در این موارد، علت عمده بروز اختلاف این است که برخی از کارگزاران پس از فروش سهام، مشتری خود را از معامله انجام شده آگاه نمی سازند و یا به علت ضعف در سیستم حسابداری ، ثبت معاملات به موقع انجام نمی گیرد.
کارگزار ناظر چیست؟ چگونه می‌توان کارگزار ناظر را تغییر داد؟
در این مقاله درباره تعریف کارگزار ناظر و نحوه تغییر کارگزار ناظر صحبت می‌کنیم. همان طور که می‌دانید اولین اقدام برای ورود به بورس داشتن کد بورسی و کد معاملاتی است. برای دریافت کد بورسی باید در سامانه سجام ثبت نام کنید و برای دریافت کد معاملاتی باید در کارگزاری مشخصات خود را ثبت کنید. کارگزاریها نهادهای واسطه در بازار بورس و اوراق بهادار هستند، یعنی به واسطه سیستم‌های آنلاین کارگزاریها است که شما می‌توانید یک سهم را خریداری کنید یا بفروشید. بعضی از معامله‌گران با چند کارگزاری به صورت همزمان معاملات خود را پیش می‌برند. اگر این افراد سهمی را در یک کارگزاری بخرند و بخواهند در کارگزاری دیگر آن را بفروشند لازم است پروسه‌ای به نام تغییر کارگزار ناظر را پشت سر بگذارند. در ادامه جزئیات بیشتری را در این زمینه بررسی خواهیم کرد. در نظر داشته باشید برای انتخاب بهترین کارگزاری شما می‌توانید مقاله «انتخاب بهترین کارگزاری بورس» را مطالعه کنید.
منظور از کارگزار ناظر چیست؟
گفتیم که در بازار بورس تنها به واسطه سامانه معاملاتی کارگزاری می‌توان خرید و فروش کرد. در این میان ممکن است بنا به دلایلی، یک نفر در چندین کارگزاری مختلف مشغول به خرید و فروش سهام شود و دارایی سهام خود را در چند کارگزاری و با انتخاب کارگزار برای معاملات سهام چند سامانه معاملاتی مدیریت کند. حال سوالی که پیش می‌آید این است که در این حالت آیا امکان انتقال دارایی سهام از یک کارگزاری به کارگزاری دیگر وجود دارد؟ آیا برای انتقال سهام به یک کارگزاری دیگر باید دارایی را فروخت و در کارگزاری دیگر مجدد سهم را خریداری کرد؟
برای پاسخ به این پرسش‌ها در ابتدا باید تعریفی از کارگزار ناظر ارائه دهیم. در واقع شما از هر کارگزاری که اقدام به خرید سهم می‌کنید، آن کارگزاری به عنوان کارگزار ناظر سهام شما شناخته می‌شود و برای فروش سهم مورد نظر نیز باید تنها از طریق همان کارگزار ناظر اقدام کنید. این یک قانون است که سهامدار برای فروش سهام خود تنها و تنها می‌تواند از طریق کارگزار ناظر اصلی اقدام کند.
برای روشن شدن مطلب با یک مثال آن را شرح می‌دهیم. بر فرض مثال شما معاملات خود را از طریق 2 کارگزاری مختلف انجام می‌دهید. در کارگزاری الف مقداری سهام شپنا خریداری کرده‌اید. حال قصد فروش سهم را دارید، برای این کار نیز باید از همان کارگزار الف که کارگزار ناظر دارایی سهام شپنای شما است، اقدام کنید. حال اگر بخواهید سهم خود را از طریق کارگزاری ب بفروشید باید کارگزار ناظر خود را در سهم مورد نظر تغییر دهید که به این عمل تغییر کارگزار ناظر می‌گویند. در ادامه نحوه تغییر کارگزار ناظر را می‌گوییم اما قبل از آن درباره چگونگی شناسایی کارگزار ناظر در سهم مورد نظر توضیح می‌دهیم.
ازکجا متوجه شویم کارگزار ناظر سهام ما کدام است؟
گاهی ممکن است که شما در چندین کارگزاری مشغول به فرآیند خرید و فروش سهام باشید و به دلایل مختلف فراموش کنید که سهم مورد نظرتان را از کدام کارگزاری خریداری کرده‌اید و برای شما این سوال پیش بیاید که کارگزار ناظر یک سهم خاص، کدام کارگزاری است؟!
توجه کنید که شناسایی کارگزار ناظر موضوعی مهم است و برای این کار می‌توانید از دو روش زیر اقدام کنید:
- برای فهمیدن این موضوع که کارگزار ناظر سهم مورد نظرتان کدام کارگزاری است در گام اول می‌توانید به سامانه اینترنتی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به نشانی csdiran.com مراجعه کنید. با ورود به این سایت و ثبت اطلاعات مورد نیاز می‌توانید به سادگی کارگزار ناظر دارایی سهام خود را پیدا کنید زیرا اسامی تمامی نمادهای شما به همراه کارگزاری که از آن سهم را خریده‌اید در این سایت قابل مشاهده است.
