اگر علاقه‌مند به آشنایی بیشتر با نسبت p/e هستید تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
انواع روشهای ارزش گذاری سهام در بازار بورس
در تحلیل‌های بنیادین، معمولاً سهم ها ارزش‌گذاری می‌شوند و طبق این ارزش‌گذاری‌ها اگر قیمت جاری سهم در بازار کمتر از ارزش واقعی سهم مدنظر ما باشد، علاقه‌مندی برای خرید آن سهام بیشتر خواهد شد. فرض کنید طبق محاسبه و پیش‌بینی ما سهمی 1000 تومان ارزش دارد، اما در حال حاضر این سهم در بازار بورس باقیمت 500 تومان در حال خریدوفروش است. پس طبیعتاً حالا زمان مناسبی برای خرید این سهم خواهد بود. همین اتفاق ممکن است در حالت عکس رخ‌داده باشد. مثلاً سهمی بیش از 500 تومان ارزش نداشته باشد، ولی قیمت جاری آن بالای 1000 تومان باشد. در این حالت هست که سهم بیش از ارزش واقعی و متناسب خود قیمت دارد.
برای این که بدانیم یک سهم تا چه انداره ارزشمند و سودآور است باید به سراغ روشهای محاسبه ارزش سهام برویم. ارزش سنجی سهام بر اساس پنج روش مختلف محاسبه میشود؛ ارزش دفتری، ارزش بازار، ارزش جایگزینی، جریان نقد آزاد FCF و اساسی‌ترین روش ممکن یعنی P/E. در این بخش به توضیح چگونگی محاسبه P/E خواهیم پرداخت و شما را با کاربردهای ارزنده و با اهمیت آن در شرایط مختلف آشنا خواهیم کرد.
آشنایی با نسبت p/e
به نظر می‌رسد که قبل از هر چیزی بهتر است با صورت‌های مالی آشنا شویم. تمام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، موظف‌اند در دوره‌های مشخصی (معمولاً ۳ ماهه) گزارش‌هایی از عملکرد خود به سازمان بورس ارائه دهند. این گزارش‌ها را «صورت‌های مالی» می‌نامند.
شامل ۴ صورت مالی به نام‌های
- ترازنامه
- صورت مالی سود و زیان
- صورت سود و زیان جامع
- صورت جریان وجه نقد
در صورت سود و زیان، اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه‌های شرکت ثبت میشود که این هزینه‌ها میتواند شامل هزینه‌های عملیاتی، هزینه بهره، هزینه استهلاک، هزینه مالیات و غیره باشد. ا گه کل این هزینه‌ها را از درآمد شرکت کم کنیم، سود خالص شرکت به‌دست می‌آید . با تقسیم این سود بر تعداد کل سهام عادی شرکت، سود به ازای هر سهم یا EPS به‌دست می‌آید . اطلاعات بیشتر در مورد انواع EPS و سود نقدی سهم را در اینجا بخوانید. حال که با EPS و صورت‌های مالی آشنا شدید، بهتر است به نسبت P/E بپردازیم.نسبت P/E که نسبت قیمت به سود هر سهم نیز نامیده میشود ، از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین نسبتهای مالی در بحث ارزش‌گذاری سهم است.
اگرچه در محاسبه نسبت p/e معمولا از سود تحقق یافته استفاده می شود، اما گاهی ممکن است تحلیلگران از سود پیش بینی شده هم استفاده کنند. در این صورت باید توجه داشت چون مقدار سود تخمین زده شده است و عدد دقیقی نیست، مقدار P/E نیز دقیق نخواهد بود
نسبت p/e چیست و چطور محاسبه میشود؟
P حرف ابتدایی واژه Price به معنای قیمت و منظور از E، EPS یا همان سود است. در این باب اصطلاح معاملاتی رایجی به وجود آمده که P/E را به‌غلط و اشتباه با عنوان «نسبت قیمت به درآمد» عنوان می‌کنند، اما درواقع P/E «نسبت قیمت به سود» و یکی از مهم‌ترین نسبتهای مهم مالی است که دربالااشاره شد. برای مشاهده و محاسبه P/E کافی است به سایت سازمان بورس تهران مراجعه کرده و نماد سهام موردنظر خودتان را جستجو کنید. با باز شدن صفحه جدید، ریز جزئیات اطلاعات سهام آن شرکت به‌صورت مرتب و طبقه‌بندی‌شده روی صفحه مانیتور پدیدار خواهند شد.
P/E که در میانه صفحه‌نمایش داده میشود حاصل تقسیم «قیمت پایانی» بر EPS فعلی است. «قیمت پایانی» سهم با عنوان «قیمت روز» یا «قیمت فعلی» هم شناخته میشود. اغلب نوسانات موجود در P/E به وضعیت اقتصادی نظیرِ تورم بستگی دارد.
