چالش‌ها و موانع اجرای پروژه خط لوله تاپی در دوران طالبان
شورای راهبردی آنلاین – گفتگو: یک تحلیلگر مسائل افغانستان با بیان اینکه اجرایی شدن پروژه خط لوله «تاپی» به توسعه مشروعیت طالبان در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی کمک خواهد کرد، گفت: با توجه به توسعه ناامنی‌هایی که در روزهای اخیر از سوی «داعش» به عنوان رقیب اصلی طالبان در افغانستان رخ داده، به نظر می‌رسد اعتماد لازم از سوی سایر بازیگران، از جمله ترکمنستان نسبت به عملیاتی شدن این پروژه وجود ندارد.
دکتر مجتبی نوروزی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به تصمیم افغانستان برای اعزام هیئتی به ترکمنستان برای مذاکره در خصوص موضوعات مربوط به اجرای پروژه خط لوله «تاپی» از جمله قیمت گاز و همچنین درباره شهرک صنعتی طالبان، تصریح کرد: چالش‌هایی تاکنون اجرای پروژه تاپی را با بن‌بست مواجه کرده است؛ مسائل مربوط به امنیت سرمایه‌گذاری در افغانستان و این ابهام که آیا حاکمان این کشور می‌توانند امنیت این خط لوله را تضمین کنند، از مهم‌ترین چالش‌ها بوده است.
چالش‌های پیش روی اجرای پروژه «تاپی»
وی افزود: گرچه این چالش در پاکستان نیز وجود دارد؛ اما هیچ یک از حاکمان افغانستان تا به امروز نتوانسته‌اند کشورهای دیگر را قانع کنند که می‌توانند تامین امنیت این خط لوله را تامین کنند و نشان دهند این سرمایه‌گذاری کلان می‌تواند به نتیجه پایداری منجر شود.
این کارشناس مسائل افغانستان به اختلافات متعدد میان هند و پاکستان اشاره کرد و گفت: پروژه خط لوله «تاپی» زمانی به لحاظ اقتصادی معنادار خواهد شد که بتواند به هند برسد؛ اما بی‌اعتمادی هند به پاکستان و هراس اسلام‌آباد از دهلی‌نو به دلیل پیامدهای دسترسی هند به انرژی ارزان‌تر و قرار گرفتن در مسیر توسعه بیشتر، یکی از چالش‌های اصلی این پروژه است که تا به امروز این پروژه را متوقف نگه داشته است. این موضوع کلانی در روابط بین‌الملل است که مدیریت آن به طور طبیعی خارج از توان طالبان ارزیابی می‌شود.
نوروزی ادامه داد: با وجود همه شعارهایی که تاکنون در این سال‌ها مطرح شده و به طور مکرر سخن از آغاز عملیاتی شدن آن رفته است، اما هنوز اعتماد لازم میان چهار طرف این پروژه ایجاد نشده و این بی‌اعتمادی روند سرمایه‌گذاری را مختل کرده است.
وی درخصوص پیامدهای اجرایی شدن این پروژه خاطرنشان کرد: آنچه تصور می‌شد می‌تواند به عنوان کاتالیزور عمل کند تا این پروژه در نهایت اجرایی شود، فشار نیروهای بیرونی بود. این ارزیابی وجود داشت که در دوره حضور آمریکا در افغانستان، به دلیل سیاست و راهبرد کلانی که در منطقه پیگیری می‌کند، به دنبال حذف جمهوری اسلامی ایران از مسیرهای ترانزیت کالا و انرژی باشد و به اجرایی شدن این پروژه سرعت ببخشد، اما در آن مقطع نیز این پروژه عملیاتی نشد و آمریکا نیز نتوانست آن را تسریع کند.
این کارشناس با یادآوری اینکه هزینه اتمام پروژه خط لوله تاپی حدود ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده، افزود: اکنون که قدرت‌های بیرونی، نسبت به این موضوع توجهی ندارند، پیشبرد این طرح دشوارتر از گذشته است.