سامانه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یکی از سامانه‌های مرجع در بازار بورس و اوراق بهادار است که با هدف ارائه خدمات آنلاین و غیرحضوری جهت اطلاعرسانی دقیق به سهامداران حقیقی و حقوقی تاسیس شد. تمامی اطلاعات معاملاتی اشخاصی که در بازار بورس هستند در این سامانه موجود است. از جمله خدمات دیگر این سامانه می‌توان به نشان دادن درصد هر دارایی از سبد و کارگزار ناظر، نام، نماد، تعداد، قیمت و ارزش سهام، گردش معاملات، مشاهده علت ممنوع شدن نماد، اطلاعیه‌های صادرشده از سوی ناشران اوراق بهادار، اعطای رای و… اشاره کرد. علاوه بر این موارد، شما امکان مشاهده نمای بازارها، پروفایل، اطلاعات سجام اشخاص و نیز دسترسی مستقیم به سامانه سجام برای به روزرسانی اطلاعات را دارید.
- در روش دوم با استفاده از گواهی نقل و انتقال و سپرده سهام می‌توانید کارگزار ناظر خود را بیابید. در واقع سهامداران جهت آگاهی از کارگزار ناظر خود در هر نماد معاملاتی، می‌توانند کد کارگزار خریدار یا فروشنده قید شده در آخرین گواهینامه نقل و انتقال سپرده سهام را با جدول شناسایی کد کارگزاریها تطبیق دهند. کد تمامی کارگزاریها در سایت اینترنتی csdiran.com موجود است. به نشانی سایت نامبرده رفته در بخش کد کارگزاریها و با توجه به کدی که در گواهی نقل و انتقال شما ذکر شده است از کارگزار ناظر خود در آن نماد معاملاتی مطلع شوید.
مزایا و معایب داشتن چندین کارگزار
در ادامه به این موضوع می‌رسیم که آیا داشتن چندین کارگزاری خوب است یا بد؟ البته این موضوع خوبی‌ها و بدی‌های مختص خود را دارد. از جمله مزیت‌های استفاده از چندین کارگزاری این است که در مواقعی که شما با چندین کارگزار خرید و فروش خود را انجام می‌دهید، بیش از پیش از محصولات متنوع آنلاین در حوزه معاملات کالا و اوراق بهادار بهره می‌برید. همچنین این موضوع به رشد فناوری اطلاعات در شرکت‌های کارگزاری کمک می‌کند. یعنی کارگزاریها برای ارائه محصولات بهتر به مشتریان سعی در بهبود خدمات خود می‌کنند و این باعث می‌شود در زمینه ارائه نرم‌افزارهای مدیریت سفارشات فضایی رقابتی بین کارگزاریها ایجاد شود.
البته این موضوع معایبی نیز به دنبال دارد. تنوع بیش از حد کارگزاری و استفاده از چندین کارگزار برای یک نماد خاص، باعث می‌شود که نماد به طور دائم در بین کارگزاریها در گردش باشد و امکان بروز اشتباه در معادلات و محاسبات پرتفوی لحظه‌ای به وجود آید.
در حقیقت تغییر کارگزار ناظر نسبت به فروش سهام در یک کارگزاری و خرید مجدد آن در کارگزاری دیگر به صرفه‌تر است. زیرا فرآیند تغییر کارگزار ناظر در کل رایگان است و هیچ کارمزدی برای این منظور پرداخت نمی‌شود و شما به راحتی و بدون پرداخت هیچ مبلغی می‌توانید دارایی خود را از یک کارگزاری به کارگزاری دیگر منتقل کنید. اما در مقابل اگر قصد فروش سهام و خرید مجدد آن در کارگزاری دیگر را داشته باشید، باید متحمل پرداخت چندین کارمزد معاملاتی شوید و این کار اصلا به صرفه نخواهد بود.
نحوه تغییر کارگزار ناظر در بورس
در این بخش به طور کامل برای شما در مورد نحوه تغییر کارگزار ناظر شرح خواهیم داد که به چه صورت کار می‌توانید کارگزار ناظر خود را در یک سهم تغییر دهید. همان طور که گفتیم با استفاده از تغییر کارگزار ناظر می‌توانید به راحتی دارایی خود را از یک کارگزاری به کارگزاری دیگر در بازار بورس انتقال دهید. گفتیم که این کار کاملا رایگان است و هیچ کارمزدی برای این کار از شما کسر نمی‌شود.
برای این کار کافی است در سامانه معاملات آنلاین، درخواست تغییر کارگزار ناظر خود را ثبت کنید تا دارایی شما پس از پیگیری‌های لازم از سوی کارگزارتان، با موفقیت منتقل شود. برای ثبت تغییر کارگزار ناظر به یکی از دو روش زیر اقدام کنید:
روش اول: در این روش شما با استفاده از سامانه معاملات آنلاین کارگزاری دوم درخواست تغییر کارگزار خود را ثبت می‌کنید. مراحل این کار را به ترتیب بازگو کرده‌ایم:
- ثبت نام در کارگزاری جدید
- دریافت نام کاربری و رمز کد معاملاتی
- ورود به سامانه معاملاتی کارگزاری مذکور
- مشخص کردن سهام مورد نظر
- انتخاب گزینه تغییر کارگزار ناظر
- ثبت درخواست
بعد از ثبت درخواست و پس از گذشت تقریبا ۴۸ ساعت، سهام به حساب کارگزاری جدید شما منتقل می‌شود.