مثال:
فرض کنید برای خرید سهمی 1000 تومان می‌پردازید و طبق EPS وضع‌شده ، سالانه 20 % معادل 200 تومان سود به سهم شما تعلق خواهد گرفت. حالا با تقسیم هزینه پرداخت‌شده اولیه که همان 1000 تومان است، به سودی که هرسال شرکت مربوط به سهم سرمایه‌گذار اضافه خواهد کرد، تعداد سال برگشت پول اصلی را به‌دست خواهیم آورد؛ که در این مثال P/E برابر با عدد 5 خواهد شد. یعنی 5 سال طول می‌کشد تا 1000 تومانی که از طریق شرکت مربوطه وارد بورس کرده‌اید، دو برابر شود. البته این نکته را هم یادآور شویم که امکان تغییر P/E باکم وزیاد شدن سوددهی شرکت یا همان EPS کم‌وزیاد خواهد شد. معمولاً شرکتها هر سه ماه یک بار اطلاعات جدید و مربوط به EPS را در اختیار عموم قرار می‌دهند و P/E را به‌روز می‌کنند. در عکس زیر نمونه‌ای از P/E یک سهم را مشاهده می‌کنید.
مفهوم نسبت p/e
نسبت p/e درواقع انتظارات سرمایه‌گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان میدهد . به این معنی که یک سرمایه‌گذار حاضر است به ازای هر ۱ ریال بازدهی که به‌دست می‌آورد ، چند ریال پرداخت کند. برای درک بهتر این مفهوم به مثال زیر توجه کنید. فرض کنید شما ۱ میلیون تومان در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید . بانک به شما می‌گوید که به ازای این پولی که شما سپرده‌گذاری کرده‌اید سالیانه ۲۰ % سود به شما پرداخت می‌کند .
یعنی درازای ۱ میلیون تومان سپرده‌گذاری شما، سالیانه ۲۰۰ هزار تومان سود به شما پرداخت می‌کند . برای اینکه در این مثال p/e را محاسبه کنید باید قیمتی که پرداخت ارزش دفتری به ازای هر سهم عادی چیست؟ می‌کنید (یعنی ۱ میلیون تومان) را به سودی که به‌دست می‌آورید (یعنی ۲۰۰ هزار تومان) تقسیم کنید: ۵ = ۲۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰۰,۰۰۰
پس در این مثال p/e سود بانکی برابر با ۵ شده است. اینجا p/e برابر ۵ به این معنی است که شما حاضرشده‌اید به ازای هر ۱ ریال سودی که از بانک دریافت می‌کنید ۵ ریال پرداخت بکنید. برخی نیز این‌گونه تفسیر می‌کنند که اگر p/e برابر ۵ است به این معنی است که ۵ سال زمان می‌برد تا سرمایه شما از طریق بازدهی‌های به‌دست آمده برگردد.
P/E چه مقدار باشد تا اقدام به خریدوفروش سهام کنیم؟
نسبت p/e هر سهم درواقع انتظار سرمایه‌گذار از چشم‌انداز آینده آن شرکت، برای رشد و توسعه است. علاوه بر این P/E میتواند نشان‌دهنده سطح ریسک شرکت نیز باشد. معمولاً نسبت P/E نشان‌دهنده نظر سرمایه‌گذاران درباره آن شرکت است و عموماً این عدد برای شرکت‌هایی که رو به رشد هستند، مقدار بالاتری خواهد داشت. درواقع هر چه نسبت P/E بالاتر باشد، میزان خوش‌بینی بازار به آن شرکت بالاتر خواهد بود. در این حالت باور پایه بر این است که شرکت توانایی رشد سود یا افزایش قیمت سهام را دارد. با همین استدلال شرکت‌هایی که بازار دید مثبتی نسبت به آنها ندارد، معمولاً از نسبت P/E پایین‌تری برخوردار هستند؛ چراکه بازار نسبت به رشد و سودآوری یا افزایش قیمت سهام آنها خوش‌بین نیست.
نسبت p/e بالا یک سهم نشانه چیست؟
اگر ۱۰۰ تومان در بانک داشته باشید و سود بانکی به میزان ۲۰ درصد باشد بعد از یک سال شما به میزان ۲۰ تومان سود دریافت خواهید کرد. طبق محاسبه P/E برای این سرمایه‌گذاری در این بانک برابر با ۵ می‌باشد .
حال اگر یک سهم ۱۸۵۲ ریال قیمت داشته باشد و سود هر سهم EPS مبلغ ۱۲۷ ریال باشد، P/E طبق روش محاسبه‌ای که گفته شد برابر خواهد بود با عدد ۱۴.۶.
P/E این سهم به میزان ۱۴.۶ است و از p/e سرمایه‌گذاری در بانک که عدد ۵ بود بزرگتر است یعنی سودی که از فعالیت اقتصادی این شرکت به شما می‌رسد، کمتر از سود بانکی خواهد بود.
