صرافی های غیر متمرکز چگونه کار می‌کند؟ و تفاوت آن با صرافی های معمولی چیست؟
کلاهبرداری به شیوه اسکویید گیم Squid Game؛ کاهش ارزش 99.99 درصدی اسکویید گیم
الزام حضور صرافی‌ها در صنعت ارزهای دیجیتال
ارزروز: بدیهیست که ارزهای دیجیتال هم مانند ارزهای سنتی، نیازمند صرافی ارزهای دیجیتال برای انجام مبادلات هستند. رمزارزها نیازمند بازاری برای خریدوفروش و معامله هستند. در اولین نسل صرافی‌های ارز دیجیتال، صرافی‌های متمرکز، روش انجام تبادلات بسیار ساده و قابل‌درک است. صرافی‌ها سفارش‌های خرید و سفارش‌های فروش کاربران را در قسمتی به نام دفتر سفارشات (Order بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ book) ثبت کرده و آنها را با یکدیگر تطبیق می‌دهند؛ به این ترتیب با واسطه‌گری صرافی‌ها، معاملات میان خریداران و فروشندگان انجام می‌شود. اما در صرافی‌های غیرمتمرکز که به دارایی‌های کاربران دسترسی ندارند.
Automated Market Maker
چگونه می‌توان سفارشات را تکمیل کرد؟ در اینجا روش بازارسازی خودکار (Automated Market Maker) یا به‌اختصار AMM به کار می‌آید. صرافی‌های ارز دیجیتال متمرکز، تحت‌نظارت یک شخص یا گروهی از اشخاص کار می‌کنند. این صرافی‌ها به دارایی کاربران کنترل مستقیم دارند و کاربران برای انجام معاملات مجبور هستند دارایی خود را به کیف پول صرافی واریز کنند. این در حالی است که تمرکزگرایی و دسترسی نهادها به دارایی افراد، خلاف ماهیت ذاتی ارزهای دیجیتال است.
با توجه به این مشکلات، صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال یا همان دکس‌ها (DEX) روی کار آمدند تا بدون الزام کاربران به احراز هویت و بدون نگهداری دارایی‌های کاربران در کیف پول‌های امانی، امکان مبادله بی‌واسطه ارزهای دیجیتال را فراهم کنند. البته در این مطلب قصد نداریم درمورد همه جنبه‌های صرافی‌های غیرمتمرکز صحبت کنیم؛ بلکه تمرکز ما روی یک جنبه است: نحوه تعیین قیمت و تأمین نقدینگی ارزهای دیجیتال در صرافی‌های غیرمتمرکز.
زیان غیردائمی (impermanent loss)
زیان غیردائمی (impermanent loss) در صرافی‌های مبتنی بر AMM چیست؟ بازارسازهای خودکار را به صورت سریع می توان اینگونه عنوان نمود: الگوریتم بازارساز خودکار، در حقیقت جایگزینی برای دفاتر سنتی ثبت سفارشات خریدوفروش است. تا پیش از پیدایش صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بازارساز خودکار، سفارشات خریدوفروش در پایگاه‌های داده متمرکز صرافی‌ها ثبت می‌شدند و مکانیزمی به نام موتور تطبیق، سفارش‌های خریدوفروش شبیه به هم را به یکدیگر وصل می‌کرد.
به‌عنوان مثال، اگر شما بخواهید ۱ بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ بیت کوین را در قیمت ۱۰٬۰۰۰ دلار خریداری کنید، سفارش خرید خود را در صرافی ثبت می‌کنید. از سوی دیگر فروشندگان بیت کوین نیز سفارشات فروش بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ خود را با قیمت‌های موردنظر خود ثبت می‌کنند و سپس موتور تطبیق صرافی وارد عمل می‌شود. موتور تطبیق، سفارشات خرید و فروش را با هم مقایسه می‌کند و هرگاه دو سفارش (خرید و فروش) با مبلغ یکسانی (مثلاً ۱۰٬۰۰۰ دلار) به ثبت رسیده باشند، معامله را در میان آنها انجام می‌دهد. یعنی بیت کوین‌های فروشنده را به خریدار و دلار‌های خریدار را به فروشنده انتقال می‌دهد.