روش دوم: در این روش کافی است برگه آخرین سهام خود را به کارگزاری مربوطه نشان دهید. برای این کار لازم است به صورت حضوری به دفاتر کارگزاری بروید. پروسه به انتخاب کارگزار برای معاملات سهام این صورت است که با در دست داشتن برگه آخرین سهام به کارگزاری مربوطه مراجعه کنید، درخواست کتبی تغییر ناظر را به مسئولین اعلام و آن را ثبت کنید. در حال حاضر این فرآیند در مورد اکثر کارگزاریها به صورت آنلاین انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
سخن آخر
دانستیم امکان این که هر فرد معاملات خود را از طریق چند کارگزاری انجام دهد وجود دارد. این کار مزایا و معایب و محدودیت‌هایی را به همراه دارد که در این میان یکی از محدودیت‌ها این است که تنها از طریق کارگزاری که سهم را خریده‌اید می‌توانید آن را به فروش برسانید. اگر شخصی بخواهد از طریق کارگزاری دیگر فروش دارایی خود را انجام دهد باید درخواست تغییر کارگزار ناظر دهد. برای تغییر کارگزار ناظر به دو روش می‌توان اقدام کرد یا از طریق سامانه معاملات آنلاین کارگزاری دوم درخواست تغییر کارگزار ناظر را داد یا با در دست داشتن برگه سهام به کارگزاری خود مراجعه انتخاب کارگزار برای معاملات سهام و درخواست تغییر کارگزار ناظر را ثبت کرد.
اگر سهامدار کارگزار ناظر سهم خود را نشناسد، هنگام فروش سهم با این خطا رو به رو خواهد شد «کارگزار ناظر شما در این سهم کارگزاری x نیست». کارگزار ناظر سهم، کارگزاری است که شما سهم را به واسطه آن خریداری کرده‌اید.
تغییر کارگزاری به منظور انجام معاملات در سهام را تغییر کارگزار ناظر می‌گویند. اگر شخصی بخواهد سهمی را که از طریق سامانه معاملاتی یک کارگزاری خریداری کرده است، از طریق کارگزاری دیگری به فروش برساند، باید درخواست تغییر کارگزار ناظر دهد.
هنگامی که سهامدار خواهان امکانات و خدمات بیشتری از کارگزاریها باشد، می‌تواند کارگزاری خود را عوض کند. امکان خرید و فروش آنلاین، سرعت و راحتی کار با اپ کارگزاری، اطلاعرسانی به موقع و باشگاه مشتریان از مهمترین امکانات یک کارگزاری به شمار می‌رود.
سامانه آزاد سازی سهام عدالت
اولین گام فروش سهام عدالت، آزادسازی آن در سامانه سهام عدالت است. با توجه به اینکه زمان آزادسازی گذشته است، در حال حاضر امکان آزادسازی وجود ندارد و با لینک سامانه زیر می‌توانید وضعیت دارایی یا عدم دارایی سهام عدالت خود را استعلام بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از وضعیت سهام عدالت همچنین می‌توانید با شماره ۱۵۶۹ تماس حاصل فرمایید.
انتخاب اقتصاد بیدار به عنوان کارگزار ناظر
پس از انتخاب روش آزادسازی مستقیم سهام عدالت، می‌بایست وارد سامانه مدیریت سهام عدالت کارگزاری اقتصاد بیدار شوید. در این سامانه می‌توانید سهام خود را مشاهده کرده و امکان مدیریت و ثبت سفارش فروش را خواهید داشت.
آموزش انتخاب کارگزاری و ثبت سفارش فروش
برای مدیریت سهام عدالت خود ابتدا وارد لینک سامانه سهام عدالت اقتصاد بیدار شده و بعد از وارد کردن کد ملی و شماره موبایل خود، دکمه ورود را فشار دهید.
۱- امکان ارسال درخواست سفارش فروش تا سقف 60% کل دارایی هر سهامدار از بخش "اطلاعات سهامدار" در سامانه سهام عدالت اقتصاد بیدار امکان پذیر است.
۲- قسمت لیست سفارشات نشان دهنده وضعیت ارسال سفارشات سمت سپرده‌گذاری می‌باشد. جهت «استعلام وضعیت سفارش» به صفحه مربوطه مراجعه نمایید.
در صورت تمایل به لغو سفارش‌ها می‌توانید فقط برای سفارشات با وضعیت «درحال بررسی» و «سفارش باز» از بخش «لیست سفارشات» درخواست لغو سفارش خود را ثبت نمایید.
۴- جهت بررسی وضعیت درخواست لغو از جانب سپرده‌گذاری می‌توانید از بخش «گزارش لیست لفو سفارشات» اقدام نمایید.
۵- جهت بررسی وضعیت سفارشات ارسال شده به سمت سپرده‌گذاری می‌توانید از بخش «استعلام وضعیت سفارشات» اقدام نمایید.
۶- جهت بررسی وجوهی که از محل فروش سهم پرداخت شده‌اند می‌توانید به بخش «استعلام پرداخت‌ها» مراجعه نمایید.
۷- درصورت تمایل به اطلاع از زمان‌های ورود به سامانه می‌توانید به بخش «گزارش ورود و خروج» مراجعه نمایید.