شما زمانی که اقدام به خرید سهامی با این شرایط می‌کنید تنها باید به افزایش قیمت سهم در اثر عوامل دیگر فکر کنید نه شریک شدن در یک فعالیت اقتصادی.
نسبت p/e پایین یک سهم نشانه چیست؟
طبق آنچه ذکر کردیم متوجه شده‌اید که هرچقدر P/E کوچک‌تر باشد بهتر خواهد بود. مثلاً P/E سه از P/E چهار بهتر می‌باشد. در P/E برابر با ۳، اگر شما ۳۰۰ هزار تومان سرمایه‌گذاری نمایید، در ۱۰۰ تومان سود شریک می‌شوید، اما در P/E چهار برای شریک شدن در ۱۰۰ تومان سود باید ۴۰۰ هزار تومان سرمایه‌گذاری نمایید.
توجه داشته باشید برای P/E های بسیار کوچک، باید کمی دقت بیشتری داشته باشید به این دلیل که ممکن است P/E کم فقط نشانه سود زیاد نباشد، بلکه نشانه تقاضای کم (در نتیجه قیمت کم) هم باشد.
به این دلیل که اگر سهامداران دیگر هم به این سهم علاقه نشان دهند، به دلیل تقاضای زیاد، قیمت افزایش می‌یابد و P/E بیشتر میشود. پس همانطور که گفته شد P/E کم فقط نشانه سود زیاد نیست، بلکه میتواند نشانه تقاضای کم هم باشد.
چگونگی ارزش‌گذاری سهام با نسبت p/e
همانطور که در ابتدای مطلب گفتیم مهم‌ترین کاربرد P/E ، ارزش‌گذاری سهام است. فرض کنید طبق تحلیل و ارزیابی‌هایی که انجام داده‌اید، متوجه شده‌اید EPS یک سهام از عدد A به B در حال تغییر است. حالا فرض کنید که این پیش‌بینی درست باشد؛ در مرحله بعد باید حساب کنید که قیمت این سهام، درصورتی‌که به‌اندازه B سود کند، چقدر خواهد شد؟ اینجا ، درست همان نقطه‌ای است که P/E وارد عمل خواهد شد. P/E را در EPS ضرب کنید. عدد جدیدی که از حاصل‌ضرب EPS و P/E حاصل خواهد آمد، قیمت جدید سهام را به شما نشان میدهد. اگر این قیمت جدید بالاتر از قیمت فعلی سهام در بازار باشد، یعنی سهام موردنظر توانایی و پتانسیل رشد را خواهد داشت و خوب است که برای خرید آن اقدام کنید. مراقب باشید که در طی محاسبات اشتباهی رخ ندهد که رسیدن به عدد اشتباهی، شمارا به اقدام و تصمیم اشتباه و زیان باری هدایت خواهد کرد.
خالص ارزش دارایی‌های شرکت (NAV) به ازای هر سهم ۴.۹۳۹ ریال
جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی ساعت ۱۴ مورخ ۸/۴/۱۳۹۰ در مرکز همایش‌های بین‌المللی رازی تشکیل گردید.
جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی ساعت 14 مورخ 8/4/1390 در مرکز همایش‌های بین‌المللی رازی تشکیل گردید.
بر این اساس در این جلسه که به ریاست دکتر ایرج پورحسین اکبریه به نمایندگی از بانک ملی و به نظارت آقایان سید جواد سیادتی نماینده موسسه همیاری کوثر و محمد بیگدلی نماینده شرکت توسعه ملی برگزار شد دبیری آن را آقای فرهاد عربلو معاونت مالی شرکت عهده‌دار بود و تصمیمات زیر به تصویب مجمع رسید:
O تصویب صورت‌های مالی برای سال مالی منتهی به 29/12/1389
O تقسیم سود نقدی به میزان ۳۲۵ ریال به ازای هر سهم
O انتخاب موسسه حسابرسی و خدمات مدیریت سخن حق به عنوان بازرس و حسابرس قانونی برای سال مالی منتهی به پایان اسفندماه 1390
O تنفیذ معاملات موضوع ماده ۱۲۹ قانون تجارت برای سال مالی منتهی به ۲۹/۱۲/۱۳۸۹
O تعیین روزنامه اطلاعات جهت درج آگهی‌ها و اطلاعیه‌های شرکت
براساس این گزارش سود هر سهم شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی برای سال مالی منتهی به 29/12/1389، مبلغ 496 ریال بوده که پس از منظور نمودن اندوخته سرمایه‌ای موضوع ماده 73 اساسنامه شرکت، حدود 413 ریال قابل توزیع بین سهامداران بوده است که رقم
۳۲۵ ریال مصوب مجمع، حدود ۶۵/۵۲ درصد کل سود شرکت می‌باشد و این در حالی است که متوسط سود تقسیمی صنایع واسطه‌گری مالی و چندرشته‌ای صنعتی برابر ۵۹ درصد می‌باشد.