اما نسل جدید صرافی‌های غیرمتمرکز، به‌طور کلی دفتر سفارشات را از پلتفرم خود حذف کرده و مفهوم بازارساز خودکار را جایگزین آن کرده‌اند. بازارساز خودکار، مجموعه‌ای از چندین قرارداد هوشمند بلاک چینی است که برای هر جفت معاملاتی، نقدینگی لازم را فراهم کرده و بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت ارزها را تعیین می‌کند.
جفت‌های معاملاتی مختلف
الگوریتم بازارساز خودکار، برای جفت‌های معاملاتی مختلف، فضایی را تحت‌عنوان استخر نقدینگی ایجاد می‌کند. هر استخر نقدینگی، با واریز مقدار معادلی از جفت‌ارز معاملاتی راه‌اندازی می‌شود. حالا برای انجام یک مبادله، افراد می‌توانند کیف پول خود را به قرارداد هوشمند استخر نقدینگی موردنظر متصل کنند و با واریز یکی از توکن‌ها، مقدار معادلی از توکن دیگر را دریافت کنند. در واقع در این روش، افراد به‌جای آنکه توکن‌های خود را با یکدیگر مبادله کنند، توکن‌ها را با قرارداد هوشمند استخر نقدینگی مبادله می‌کنند.
نسبت توکن‌های موجود بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ در داخل استخر، نشان‌دهنده نرخ عرضه و تقاضای آنهاست. بنابراین، بازارساز خودکار با استفاده از این نسبت، تغییرات قیمت ارزها را در طول زمان محاسبه می‌کند. افرادی که نقدینگی جفت‌ارزهای موجود در استخر‌ها را تأمین می‌کنند، «تأمین‌کننده نقدینگی یا (Liquidity provider)» نامیده می‌شوند. این افراد با قفل‌کردن دارایی‌های خود در استخر، می‌توانند بخشی از کارمزدهای پرداخت‌شده توسط معامله‌گران را به دست آورند. آنها همچنین هر زمان که بخواهند، می‌توانند دارایی خود را آزاد کرده و از استخر نقدینگی خارج کنند.
بازارساز خودکار
بازارساز خودکار یک الگوریتم ریاضی است که برای معاملات بی‌واسطه در صرافی‌های غیرمتمرکز، بازار ایجاد می‌کند. در اینجا منظور از بازار، شرایطی است که باید مهیا شود تا یک معامله انجام گیرد. این الگوریتم به‌صورت خودکار و با استفاده از مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت دارایی‌ها را تعیین کرده و به کاربران اجازه می‌دهد بدون ثبت سفارش خریدوفروش، و حتی بدون نیاز به طرف مقابل معامله (فروشنده یا خریدار) معاملات خود را انجام دهند.
برای اینکه بتوانید عملکرد بازارسازهای خودکار را بهتر درک کنید، بار دیگر یادآوری می‌کنیم که عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز به سازمان خاصی وابسته نیست. این پلتفرم‌ها در حقیقت قراردادهای هوشمندی هستند که بر روی بلاک چین ثبت و اجرا می‌شوند. بنابراین باید پروتکل مشخصی برای قیمت‌گذاری دارایی‌ها، تأمین نقدینگی و تعدیل آن داشته باشند. این وظیفه برعهده بازارساز خودکار است.
شخص به شخص یا همتا به همتا
اگر نحوه انجام معاملات در نسل‌های اولیه صرافی‌های غیرمتمرکز (مانند بیت شیرز و بایننس دکس) را شخص به شخص یا همتا به همتا (Peer-to-peer) بدانیم، معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بازارساز، به‌صورت شخص به قرارداد (Peer-to-contract) انجام می‌شود. زیرا کاربران می‌توانند با اتصال کیف پول شخصی خود به پلتفرم صرافی (با حفظ اختیار کامل بر دارایی‌هایشان)، مستقیماً دارایی مورد نظرخود را از یک قرارداد هوشمند بخرند یا به آن بفروشند.