انتخاب یک کارگزاری بورس، ویژگی‌ها و خدمات
برای کسانی که قصد ورود به بورس را دارند یا در حال حاضر جزو فعالان بازار سرمایه هستند، همواره یکی از دغدغه‌ها انتخاب یک کارگزاری برای معاملات بورسی، است.
به گزارش ایسنا، بنابر اعلام کارگزاری آگاه، برای علاقه‌مندان به بازار سرمایه، سؤالاتی درباره انتخاب کارگزاری بورس پیش می‌آید، از قبیل:
۱. چگونه یک کارگزاری بورس خوب انتخاب کنیم؟
۲. خدمات کارگزاری‌های بورس چیست؟
۳. کارگزاری‌های بورس با هم چه تفاوت‌هایی دارند؟
اگر شما هم به دنبال پاسخ این سوالات هستید، پیشنهاد می‌کنیم این متن را تا انتها مطالعه کنید.
کارگزاری‌های بورس باهم چه تفاوت‌هایی دارند؟
در حال حاضر و بر اساس اعلام سازمان بورس اوراق بهادار در مهرماه ۹۶ تعداد ۱۰۵ کارگزاری بورس در ایران فعال است.
معیارهای رتبه‌بندی کارگزاری‌های بورس بر اساس دستورالعمل رتبه‌بندی شامل دو گروه معیارهای عادی و معیارهای تشویقی است.
از جمله معیارهای عادی می‌توان مواردی نظیر دفاتر اداری کارگزاری، تعداد مشتریان، معاملات کارگزاری، پرسنل دارای گواهینامه و … نام برد.
همچنین معیارهایی نظیر سبد گردانی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، جذب مشتریان خارجی و … جزو معیارهای تشویقی محسوب می‌شود.
بنابراین تفاوت عمده کارگزاریها در رتبه آنها و سطح خدماتی که ارائه می‌دهند است.
رتبه بندی کارگزاریها در حال حاضر بر اساس گروه‌های زیر است:
- رتبه الف کسب حداقل ۸۰% از امتیازات عادی حداقل ۶۵% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار
- رتبه ب کسب حداقل ۶۵% از امتیازات عادی حداقل ۵۵% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار
- رتبه ج کسب حداقل ۵۰% از امتیازات عادی حداقل ۴۰% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار
- رتبه د کسب حداقل ۳۵% از امتیازات عادی حداقل ۳۰% از کل امتیازات در نظر گرفته شده در دستورالعمل تقسیم بندی کارگزاری بورس اوراق بهادار
- رتبه ه کارگزارانی که امتیاز طبقات بالاتر را کسب نکرده باشند.
همچنین انتخاب کارگزاری از سوی فیاس (فدراسیون بورس‌های اروپا-آسیایی) می‌تواند یکی از معیارهای مهم در انتخاب کارگزار بورس باشد. تنها برخی از کارگزاری‌های کشور با انتخاب سازمان بورس، به این نهاد معرفی می‌شوند.
خدمات کارگزاری‌های بورس چیست؟
کارگزاری بورس نهادی مالی است که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند. کارگزاریها می‌توانند در حوزه‌های زیر فعالیت کنند:
۱- معاملات اوراق بهادار
۲- معاملات آتی کالا
۳- معاملات بورس کالا
۴- معاملات بورس انرژی
کارگزاریها مستقل از اینکه در چه حوزه‌های فعالیت می‌کنند شامل ۲ بخش اصلی هستند:
- خدمات کارگزار، کارگزاری، معامله‌گری و بازار گردانی
- خدمات مالی و مشاوره‌ای
اما اگر بخواهیم ساده‌تر ولی با جزئیات بیشتر بگوییم، خدمات کارگزاریها به شرح زیر است:
- خدمات دریافت کد بورسی یا کد سهامداری برای معاملات اوراق بهادار و احراز هویت سامانه سجام
- انجام معاملات اوراق بهادار (معاملات آنلاین سهام، معاملات اینترنتی، معاملات حضوری)
- ارائه آموزش بورس در حوزه خرید و فروش سهام و سایر اوراق بهادار و بخش‌های مختلف بازار سرمایه
- ارائه خدمات مشاوره سبد و تحلیل صنایع و بازار سرمایه
- اعطای اعتبار معاملاتی برای خرید و فروش سهام اوراق بهادار (خرید بدون پول نقد)
- خدمات سبد گردانی اختصاصی (مدیریت دارایی) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- ارائه خدمات دریافت کد معاملاتی، انجام معاملات و مشاوره در حوزه‌های آتی کالا، بورس کالا و بورس انرژی
در کنار مواردی که گفته شد خدماتی مانند تخفیف کارمزد، معاملات بورسی، وجود باشگاه مشتریان، برگزاری مسابقات بورسی و اهدای جوایز می‌تواند جزو خدمات تکمیلی یک کارگزاری بورس باشد که موجب می‌شود تا سرمایه‌گذاران بورس آن کارگزاری را انتخاب کنند.
همه کارگزاریها شاید امکان ارائه کلیه این خدمات را نداشته باشند، اما هستند کارگزارانی که همه این خدمات را ارائه می‌دهند. باید دقت کنیم که در کنار کمیت خدمات، کیفیت آنها نیز مهم است. برخی کارگزاریها امکان دریافت کد بورسی به‌صورت غیرحضوری را فراهم کرده‌اند تا کسانی که می‌خواهند در بورس معامله کنند، نیاز به مراجعه حضوری نداشته باشند،. یا با ایجاد دوره‌های بدون اقدام به تشکیل مدرسه بورس کرده‌اند تا سرمایه‌گذاران بتوانند آموزش از صفر تا صد بورس را گام به گام پشت سر گذارند.