شایان ذکر است سود نقدی پیشنهادی هیات مدیره به مجمع مبلغ 250 ریال بود که در نهایت بنابر تصمیم مجمع به مبلغ 325 ریال رسید. به عبارت دیگر از مبلغ 1.331 میلیارد ریال سود قابل توزیع شرکت، تقسیم سود نقدی به مبلغ1.046 میلیارد ریال معادل 78/6 درصد سود قابل توزیع مورد تصویب سهامداران قرار گرفت.
در ادامه این جلسه آقای علیرضا فولاد آملی مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی ضمن قرائت گزارش هیات مدیره در سال مالی مورد گزارش به نکاتی اشاره کرد که سبب روشن شدن افق شرکت پیش چشم سهامداران شد که به اختصار در ذیل می‌خوانیم:
رشد 54 درصدی سود خالص در سال مالی 1389
مدیرعامل شرکت در ابتدای امر به این مطلب اشاره نمود که شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی از لحاظ حجم سرمایهگذاریها با مبلغ بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال در رتبه اول در میان شرکت‌های همگروه در صنایع چندرشته‌ای صنعتی و واسطه گری مالی قرار دارد. بازده قیمت سهام شرکت در سال گذشته برابر با ۱۳۳ درصد بوده که از این منظر نیز عملکرد قابل قبولی داشته و حائز رتبه دوم در این صنایع می‌باشد. مهم‌ترین عوامل کسب بازده فوق در این سال، رشد ارزش افزوده سبدسرمایه‌گذاری‌ها و سود خالص شرکت می‌باشد. رشد ارزش افزوده سبدسرمایه‌گذاری‌ها در سال ۱۳۸۹ مبلغ ۳.۵۸۰ میلیارد ریال بوده که این رقم نسبت به سال گذشته در حدود ۳۴۵ درصد رشد داشته است.
همچنین سود خالص شرکت مبلغ 1.597 میلیارد ریال بوده که نسبت به 1.037 میلیارد ریال سال قبل، رشدی معادل 54 درصد را تجربه نموده است. افزایش مذکور عمدتا حاصل رشد سودآوری از محل سرمایهگذاریهای شرکت بوده است.
خالص ارزش دارایی‌های شرکت (NAV)
به ازای هر سهم 4.939 ریال
در پایان سال ۱۳۸۹، قیمت بازار هر سهم، مبلغ ۲.۸۹۲ ریال بوده (در تاریخ برگزاری مجمع قیمت بازار سهم ۲۶۷۲ ریال) که این مبلغ به‌مراتب پایین تر از خالص ارزش دارایی‌های شرکت (NAV) به مبلغ ۴.۹۳۹ ریال و ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام شرکت ۳۶۹۱ ریال می‌باشد.
قیمت سهام شرکت در تاریخ مجمع به ترتیب معادل 71/8 درصد و 53/7 درصد از ارزش دفتری و خالص ارزش دارایی‌های شرکت معامله شده است به‌طوریکه متوسط نسبتهای مذکور در صنعت‌های چندرشته‌ای صنعتی و واسطه‌گری مالی حدود 100 درصد است.
کاهش فاصله بین ارزش روز و ارزش ذاتی در سال 1390
با توجه به پایین بودن قیمت سهام شرکت، انجام راهکارهایی با هدف نزدیک نمودن ارزش روز سهام به ارزش ذاتی آن در اولویت کاری مدیریت در سال ۱۳۹۰ قرار دارد که این اقدامات به‌شرح ذیل است:
1- برنامه‌های شرکت جهت اصلاح سبد سرمایهگذاریها
از سرمایهگذاریهای شرکت حدود ۵۲/۹ درصد آن مربوط به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار و ۴۷/۱ درصد آن مربوط به شرکت‌های خارج از بورس می‌باشد. عمده سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بورسی مربوط به شرکت‌های سرمایه‌گذاری توسعه ملی، پتروشیمی شازند (اراک) و توسعه صنایع بهشهر می‌باشد که نزدیک به ۶۳ درصد از قیمت تمام شده پرتفوی بورسی شرکت را به خود اختصاص داده است. شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع سیمان (سیدکو) به‌عنوان هلدینگ سیمانی گروه و شرکت بین‌الملل ساختمان و صنعت ملی به عنوان هلدینگ ساختمانی گروه از اصلی‌ترین شرکت‌های غیربورسی گروه توسعه ملی می‌باشد که حدود ۶۵.۹ درصد از سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خارج از بورس را تشکیل داده است.