بازارساز خودکار مانند یک ربات است که وظیفه دارد در هر لحظه، قیمت یک ارز را در برابر ارز مقابل آن محاسبه کرده و به شما پیشنهاد دهد. به‌بیان دیگر، وقتی می‌خواهید یک ارز دیجیتال را در ازای ارز دیجیتال دیگری بخرید یا بفروشید، مقدار معادل آن را برای شما تعیین می‌کند. فرمول بازارسازهای خودکار صرافی‌های مختلف با یکدیگر متفاوت است. برخی از آنها مانند یونی سواپ (Uniswap) و پنکیک سواپ (Pancakeswap) برای این کار از فرمول‌های ساده‌ای استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر مانند کرو (Curve) و بَلِنسر (Balancer) فرمول‌های پیچیده‌تری دارند.
شیوه عملکرد بازارسازهای خودکار
تصور کنید که جفت‌ارز ETH/UNI را انتخاب کرده‌اید و می‌خواهید در ازای فروش بخشی از اترهای خود، توکن یونی خریداری کنید. برای این کار باید توکن‌های اتر را به استخر واریز کرده و معادل آن توکن یونی دریافت کنید. در این صورت، حجم اتر موجود در استخر نقدینگی زیاد و حجم یونی موجود در این استخر کم می‌شود. بنابراین طبیعی است که قیمت یونی برای مدتی بالا می‌رود و در عوض، قیمت اتر کاهش پیدا می‌کند. این اتفاق تا جایی ادامه دارد که معاملاتی برعکس معامله شما از سوی دیگران انجام شود و قیمت دوباره به تعادل برسد. البته این اتفاق زودتر از چیزی که تصور می‌کنید می‌افتد؛ چراکه وقتی قیمت یک ارز دیجیتال (یا یک توکن) در یک صرافی کم می‌شود، افراد زیادی به خرید آن تمایل پیدا می‌کنند و قیمت آن دوباره به تعادل می‌رسد.
پس می‌توانیم این‌طور نتیجه‌گیری کنیم:
بازارساز خودکار، بر اساس نسبت وزنی دارایی‌های موجود در استخر، ارزش (یا قیمت) آنها را نسبت به یکدیگر تعیین می‌کند. در پروتکل‌های پیچیده‌تری همچون بَلِنسر (Balancer) که استخرهای آن به‌جای یک جفت‌ارز شامل سبدی از ارزهاست، نحوه محاسبه این نسبت وزنی تا حدودی پیچیده‌تر است. اما در پروتکل‌هایی مثل یونی سواپ، سوشی سواپ و پنکیک سواپ که از ساده‌ترین شکل بازارساز استفاده می‌کنند، نسبت وزنی ارزها از رابطه x * y = k محاسبه می‌شود.
برای فهم بهتر این مکانیسم، جفت‌ارز ETH/USDT را درنظر بگیرید. اگر تعداد ETH را X، تعداد استیبل کوین USDT را Y و حجم نقدینگی استخر موردنظر را K در نظر بگیریم، در فرمول X * Y = K مقدار K همیشه ثابت خواهد بود. بنابراین پروتکل بازارساز خودکار، قیمت X و Y را به‌گونه‌ای تعیین می‌کند که در فرمول بالا، K ثابت بماند.
استخر نقدینگی
با توجه به آنچه گفته شد، . در بازارساز خودکار نیازی به وجود دو طرف برای معامله نیست و تنها وجود یک فروشنده یا یک خریدار برای انجام معامله کافی است؛ . اما هنوز نیازمند آن هستیم که کسی این بازار را ایجاد کند. مثلاً وقتی که می‌خواهید . اتر خود را در ازای توکن دای (DAI) بفروشید، . قرارداد هوشمندی که طرف معامله شماست باید به اندازه کافی دای داشته باشد . تا به کیف پول شما واریز کند. اینجاست که پای تأمین‌کنندگان نقدینگی به میان می‌آید. نقدینگی بازارسازهای خودکار، از سوی کاربرانی ارائه می‌شود که اصطلاحاً «تأمین‌کننده نقدینگی» (Liquidity Provider یا به‌اختصار LP) نامیده می‌شوند.هر کاربری می‌تواند به میزان دلخواه خود، در تأمین نقدینگی استخر‌ها مشارکت داشته باشد. صرافی‌های مبتنی بر بازارساز، به‌منظور تشویق به تأمین نقدینگی بیشتر، همه یا بخشی از کارمزد مبادلات صرافی را به تأمین‌کنندگان نقدینگی اختصاص می‌دهند.