چگونه یک کارگزاری خوب انتخاب کنیم؟
با توجه به نکاتی که درباره تفاوت کارگزاری‌های بورسی و خدمات آنها بیان شد، اکنون معیارهای انتخاب یک کارگزار خوب می‌دانیم:
- دارا بودن رتبه الف از سازمان بورس و اوراق بهادار
- مورد تأیید و انتخاب فیاس
- دارا بودن مجوزهای لازم در حوزه‌های مختلف نظیر معاملات اوراق بهادار، تحلیل و مشاوره، سبد گردانی و.
- امکان دریافت کد بورسی به صورت غیرحضوری و حضوری
- امکان ارائه خدمات ثبت نام انتخاب کارگزار برای معاملات سهام سجام به صورت رایگان
- امکان انجام معاملات آنلاین سهل و امن
- پاسخگویی و پشتیبانی حرفه‌ای
- دارا بودن گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری از جمله معاملات سهام، خدمات سبد گردانی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و.
- ارائه مشاوره‌های بورسی و تحلیل در بازار سرمایه
- ارائه خدمات جانبی مانند تخفیف کارمزد، اعطای اعتبار معاملاتی و.
پیشینه موفق و پایائی ارائه خدمات، یکی از مهمترین مؤلفه‌های یک کارگزاری خوب است؛ یعنی اینکه قبل از انتخاب کارگزاری بورس، روند حرکت و رشد آن را بررسی کنیم و مطمئن شویم که در شرایط یکسان ارائه خدمات امکان‌پذیر است و مقطعی نبوده است.
معامله سهام عدالت تنها از طریق سامانه‌های کارگزاری‌های مجاز
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، افرادی که در سامانه سهام عدالت سازمان خصوصی سازی، به آدرس samanese.ir، گزینه سهامداری مستقیم را انتخاب کرده اند، می‌توانند با مراجعه به سامانه سهام عدالتِ هر شرکت کارگزاری که تمایل دارند، به صورت غیرحضوری از خدماتی مانند مشاهده دارایی و ارزش سبد سهام عدالت خود و یا فروش هر میزان از سهام خود بهره‌مند شوند.
دبیر کل کانون کارگزاران با بیان این مطلب تصریح کرد: طبق ماده 15 دستورالعمل آزادسازی سهام عدالت، شرکت‌های کارگزاری باید خدمات الکترونیکی و سامانه‌های سهام عدالت را برای تمام مشمولین سهام عدالت که آزادسازی مستقیم را انتخاب کرده اند، ارائه کنند. انتقال این مسئولیت به صنعت کارگزاری بورس باعث شده است که کارگزاران با وجود محدودیت ها، سعی کنند بهترین خدمات را به مشمولین سهام عدالت ارائه دهند.
وی اضافه کرد: از همین رو، با وجود اینکه زیرساخت‌های پیش نیاز با تأخیر در اختیار شرکت‌های کارگزاری قرار گرفت، اما هم اکنون تعداد بیش از صد شرکت کارگزاری با شعبات متعدد در سراسر کشور پذیرای تمام مشمولین سهام عدالت هستند و همزمان با تلاش شبانه روزی، خدمات سهام عدالت را به صورت الکترونیکی ارائه کرده اند.
میرصانعی، در پاسخ به این پرسش که مرجع و فهرست سامانه‌های شرکت‌های کارگزاری چیست، افزود: طبق مصوبات شورای عالی بورس، مرجع دریافت سفارش از مشمولین سهام عدالت شرکت‌های کارگزاری دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، هستند. فهرست شرکت‌های کارگزاری، تارنمای اصلی آنها و آدرس سامانه سهام عدالت هر یک از شرکت‌های کارگزاری و فهرست و نشانی شعب آن ها، از طریق تارنمای رسمی کانون کارگزاران به آدرس seba.ir در دسترس عموم قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: هر یک از مشمولین سهام عدالت در صورتی که شماره حساب بانکی معتبر و شماره تلفن همراه به نام خود را در سامانه سهام عدالت سازمان خصوصی سازی ثبت کرده باشند، می‌توانند بدون هیچ پیش شرطی و بدون نیاز به اعلام کد بورسی، به سامانه سهام عدالت هر یک از شرکت‌های کارگزاری که تمایل داشته باشد، وارد شده و سبد سهام خود را مشاهده و مدیریت کند.
تخلفات کارگزاران بورس
تخلفات کارگزاران بورس از جمله مواردی است که موجب اختلافات موجود در ماده ۳۶ قانون بورس می شود. این اختلافات بایستی ناشی از فعالیت حرفه ای آنها بوده که در صورت عدم سازش در کانون ها ، توسط هیات داوری بورس رسیدگی می شود. اختلافات سرمایه گذاران با کارگزاران را می توان به دو دسته مالی و غیر مالی تقسیم کرد که تضییع حقوق غیر مالی اغلب ممکن است نتایج مالی نیز داشته باشد. با توجه به گستردگی این اختلافات در این مقاله به مهم ترین تخلفات کارگزاران بورس اشاره می کنیم.