2- استراتژی جدید مدیریت در «وتوسم»
علیرغم اینکه هدف از تاسیس شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی، فعالیت در حوزه سرمایهگذاریهای کوتاه‌مدت و همراستا با نحوه فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بوده است اما در سال‌های اخیر این شرکت اقدام به سرمایهگذاریهای بلندمدت در حوزه سهام و مشارکت در ساخت پروژه‌های ساختمانی نموده است. با توجه به این موضوع که در چارچوب ماده ۷۳ اساسنامه شرکت اصلی، سود حاصل از فروش سهام در شرکت مادر قابلیت توزیع ندارد و می‌بایست به اندوخته سرمایه‌ای منتقل شود، لذا استراتژی فعلی مدیریت، تمرکز «وتوسم» بر استفاده از فرصت‌های موجود در بازار سهام و کسب حداکثر سود از محل خرید و فروش سهام به عنوان بازوی اجرایی گروه در حوزه سرمایهگذاریهای کوتاه مدت می‌باشد. ضمن اینکه بر اساس سیاست‌های موجود تمامی سرمایهگذاریهای بلندمدت این شرکت در چارچوب قوانین و مقررات و با حفظ منافع طرفین معامله می‌بایست به هلدینگ‌های تخصصی گروه انتقال
پیدا کند.فولادآملی اضافه نمود که در حال حاضر حدود 76 درصد درآمدهای شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی (وتوسم) از محل سود نقدی شرکت‌های سرمایه‌پذیر و تنها 21 درصد مربوط به سود حاصل از فروش سرمایهگذاریها می‌باشد که انتظار داریم که در سال جاری در چارچوب سیاست‌های شرکت اصلی این ترکیب روند معکوسی را در پیش گیرد.
لازم به‌ذکر است افزایش میزان سهام شناور در این شرکت از طریق عرضه به صورت عمده یا خرد در دستور کار گروه قرار دارد که این هدف همراه با ارتقای رتبه نقدشوندگی آن شرکت در بورس خواهد بود.
3- فراهم آوردن مقدمات پذیرش شرکت‌های زیرمجموعه در فرابورس و بورس
گروه در حال فراهم آوردن مقدمات پذیرش سهام هلدینگ‌های سیمان و ساختمان در فرا بورس یا بورس با هدف کشف قیمت، تامین نقدینگی به واسطه واگذاری سهام در بازار و استفاده از ابزارهای اختصاصی تامین مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می‌باشد که از این طریق شکاف موجود میان ارزش بازار و ذاتی شرکت حداقل گردیده و منابع مالی جدیدی برای شرکت فراهم خواهد شد که جهت سرمایه‌گذاری در شرکتها و صنایع برتر کشور مورد استفاده قرار گرفت.در راستای اجرای سیاست مذکور در سال ۱۳۸۹، سهام دارویی گروه به سرمایه‌گذاری شفادارو به عنوان هلدینگ تخصصی دارویی شرکت انتقال داده شده و فرآیند واگذاری این هلدینگ که متعلق به سرمایه‌گذاری توسعه ملی و بانک ملی است در حال اجرا است. با توجه به اعلام قبلی قرار بر عرضه عمومی سهام هلدینگ تا پایان خردادماه ۱۳۹۰ در فرابورس بوده که به دلیل اتمام مدت اعتبار گزارش کارشناسی،ارزش سهام دارویی در حال تجدید ارزیابی است که به‌نظر می‌رسد حداکثر ظرف یک ماه آینده شرایط مزایده از طریق جراید به اطلاع عموم خواهد رسید.
4- اصلاح ساختار تامین مالی شرکت
نسبت بدهی شرکت در تاریخ ۲۹/۱۲/۱۳۸۹، حدود۸/۴ درصد است که از کل بدهی‌ها نیز حدود ۷۸ درصد آن مربوط به سود سهام پرداختنی به سهامداران شرکت می‌باشد. آمار ارائه شده نمایانگر آن است که بیش از ۹۸ درصد دارایی‌های شرکت از محل حقوق صاحبان سهام شرکت تامین گردیده که این شرایط فرصت مناسبی را در اختیار مدیریت جهت استفاده از ظرفیت بالای استقراض شرکت و بهره‌مندی از منافع تامین مالی از محل بدهی‌ها قرار میدهد. مدیریت شرکت طی سال جاری در تلاش است که در چارچوب قوانین و دستورالعمل‌های بورس اوراق بهادار، با انتشار ابزارهای نوین بدهی (مشتمل اوراق مشارکت، صکوک و. ) و استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی، ساختار مالی شرکت را اصلاح نموده و بخشی از نقدینگی موردنیاز شرکت را از این محل تامین نماید. در رابطه با سایر شرکتها نیز شرکت خدمات مدیریت سرمایه مدار موظف است برنامه‌ریزی به‌منظور اصلاح ساختارهای مالی و عملیاتی سایر شرکت‌های زیرمجموعه داشته و شرایط واگذاری این‌دسته از شرکتها را فراهم آورد.همانگونه که اشاره شد، سود حاصل از فروش سرمایهگذاریها بر اساس اساسنامه شرکت به اندوخته سرمایه‌ای انتقال می‌یابد و قابلیت تقسیم ندارد. با توجه به اعتراض سهامداران خرد، بررسی افزایش سرمایه شرکت با رعایت صرف و صلاح سهامدار عمده در چارچوب چگونگی سرمایه‌گذاری بانک‌ها، مطابق با مصوبات بانک مرکزی از تکالیف مصوب در این مجمع بوده و هیات‌مدیره وظیفه دارد ظرف سه ماه اقدامات مقتضی را انجام دهد و نتیجه آن را به اطلاع سهامداران برساند.