در ادامه، نوروزی با پرداختن به مسائل و چالش‌های امنیتی افغانستان، با اشاره به اظهارات مقامات طالبان که عنوان کرده‌اند به دنبال ایجاد واحد امنیتی ویژه با هدف تامین امنیت پروژه «تاپی» هستند، اضافه کرد: با توجه به توسعه ناامنی‌هایی که در روزهای اخیر از سوی «داعش» به عنوان رقیب اصلی طالبان در افغانستان رخ داده، به نظر می‌رسد اعتماد لازم از سوی سایر بازیگران، از جمله ترکمنستان نسبت به عملیاتی شدن این پروژه وجود ندارد.
وی با بیان اینکه افغانستان پیش از این بارها از آغاز ساخت این پروژه سخن گفته، اما همچنان ساخت آن آغاز نشده است، یادآور شد: اساساً پیش از هر چیز، تامین اعتماد لازم نسبت به توان ایجاد امنیت اهمیت دارد و با توجه به اقدامات عملی طرف‌ها، به نظر می‌رسد سایر بازیگران اصلی برخی ادعاها را باور نکرده‌اند.
این تحلیلگر مسائل افغانستان به تلاش طالبان برای مشروط کردن اجرای این پروژه به شناسایی سیاسی حکومت آنها اشاره و تاکید کرد: طالبان اکنون در وضعیتی نیست که بتواند برای اجرا شدن این پروژه شرط بگذارد و دست بالا را ندارد تا برای به رسمیت شناختنش شروطی تعیین کند. طالبان بیش از طرف‌های دیگر به عواید مالی ناشی از اجرا شدن پروژه «تاپی» نیاز دارد.
پاکستان نگاه مثبتی به «تاپی» ندارد
نوروزی با اشاره به مشکلات زیادی که پاکستان برای تامین امنیت پروژه خط لوله «تاپی» با آن مواجه است، در خصوص امکان همکاری پاکستان و افغانستان برای عملیاتی شدن آن گفت: مسئله در طرف پاکستانی پیچیدگی‌های متعددی دارد و پروژه تاپی، در این شرایط توان این را ندارد که بر این مسائل غلبه کند و این کشور را پای کار مستقیم و صادقانه با طالبان بکشاند. عوامل موثر بر تصمیم‌گیری و جهت گیری برای اجرای خط لوله «تاپی» برای پاکستان نسبت به افغانستان متفاوت است و این پروژه برای پاکستان ارزش چندانی ندارد تا برای آن راهبردهای کلان خود را تغییر دهد.
به گفته این کارشناس مسائل افغانستان، پاکستان نگاه مثبتی به امتداد این پروژه به سوی هند ندارد و به دلیل تهدیداتی که از ناحیه آن احساس می‌کند، چندان مایل نیست در این زمینه با طالبان همکاری داشته باشد.
نوروزی ادامه داد: پیش از این بانک توسعه آسیایی، تامین مالی پروژه انتقال گاز ترکمنستان از طریق افغانستان به پاکستان و هند را به دلیل به رسمیت نشناختن طالبان متوقف کرده بود. در شرایط فعلی، اجرایی شدن این پروژه حتما به توسعه مشروعیت طالبان در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی کمک خواهد کرد.
وی افزود: طالبان بیش از هر چیز می‌خواهند شرایط را به گونه‌ای نشان دهند که احساس شود بازیگران منطقه‌ای به آنها اعتماد دارند و جایگاهشان آنچنان تثبیت شده است که کشورها حاضرند پروژه‌های کلان را با سرمایه‌گذاری‌های مشترک و درازمدت با آنها اجرایی کنند. در واقع آنها تمایل دارند با بهره گیری از این پروژه‌ها اعتبار خود را توسعه دهند.
سرمایه کوچک، دستاورد بزرگ
هفته‌نامه‌ی دهقان | الهام بکتاش
موانع زیادی بر سر راهش بود، اما آرزوهای بزرگش توانست او را به یکی از موفق‌ترین بانوان هراتی تبدیل کند. این بانوی موفق می‌گوید از جیب‌خرج مکتبش، توانسته به یکی از موفق‌ترین تاجران میوه خشک تبدیل شود و شرکتی را به نام «عرفات طلا» تأسیس کند.