تأمین نقدینگی در استخر‌ها
فرایند کلی تأمین نقدینگی در استخرهای بازارساز خودکار به این صورت است: . افرادی که قصد سپرده‌گذاری دارایی‌های خود را دارند، . با توجه به نرخ سود استخرهای گوناگون، . استخر موردنظر خود را برای تأمین نقدینگی انتخاب می‌کنند. تأمین‌کنندگان نقدینگی، کیف پول خود را به قرارداد هوشمند استخر موردنظر متصل می‌کنند. به این ترتیب، . به قرارداد هوشمند اجازه می‌دهند به مقدار تعیین‌شده از توکن‌ها دسترسی داشته باشد. و از آن برای انجام مبادلات سایر کاربران استفاده کند . سپس مبلغ موردنظر برای تأمین نقدینگی را تعیین کرده و از هریک از جفت توکن موجود در استخر، . به میزان یکسان تأمین نقدینگی می‌کنند.
به‌عنوان مثال اگر بخواهید در استخر ETH/DAI مبلغ ۱ اتر را تأمین نقدینگی کنید، . باید معادل ۱ اتر، . از توکن‌های DAI هم سپرده‌گذاری کنید. بعد از سپرده‌گذاری دارایی‌ها در استخر موردنظر، . قرارداد هوشمند به اندازه سهم افراد از نقدینگی هر استخر، . توکن‌های LP همان استخر را به کیف پول آنها انتقال می‌دهد.
کارمزد مبادله توکن‌ها
کارمزد مبادله توکن‌ها، بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ به‌صورت خودکار به استخرهای مربوطه واریز می‌شود و کاربران به‌میزان سهمی که از نقدینگی هر استخر دارند، از کارمزدهای جمع‌شده درآمد کسب می‌کنند. در نهایت، تأمین‌کنندگان نقدینگی هر زمان که بخواهند می‌توانند توکن‌هایLPرا به قرارداد هوشمند واریز کرده و توکن‌های سپرده‌گذاری‌شده در استخر را به‌همراه سود حاصل از کارمزدها دریافت کنند. میزان و نحوه توزیع سود حاصل از کارمزدها در میان تأمین‌کنندگان نقدینگی، بسته به مدل اقتصادی طراحی شده برای هر پروتکل متفاوت است. به‌عنوان مثال صرافی یونی سواپ،۰.۳٪از ارزش هر معامله را به‌عنوان کارمزد دریافت کرده و مستقیماً به تأمین‌کنندگان نقدینگی انتقال می‌دهد.
صرافی سوشی سواپ نیز۰.۳٪از هر معامله کارمزد می‌گیرد؛ . اما بخشی از آن را به پلتفرم کشت سود خود اختصاص می‌دهد. از طرفی پلتفرم‌های دیگر ممکن است . برای جذب کاربران بیشتر، . کارمزد کمتری دریافت کنند. مثلاً صرافی پنکیک سواپ،۰.۲٪از ارزش معامله را به‌عنوان کارمزد از معامله‌گران دریافت کرده . و به تأمین‌کنندگان نقدینگی اختصاص می‌دهد. اما همۀ داستان بازارسازهای خودکار و استخرهای نقدینگی این نیست. یکی از خطرات بالقوه برای تأمین‌کنندگان نقدینگی در بازارسازهای خودکار، زیان غیردائمی (impermanent loss) است که در بخش بعد آن را توضیح می‌دهیم.