5- بحث واگذاری سهام شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی
واگذاری سهام شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی در راستای بسته سیاستی نظارتی بانک مرکزی، اجتناب ناپذیر است. در رابطه با این موضوع، مسوولیت شرکت محدود به فراهم آوردن مقدمات واگذاری سهام در چارچوب مصوبات بانک ملی ایران و هیات واگذاری است که این مسوولیت راسا به شرکت خدمات مدیریت سرمایه مدار به عنوان بازوی اجرایی فروش شرکت‌های گروه با نظارت هیات‌مدیره محول گردیده است.
اصطلاحات رایج بورسی
بدیهی است برخی از این اصطلاحات برای شما مخاطب گرامی آشنا است؛ اما به منظور جامع و کامل بودن مقاله ملزم به درج آنها هستیم.
نماد: نمایانگر مخفف نام و صنعت یک موسسه مالی است که سهام آن در بورس اوراق بهادار و یا فرابورس ایران منتشر شده است.
علت این کار سهولت در بیان نام این موسسات می باشد.
این مخفف در بین همه ی فعالان یکسان بوده و یک استاندارد واحد برای آن نظر گرفته می شود که عموما حرف اول نماد معرف صنعت و حروف بعدی مخففی از نام شرکت است؛ مثلا بجای شرکت خودروسازی سایپا، خساپا و به جای شرکت خودروسازی ایران خودرو دیزل، خاور می گویند.
دامنه نوسان: به مقدار مجازی که هر سهم می تواند طی یک روز در آن بازه تغییر قیمت دهد، دامنه نوسان گویند که در حال حاضر این مقدار برای سهام معمولی ۵% و برای شرکت هایی که در بازار پایه فعال هستند ۱۰% است.
در بازههای زمانی و پس از رویدادهای خاص که بازارگردان و یا ناظر بازار صلاح بداند، این دامنه نوسان را از نمادها حذف می کنند تا بنا به مکانیزم عرضه و تقاضا قیمت واقعی سهم مشخص گردد.
توقف نماد: اگر امکان خرید و فروش در نمادی به دلایل متفاوت برای مدتی حذف شود و سهم بدون معامله باقی بماند، اصطلاحا گفته می شود نماد متوقف شده است.
عموما سهم به علت برگزاری مجامع، بیشترین تغییر قیمت برای چند روز متوالی و سایر عواملی که برای یک نماد حائز اهمیت است، می تواند متوقف گردد.
سال مالی: به بازه ی زمانی یکسال گفته می شود که مبداء شروع فعالیت کار شرکت ها قرار می گیرد و سال مالی هر شرکت می تواند با شرکت دیگر متفاوت باشد، که این سال مالی در قسمت بالای صورت های مالی قید می گردد.
فرضا عنوان می شود صورت مالی X برای سال مالی منتهی به تیرماه x139 .
صورت های مالی: برای موسساتی که سیستم حسابداری دوبل یا دوطرفه دارند، گزارشهای استانداردی تهیه میگردد که به آنها صورت های مالی گفته می شود، این صورت ها عموما به ۴ دسته، شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع، تقسیم می گردند که توضیح درباره تک تک آنها در مقالاتی مجزا ارائه شده است.
ترازنامه: صورتی است که در آن میزان دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام به تفکیک به نمایش گذاشته می شود.
صورت جریان وجه نقد: نشان میدهد که جریان مالی در بخش های عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی چگونه بوده است.
صورت سود و زیان: گزارشی از میزان کاهش و افزایش در دارایی های صاحبان سهام را نشان می دهد و صورت سود و زیان جامع کلیه عوامل تاثیر گذار مانند تعدیلات سنواتی و … را در حقوق صاحبان سهام نمایش می دهد.
سود هر سهم (EPS): پس از محاسبه ی سود خالص سال مالی، که از کسر نمودن هزینه های عملیاتی، مالی و مالیاتی از میزان فروش بدست می آید، اگر آن را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، سود هر سهم یا EPS هر سهم بدست خواهد آمد که مخفف عبارت انگلیسی earning per share است.