تخلقات کارگزاران بورس
تخلفات مالی کارگزاران بورس
۱-فروش سهام سرمایه گذار بدون اجازه او
فروش سهام سرمایه گذار بدون ارائه سفارش فروش توسط وی از عمده عوامل حدوث اختلاف در هیات داوری به شمار می رود. بار اثبات خلاف این ادعا بر دوش کارگزار می باشد که این موضوع مسئولیت کارگزار را افزایش می دهد چرا که ممکن است در عمل ارائه سفارش به غیر از تکمیل فرم سفارش فروش، از طرقی همچون درخواست تلفنی انجام شود و به این ترتیب کارگزار هیچ سند و مدرکی دال بر مجوز فروش نداشته باشد. در چنین شرایطی سهامداری که با ارائه دستور تلفنی اقدام به فروش سهام خود کرده ممکن است منکر معامله شده ، از کارگزار نزد هیات داوری شکایت نماید و مدعی فروش فضولی سهام خود گردد.
۲-فروش سهام کمتر از مورد سفارش
این اختلاف در صورتی ایجاد می گردد که سهامدار از شرکت کارگزاری تقاضای فروش مقدار معینی از سهم خود را کرده اما کارگزار مقدار کمتری از میزان تعیین شده را فروخته باشد و به این ترتیب با کاهش قیمت باقی سهام مزبور، بابت عدم فروش آن به مشتری خسارت وارد کرده باشد، در نتیجه در صورتی که کارگزار در عدم فروش سهام مقصر شناخته شود، مکلف به پرداخت ما به التفاوت قیمت آن به خواهان خواهد بود.
۳-خودداری کارگزار از خرید سهام
کارگزار بورس با وصول دستور مشتری مبنی بر خرید سهام، طبق ضوابط حاکم، ملزم به خرید سهام می باشد؛ لذا در فرضی که سهامدار مبلغی به حساب کارگزاری بابت خرید سهام مشخص واریز نموده و شرکت کارگزاری ضمن وصول و قبول واریزی این وجوه به حساب خود ، بدون دلیل موجه از خرید سهام خودداری نموده و موجب خسارت سهامدار گردد ،مکلف به پرداخت وجه مورد خواسته و خسارت وارده به سهامدار خواهد بود.
۴-خرید سهم غیر از سهم مورد دستور سرمایه گذار
این اختلاف در فرضی رخ می دهد که علیرغم ابراز تمایل سهامدار به خرید سهام شرکتی خاص و یا اصرار بر تغییر سهام وی، شرکت کارگزاری با بیان اینکه سهامی که خود شرکت کارگزاری در نظر گرفته یا سهامی که قبلا برای مشتری خریداری نموده مرغوب می باشد از اجرای دستور مشتری خودداری نموده و سهامی غیر از سهام مورد دستور مشتری برای وی خریداری کند و به این ترتیب موجب ضرر سرمایه گذار گردد.
البته اگر مشتری دستور خرید را امضا نماید، بدون اینکه نام شرکتی را در آن قید کند در واقع تلویحا این اجازه را به کارگزار داده است که به صلاح دید خود سهامی را برای او خریداری نماید.
۵- تاخیر کارگزار در اجرای دستور فروش
تاخیر در اجرای دستور فروش موجب تاخیر در انجام معاملات بورس می شودکه باعث مسئولیت مدنی کارگزار خواهد شد، این تاخیر ممکن است به علت وجود صف (که ناشی از عدم کارایی انتخاب کارگزار برای معاملات سهام بازار است)، حذف نام مشتری ، نبودن قیمت مناسب و یا فراموشی کارگزار باشد. در موردی که سهامدار، سهام خود را در اختیار کارگزار قرار داده تا به فروش برساند اما کارگزار با امکان فروش سهام مزبور و نبود صف اجرای دستور فروش را به تاخیر اندازد و در تاریخ دیگر و به قیمتی کمتر از قیمت تاریخ درخواست، در تابلو به فروش رسانده و به این ترتیب موجب خسارت سهامدار گردد، خلاف حدود وکالت عمل کرده است و این موضوع می تواند از موارد بروز اختلاف میان سهامدار و کارگزار باشد؛ بنابراین سهامدار می تواند درخواست جبران ضرر و زیان وارده را بنماید.
برای پیشگیری از این اختلاف و اطمینان از انجام دستورات مشتریان، کارگزار بایستی کنترل های داخلی متناسب را انجام داده و بهتر است از سیستم order and book استفاده کند.
۶-عدم تخصیص سهام در عرضه اولیه
عرضه اولیه بیشتر در مورد شرکت های دولتی صورت می گیرد و تجربه نشان داده که در بیشتر موارد، سود قابل توجهی به آن تخصیص خواهد خورد، بنابراین معمولا تقاضا و اشتیاق برای خرید سهام در عرضه اولیه بسیار بیشتر است، در حالی که این عرضه محدود می باشد.