بازارساز خودکار یکی از مهم‌ترین دستاوردهای امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) است.
اگرچه بازارسازهای خودکار در مقایسه با صرافی‌های دارای دفتر سفارشات محدودیت‌های خاص خود را دارند. و اگرچه کار با آنها به راحتی صرافی‌های سنتی نیست، . اما نوآوری آنها در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار ارزشمند است. نباید فراموش کنیم . که بازارسازهای خودکار هنوز در مراحل ابتدایی توسعه خود هستند. انواعی از این بازارسازها مانند یونی سواپ، . سوشی سواپ و پنکیک سواپ (PancakeSwap) که ما امروزه می‌شناسیم و استفاده می‌کنیم، . معمولاً رابط کاربری زیبا و کاربرپسندی دارند، . اما هنوز هم از نظر قابلیت محدود هستند.
این صرافی‌ها هم مانند هر نوآوری دیگری به زمان احتیاج دارند. تا بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ همه قابلیت‌های خود را به نمایش بگذارند. و به حداکثر پتانسیل خود دست یابند. در آینده‌ای نه‌چندان دور و با پیشرفت هرچه بیشتر این فناوری، . بازارسازهای خودکار طوری طراحی خواهند شد. که علاوه بر کاربرپسندبودن، . کارمزد کمتر و در نهایت نقدینگی بیشتری را برای کاربران دیفای به ارمغان بیاورند.
پروتکل پنتر در حال شراکت با وگاسواپ از اخبار داغ حیطه رمز ارزها
از اخبار و تخفیف های لحظه ای با عضویت در خبر نامه ها بلافاصله خبر شوید .
پروتکل پنتر از پروتکل‌های برتر رمز ارز است که دانستن اطلاعات آن در این زمینه به شما کمک بسیاری می‌کند. این پروتکل جدیدا خبر از همکاری و شراکت خود با شبکه وگاسواپ را داده است. شبکه پنتر و پروتکل وگاسواپ، هر دو از اجزای قوی دنیای کریپتوکارنسی هستند. با ما همراه باشید تا پروتکل‌های پنتر، وگاسواپ و شراکت آنها را با هم بررسی کنیم.
پروتکل پنتر چیست؟
پنتر (Panther) یک پروتکل حریم خصوصی است که حالا با وگاسواپ شریک شده است. وگاسواپ (Vegaswap) نیز یک پروتکل بازارساز خودکار (AMM) با پشتیبانی چندزنجیره‌ای است.
وگاسواپ یک بازارساز خودکار کاربرمحور است که از فناوری چندزنجیره‌ای استفاده می‌کند. این پروتکل بدین‌وسیله طیف گسترده‌ای از برنامه‌های دیفای و میان زنجیره‌ای را از طریق پلتفرم خود به کاربران ارائه می‌دهد. وگاسواپ به دست آوردن توکن از طریق استخرهای نقدینگی (LP) که قابل تنظیم باشند، قیمت‌گذاری پویا و رابط کاربری بصری را، پشتیبانی و امکان‌پذیر می‌کند. پروتکل وگاسواپ مقرراتی را برای استخرهای هوشمند تعیین می‌کند، تحلیل و بررسی‌هایی دقیق ارائه و ضررهای همیشگی را از طریق گسترش تطبیقی کاهش می‌دهد. بدین‌وسیله نیز می‌تواند کار علاقه‌مندان به استخرهای نقدینگی را کارآمد و سودآور کند.
بنیانگذاران این دو شرکت در رابطه با این همکاری چه می‌گویند؟
«الیور گیل» مدیر عامل و بنیانگذار پروتکل پنتر می‌گوید:
«وگاسواپ مشکل معامله دارایی‌ها از بلاک چین‌های مختلف در یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) را کاملا حل می‌کند. این شبکه یک بازار دیفای جهانی را ارائه می‌دهد که از معاملات میان زنجیره‌ای پشتیبانی می‌کند. می‌توان گفت که این توسعه‌ای ضروری در فضای دیفای است.»