سود تقسیمی هر سهم (DPS): بنا به تشخیص اکثریت سهامداران آن بخشی از EPS که بین سهامداران تقسیم می گردد را سود تقسیمی یا DPS هر سهم می نامند و مخفف عبارت انگلیسی per share dividend است.
البته به جز تصمیم و رای اکثریت سهامداران عوامل دیگری در تعیین این سود نقش دارند که عبارتند از کف و سقف قانونی آن، قوانین مرتبط به اندوخته قانونی و سود تقسیمی و … .
P/E: از تقسیم قیمت هر سهم بر سود هر سهم عددی حاصل می گردد که به آن p/e می گویند و معیاری است برای مقایسه شرکت های یک صنعت و وضعیت آنها که در تحلیل بنیادی بکار می رود.
انواع روش های تحلیلی در بازار سرمایه: بطور عمومی سه نوع روش تحلیلی در بازارهای مالی رایج است که عبارتند از روش تکنیکال یا فنی، روش فاندامنتال یا بنیادی و تئوری مدرن پورتفو (MPT) . استفاده ترکیبی و مناسب از هر کدام از این روش ها می تواند ما را در کسب بازده مناسب یاری کند.
تحلیل تکنیکال: براساس نمودار قیمت سهام و پیشینه ی آن انجام می شود و بر سه اصل استوار است:۱- تاریخ تکرار می شود(رفتار روندها) ۲-همه چیز در قیمت لحاظ می شود ۳-همواره قیمت ها سقف قبلی خود را می شکنند.
تحلیل فاندامنتال: براساس روابط علت و معلولی رفتار نموده و بر دو قسم بالا به پایین و پایین به بالا تقسیم میگردد و بر اساس تاثیر عوامل اقتصادی و به استناد به صورت های مالی تحلیل خود را انجام میدهد. خوب است بدانیم تسلط بر این نوع تحلیل به مراتب از تحلیل تکنیکال سختتر است.
تئوری مدرن پورتفو (MPT): این تئوری که توسط آقای مارکویتز ارائه شد بر پایه تنوع بخشی بر دارایی ها سرمایه گذاری شده استوار است. با این کار ریسک نوسانات دارایی ها را که جنس متفاوتی دارند و رفتار متفاوتی نیز از خود نشان می دهند، کاهش می دهد.
مجامع: به اجتماع حداکثری سهامداران یک موسسه در زمان و مکان از پیش تعیین شده و رسمی، مجمع گفته میشود. مجامع به سه دسته کلی مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی سالیانه و مجمع عمومی فوق العاده تقسیم می شوند.
مجمع عمومی موسس: یک بار برای هر شرکت و در زمان تاسیس آن برگزار می گردد و برای اولین بار مدیران و بازرسان شرکت مشخص شده و روزنامه ای که آگهی های شرکت در آن درج شود، مشخص میگردد.
این مجمع با حضور صاحبان نیمی از سهام شرکت رسمیت یافته و در غیر این صورت حداکثر برای دو نوبت دیگر قابل تمدید است. اگر دو نوبت بعدی نیز به حد نصاب نرسد، موسسین باید عدم تشکیل شرکت را اعلام کنند.
مجمع عمومی عادی سالیانه: پس از مشخص شدن اساسنامه شرکت، همه ساله مجمعی تشکیل می گردد به نام مجمع عمومی عادی سالیانه که در آن صورت های مالی شرکت به تصویب سهامداران می رسد و نسبت به تقسیم سود حاصل شده ی سال مالی تصمیم گیری انجام می گیرد.
این مجمع نیز با حضور نیمی از صاحبان سهام رسمیت می یابد و در صورت عدم تشکیل، در نوبت بعدی با حضور هر تعداد از سهامداران رسمیت دارد.
مجمع عمومی فوق العاده: اگر بنا به دلایلی نیاز به تصمیم گیری های مهمی نظیر انحلال یا اعلام ورشکستگی شرکت باشد، خارج از زمان مقرر برای تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه، اعلام اطلاع رسانی عمومی جهت دعوت به مجمع صورت می گیرد.
این مجمع همان مجمع عمومی فوق العاده است. این مجمع در نوبت اول با حداقل نیمی از سهامداران تشکیل می شود و در صورت عدم تشکیل در نوبت اول، نوبت دوم با حضور ۳/۱ اعضا نیز رسمی است. همچنین کلیه مصوبات با ۳/۲ آرای حاضر به تصویب می رسد.
بازار اولیه: به بازاری که سهام شرکت های بورسی برای اولین بار در آنجا عرضه می گردد، بازار اولیه گویند.