از آنجا که در عرضه اولیه مقدار کمی سهام در اختیار سرمایه گذاران قرار می گیرد، در مواردی که سرمایه گذاران نمی توانند به صورت آنلاین سهامی را خریداری نمایند، می توانند از کارگزاران که دارای سهمیه در این مورد هستند تقاضا نمایند که سهام را با همان تخفیف عرضه اولیه به آنها بفروشند؛ در صورت بروز چنین شرایطی عدم رعایت اولویت و انصاف در تخصیص عرضه های اولیه اوراق بهادار یا اجرای سفارش خرید و فروش مشتریان ، علاوه بر مسئولیت انتظامی کارگزار، ممکن است مسئولیت مدنی نیز به همراه داشته باشد.
۷-عدم رعایت حق تقدم مشتری
کارگزار باید حق تقدم مشتریان را در ورود سفارش با توجه به زمان اخذ آن ، رعایت نماید چرا که ترجیح برخی از مشتریان بر دیگران موجب تاخیر در ورود سفارش خواهد شد و ممکن است با تغییر قیمت اوراق بهادار مشتری از فروش یا خرید اوراق بهادار متحمل ضرر گردد.
ماده ۱۶ دستورالعمل قرادادهای آتی سهام به این امر اشاره کرده و در این باره مقرر می دارد” جهت رعایت نوبت مشتریان، کارگزاران بایستی با ثبت تاریخ و زمان دقیق تکمیل فرم سفارش مشتری نسبت به اجرای سفارش اقدام کنند.
بنابراین زمانی که سهامدار فرم درخواست را پر می کند، باید ساعت را به طور دقیق در فرم نوشته و کارگزار موظف است اولویت های زمانی سفارش را رعایت نماید، چرا که با توجه به تغییرات قیمت اوراق انتخاب کارگزار برای معاملات سهام بهادار در کنار سرعت بالای معاملات بورسی، زمان ورود سفارشات در سامانه معاملات بسیار مهم است و سفارش های دریافتی باید با حفظ نوبت و به ترتیب وارد سامانه معاملات گردد.
۸-پرداخت با تاخیر و نقل و انتقال بدون مجوز تسویه وجوه
پرداخت وجوه با تاخیر و نقل و انتقال بدون مجوز تسویه وجوه، همچنین به تاخیر انداختن انجام امور تسویه قرارداد بدون عذر موجه علیرغم پرداخت وجه قرارداد توسط مشتری و همچنین عدم رعایت اولویت مشتری در تسویه قراردادها باعث ایجاد مسئولیت مدنی برای برخی از کارگزاران می شود.
در این موارد، علت عمده بروز اختلاف این است که برخی از کارگزاران پس از فروش سهام، مشتری خود را از معامله انجام شده آگاه نمی سازند و یا به علت ضعف در سیستم حسابداری ، ثبت معاملات به موقع انجام نمی گیرد.
۹-عدم ثبت حق تقدم سهام شرکت
هر کدام از شرکت ها در زمان افزایش سرمایه خود اوراق حق تقدم منتشر می کنند تا دارندگان آن بتوانند با یک ارزش اسمی نسبت به پذیره نویسی سهام اقدام نمایند.
معمولا در اساسنامه شرکت ها قید می شود که در صورت انتشار سهم جدید برای فروش، سهامداران فعلی در اولویت خرید آن قرار دارند. به این ترتیب سهام منتشره قبل از عرضه برای عموم مردم به سهامداران شرکت عرضه می شود. معمولا قیمت پیشنهادی در این شرایط کمتر از قیمت بازار سهام است. این حق تقدم ها همانند سهام، در بورس قابل معامله می باشد .
در صورتیکه سهامدار تمایلی به دریافت سهم جدید نداشته باشد، می تواند با مراجعه به کارگزار، گواهینامه حق تقدم خرید سهم خود را بر پایه قیمت روز در بازار به فروش برساند که آن را نباید با سهم اشتباه گرفت.
دعاوی مرتبط با حق تقدم شرکت های پذیرفته شده در بورس یکی دیگر از موارد اختلافات حرفه ای کارگزاران با مشتریان خود می باشد.
ب. تخلفات غیر مالی کارگزاران بورس
۱-سؤ استفاده از کد سهامداران مشتری توسط کارگزاری
کد سهامدار، در واقع شناسه هر فرد است. بدهکار شدن یک کد سهامداری در بازار سرمایه به این معناست که شخص صاحب این کد، بدهکار است؛ حتی اگر از خرید و فروش هایی که انجام شده است اطلاعی نداشته باشد. بنابراین آنچه که ملاک می باشد اسنادی است که به نام اشخاص در سیستم کارگزاری و در سامانه معاملات ثبت شده، حتی اگر شخص دیگری معاملات را انجام دهد.
کارگزار ممکن است هنگام انجام معامله به علت تشابه کد و یا نام، سهامی را اشتباها برای شخصی خریداری کرده و یا از کد وی به فروش رساند. اشتباه در معاملات در بیشتر موارد سهوی می باشد اما ممکن است در برخی از کارگزاری ها منشاء این مسئله فساد مالی باشد،بنابراین این اقدام که کارگزاری به هر نحو ، بدون اجازه مشتریان از کد معاملاتی آنها به نفع خود یا سایرین استفاده کند، همچنین اقدام به دریافت کد و انجام معامله به نام سهامداران ساختگی، غیر قانونی و موجب تحقق یکی از ارکان مسئولیت مدنی می باشد و شرکت کارگزار مکلف به جبران خسارت خواهند بود.