«اکوسیستم دیفای با ۷۱ تریلیون دلار آمریکا، قابلیت حساب‌رسی معاملات را ارائه می‌دهد. اما همین اکوسیستم زمانی که به محافظت از حریم شخصی کاربر می‌رسیم، دارای محدودیت بسیار است. با این وجود دیفای نمی‌تواند بدون محرمانه بودن نجات یابد و درحقیقت این حریم خصوصی است که محرمانه بودن را امکان‌پذیر می‌سازد. همکاری و شراکت با وگاسواپ، ویژگی‌های آن و دیگر وجوه فناوری باعث بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ می‌شود که بهره‌مندی از این پروتکل به‌عنوان یک استخراج‌کننده خصوصی بسیار مفید باشد. این اقدام منجر به اصلاح داده‌ها برای پوشش بهتر اطلاعات مهم تمام کاربران می‌شود.»
«بن کورتس» مدیر عامل وگاسواپ می‌گوید:
«ما بسیار مایل به همکاری با شبکه پنتر هستیم تا بتوانیم حریم خصوصی را در بازار AMM خود بسازیم. ما جاه‌طلب هستیم و متوجه شده‌ایم که حریم خصوصی یک بخش اصلی از دیفای است که می‌تواند پیشرفت کند. با پنتر، ما قادریم که معاملات بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ را در سرتاسر زنجیره‌ها با حریم خصوصی کامل انجام دهیم.»
وگاسواپ همچنین توکن پنتر که $ZKP نام دارد را در صرافی خود درج خواهد کرد و بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ پروتکل پنتر نیز وگاسواپ را در مدیریت خزانه‌داری خود قرار می‌دهد. علاوه‌بر ادغام با پلتفرم وگاسواپ و MetaMask API، وگاسواپ به‌عنوان یک استخراج‌کننده خصوصی برای پنتر عمل خواهد کرد.
وی همچنین افزود:
«ما خود را در جایگاهی می‌بینیم که همکاری بسیار نزدیکی با پنتر داریم و به این فرصت بسیار خوشبین هستیم.»
درباره پروتکل پنتر
این پروتکل یک پروتکل سرتاسر برای دیفای است. پنتر با استفاده از مشوق‌های اقتصادی رمز ارز و فناوری zkSNARKs به کاربران دیفای، دارایی‌های دیجیتال افزایش حریم خصوصی کاملا تضمینی را ارائه می‌دهد. بدین‌صورت، کاربران قادر هستند تا با سپرده‌گذاری دارایی‌های دیجیتال از هر بلاک چین دیگری zAssets دانش صفر بازار ساز خودکار (AMM) چیست؟ را در شبکه‌های پنتر تولید کنند. zAssets به یک دارایی همیشه در حال گسترش تبدیل خواهد شد. به‌ویژه برای کاربرانی که معاملات خود را همانطور که همیشه باید می‌بود، به‌صورت خصوصی می‌خواهند.
جمع‌بندی
پروتکل پنتر از پروتکل‌های مهم دنیای رمز ارز است که دانستن آن در بدست آوردن سودهای بیشتر به شما کمک می‌کند. این پروتکل از پروتکل‌های نسبتا شناخته شده در دنیای رمز ارز است. پنتر به‌تازگی خبر از همکاری و شراکت با پروتکلی دیگر به‌نام وگاسواپ را داده است. وگاسواپ یک پروتکل بازارساز خودکار است. البته وگاسواپ بیشتر از پنتر برای ساختن حریم خصوصی در این بازارسازی بزرگ استفاده خواهد کرد. وگاسواپ، کلید اصلی پیشرفت را در توسعه حریم خصوصی می‌داند؛ به‌همین دلیل نیز دست به چنین اقدامی زده است. ما امروز این دو پروتکل و همکاری آنها را به‌طور کامل خدمت شما بررسی کردیم. نظر شما در رابطه با این همکاری چیست؟
مزگان امیریوسفی هستم. تلاش می‌کنم میزان زیادی از روزم رو صرف خوندن و نوشتن کنم!
دیدگاه شما