بازار ثانویه: پس از عرضه اولیه سهام در بازار اولیه، می توان آنرا در بازار ثانویه مورد داد و ستد قرار داد در واقع بازاری را که سهام بعد از بار اول خرید و فروش می شود را بازار ثانویه می نامند.
انواع قیمت سهام
قیمت اسمی: قیمت استانداردی است که برای اغلب سهام یکسان است. مثلا در ایران عموما قیمت اسمی سهام ها ۱۰۰۰ ریال یا همان ۱۰۰ تومان در نظر گرفته می شود. این در حالی است که قیمت ذاتی، بازار و… این نماد میتواند متفاوت از قیمت اسمی آن باشد.
قیمت بازار: قیمتی که بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار ثانویه تعیین می گردد را قیمت بازار گویند.
قیمت ذاتی: قیمت واقعی یک نماد که براساس جریانات نقد آتی آن، مکانیزم عرضه و تقاضا، دارایی های آن موسسه و سایر عوامل تعیین می گردد را قیمت ذاتی گویند.
قیمت دفتری: اگر دارایی های یک موسسه ملاک قیمت گذاری آن قرار گیرد و قیمتی که در زمان خرید دارایی ها در دفاتر مالی آن موسسه ثبت می گردد را در محاسبات لحاظ کنیم، به قیمت بدست آمده ارزش دفتری سهم گوییم.
صف خرید: زمانی که میزان سفارشات برای خرید سهام در قیمت سقف (بالاترین حد مجاز نوسان یک سهم) مقادیر زیادی را در بر بگیرد و عرضه کننده ای نیز حتی در بالاترین قیمت سهام حاضر به فروش آن نباشد، صف خرید به وجود آمده است.
صف فروش: زمانی که به ازای میزان سفارشات فروش یک نماد در کف قیمت (پایین ترین حد مجاز نوسان قیمت در آن روز) هیچ خریداری برای آن نماد وجود نداشته باشد، اصطلاحا گفته می شود صف فروش ایجاد شده است.
تعداد سهام هر موسسه (شرکت یا هلدینگ و…): در زمان انتشار سهام یک شرکت در بازار اولیه، اگر حقوق صاحبان سهام آن شرکت را بر قیمت اسمی سهام (۱۰۰ تومان) تقسیم کنیم، عدد حاصل شده تعداد سهام شرکت را نمایش می دهد. مثلا اگر حقوق صاحبان سهام شرکتی مبلغ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان باشد تعداد کل سهام این شرکت از تقسیم این رقم بر ۱۰۰ تومان بدست خواهد آمد که برابر خواهد شد با ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ برگه سهام.
(شرکتها می توانند به منظور تامین مالی پروژه ها بخشی از این سهام را در بازار اولیه به عموم بفروشند ارزش دفتری به ازای هر سهم عادی چیست؟ و در واقع در ازای دریافت وجهی با آنها شریک شوند. قیمت این انتشار می تواند با قیمت اسمی سهام متفاوت باشد که عموما بیشتر از آن است.)
صرف سهام: صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. کسر سهام نیز بالعکس این مقوله و در ایران نیز ممنوع است.
افزایش و کاهش سرمایه: منظور از افزایش سرمایه و یا کاهش سرمایه تغییر در تعداد سهام و تغییر مجموع قیمت اسمی سهام شرکت است. این کار به روش های مختلفی انجام می شود؛ مثلا افزایش سرمایه از محل سود انباشته، از محل آورده نقدی سهامداران، سلب حق تقدم و… . همچنین در شرایط خاص سهامداران شرکت می توانند نسبت به کاهش سرمایه رای دهند.
حق تقدم: اگر شخصی مالک بخشی از سهام یک موسسه باشد و شرکت اقدام به افزایش سرمایه نماید، اگر دیگران سهام منتشره جدید را خریداری کنند، میزان درصد مالکیت آن شخص کاهش می یابد.
بنابراین به منظور جلوگیری از وقوع این امر، هر سهامدار به میزان درصد مالکیت خود نسبت به افزایش سرمایه اولویت دارد که به آن حق تقدم گویند و می تواند از آن استفاده کند و یا به فروش رساند.
حجم مبنا: به میزان سهامی که اگر در یک روز و در یک نماد معامله گردد، آن نماد می تواند به اندازه حداکثر میزان نوسان خود افزایش یا کاهش یابد، حجم مبنا گویند. این عدد برای سهام فرابورس و سهامی که از مجمع خارج شده ۱ است؛ یعنی با معامله ۱ برگ سهم قیمت آن می تواند تغییر کند.
سهام شناوری: به آن بخش از سهام غیر مدیریتی که مالکیت آن عموم مردم در بازار سرمایه هستند، سهام شناور می گویند.
قیمت پایانی: به میانگین موزون تمام معاملات یک روز یک نماد، قیمت پایانی گویند که معیار تعیین دامنه نوسان فردای آن سهم است.
دیدگاه شما