برای جلوگیری از این امر لازم است سهامداران پس از ارائه هر درخواست انجام معامله توسط کارگزاری را پیگیری نمایند .
۲-سؤاستفاده کارگزاری ازسرمایه مشتری
سؤاستفاده از وجوهی که برای انجام معامله به کارگزار سپرده شده، به نفع خود یا دیگری تخلف بوده و با طرح دعوا توسط سهامدار، موجب محکومیت و مسئولیت مدنی کارگزار می شود که علاوه بر جبران خسارت موجب لغو مجوز فعالیت یا تاسیس کارگزاری و یا هر دو آن خواهد شد .
۳-برخورد نامناسب پرسنل کارگزاری
برخورد نامناسب پرسنل کارگزاری انتخاب کارگزار برای معاملات سهام با مشتریان خود جنبه های گوناگونی دارد که عمده آن شامل عدم پاسخگویی به انتقادات و نیز عدم اجرای دستورات خرید و فروش و اقدام بر اساس منافع شخصی می باشد.
۴-ارائه مشاوره غلط و گمراه کننده به سرمایه گذار
ارائه مشاوره غلط به سهامداران اغلب به دلیل عدم اطلاعات کافی و عدم مهارت کارگزار می باشد، اگرچه احتمال غرض ورزی در این مورد نیز وجود دارد. در هر حال این امر موجب ورود ضرر به سهامدار در معاملات بورسی شده و باعث بروز اختلاف میان کارگزاران با مشتریان خود می گردد.
۵-خودداری کارگزار از ارائه صورتحساب به سرمایه گذار
به طور کلی ارائه صورتحساب معتبر به مشتری بعد از انجام معاملات یک الزام بوده و این امر برای کنترل و نظارت مطلوب بر وضعیت حساب ها ضرورری می باشد؛ لذا عدم انجام آن می تواند زمینه سؤاستفاده در عملیات کارگزاران را فراهم آورد. بر اساس ماده ۲۲ آئین نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران ، کارگزاران موظف اند ضمن رعایت سفارش مشتری از فرم های مخصوصی که توسط بورس طراحی شده است برای پذیرش سفارشات خرید و فروش مشتریان استفاده نمایند؛ البته قانونگذار به این امر اکتفا نکرده و کارگزار را مکلف کرده که پس از اجرای سفارش ، گزارشی از صورت وضعیت معاملات انجام شده را به نحو مقتضی به اطلاع مشتری برساند.
در مورد سفارشات الکترونیکی نیز در صورت انجام معامله، بایستی وضعیت حساب مشتری از جمله معاملات انجام شده و وجوه دریافتی و پرداختی، همچنین فهرستی از موجودی اوراق بهادار و سفارش های اجرا نشده خرید و فروش، به صورت الکترونیک برای مشتری ارسال انتخاب کارگزار برای معاملات سهام شود.
کارگزاری که با امضاء توافق نامه با مشتری، سفارش های وی را اجرا می کند، باید صورت وضعیت حساب مشتری را حداکثر ظرف ۲۴ ساعت پس از پایان روزی که معامله برای مشتری انجام می شود در اختیار وی قرار دهد.
۶-واگذاری اجرای سفارش سرمایه گذار
معاملات اوراق بهادار نیازمند تخصص و تجربه است، به همین دلیل انجام معاملات مشخصا در اختیار کارگزاران بورس اوراق بهادار می باشد. ماده ۲ دستورالعمل رتبه بندی کارگزاران بورس و اوراق بهادار ، شرکت های کارگزاری را از حیث مواردی چون دفاتر شرکت ها ، سرمایه پرداخت شده ، اعضاء هیئت مدیره و مدیرعامل ، پرسنل دارای گواهینامه ، تعداد مشتریان ، قابلیت سیستم کارگزاری و …… رتبه بندی نموده است و مطابق ماده ۳ این دستورالعمل، در صورتی که امتیاز شرکت کارگزاری بر اساس این دستورالعمل غیر از حداقل های تعیین شده در جدول ماده ۲ باشد، موضوع به مرجع رسیدگی گزارش شده و مرجع مزبور می تواند مجوز تمام یا بخشی از فعالیت های کارگزاری را تا مدت ۲۰ روز کاری تعلیق نماید و برای کارگزاری مهلتی برای کسب حداقل امتیازات تعیین شده مقرر نماید. در صورتی که کارگزار در مهلت تعیین شده موفق به کسب حداقل امتیازهای لازم نشود، مرجع رسیدگی می تواند مجوز فعالیت کارگزاری را اخذ نموده یا مهلت دیگری را برای آن در نظر بگیرد. این موضوع برای سرمایه گذاران نیز حائز اهمیت است و با توجه به رتبه کارگزاری ها به آنان مراجعه می نمایند، لذا کارگزاری نمی تواند اجرای سفارش های مشتری را به دیگری واگذار کند.
همچنین کارگزار نمی تواند در صورتی که وکالت جداگانه ای برای انتقال و دریافت وجوه نداشته باشد، از حساب اصلی سرمایه گذار مبلغی را دریافت و یا به حساب دیگری به دلایلی مانند اینکه فرد معتمد صاحب حساب، عملیات خرید و فروش را عهده دار بوده، انتقال دهد. در اینگونه موارد مسئولیت اصلی و جبران خسارت بر عهده کارگزار می باشد.
دیدگاه شما