بانو ادیبا وزیری، زاده شهر زیبای هرات است و در همین شهر فعالیت می‌کند. وی می‌گوید که کارش را با پس‌انداز پولی که از پدرش به‌عنوان جیب‌خرج مکتب می‌گرفت، آغاز کرده و توانسته به کاروبارش سروسامان بدهد. او چند سال می‌شود که به یکی از تاجران و سرمایه‌گذاران نیک‌نام میوه خشک در ولایت هرات مبدیل شده است.
به گفته این خانم در اوایل موانع زیادی سر راهش بود، از مخالفت خانواده تا دیده‌ی تنگ مردم در جامعه سنتی افغانستان. او می‌گوید: «اکثریت از کاروبار من خوش نبودند. می‌گفتند یک خانم را چه نیازی به تجارت. چون کاروبار من شروعش از ۲۰۰۲ بود، در آن زمان کار کردن و تجارت یک خانم مخالفت‌های زیادی را به همراه داشت.»
ادیبا وزیری با همه این مشکلات و موانع دست و پنجه نرم می‌کند و امروز یکی از تاجران بزرگ میوه خشک در هرات است. او یک شرکت زراعتی و مالداری را به نام «عرفات طلا» تأسیس کرده است.
«کارم را از صنف دوازدهم مکتب شروع کردم. پدرم برای جیب‌خرج مکتب پول می‌داد و آن را پس‌انداز می‌کردم. بعد از اینکه از صنف دوازده فارغ شدم، با نمره بلند به رشته طب راه یافتم، ولی خانواده‌ام به خواندن من در طب مخالفت کرد. رفتم به خواست خودم به فاکولته اقتصاد داخل شدم و آن موانع سرمایه گذاری در افغانستان را تمام کردم. از اوایل علاقه به تجارت داشتم، از همین خاطر با دو نفر خانم کارم را شروع کردم. در اول کار پاک‌کاری و شست‌وشوی پسته را می‌کردیم، بعداً کار انگور و کشمش را شروع کردیم و کارم را توسعه دادم.»
بانو وزیری می‌افزاید که کارش را در اوایل از خرید یک من پسته شروع کرده است.
«یک بانوی بی‌بضاعت که کالاشویی می‌کرد، همراهم یک‌جای شد. یک بانوی دیگر از خانواده‌های فقیر دیگر نیز مشوره مرا گرفت و همکارم شد. آن دو بانو از نظر اقتصادی روزگار خوبی نداشتند. یک من پسته را فروخته و فایده کردیم، بعداً کار را افزایش دادیم به خرید و فروش پنج من پسته.»
رونق کار این بانو باعث می‌شود که در سال‌های بعد در کنار جمع‌آوری، شست‌وشو، پاک‌کاری و فروش پسته، کار کشمش، انگور، تربوز، بادام، زردآلو، سیب و شیرین‌بویه را نیز شروع کند.
او توانسته است در این مدت برای صدها مرد و زن هراتی زمینه مصروفیت را مساعد سازد.
«پدرم تجارت پسته را می‌کرد، من هم از همین طریق فعالیت خود را شروع کردم و بعداً به بادغیس رفتم. به زنان و مردان هراتی و بادغیسی که باغدار بودند، آگاهی دادم که همراهم کار کنند و محصول درختان‌شان را می‌خریدم.»
به گفته او کارهایش در اوایل به‌صورت محلی بود و بعد از سال دوم اوقات کاری کارمندانش را از یک وقت به دو وقتِ پیش از چاشت و بعد از چاشت تقسیم کرده است.
این بانوی موفق می‌افزاید که هر وطن‌داری که یک بار محصولات آنها را خریده است، مشتری دایمی‌شان شده و باربار خریداری کرده است.
«هر فصل زمان خودش دارد. در گدام من حدود ۲۵ نفر کار می‌کنند که شامل مردان و زنان می‌باشند. کارهای سنگین را مردان و سبک را بانوان انجام می‌دهند. در فصل جمع‌آوری میوه کارمندانم تا به ۵۰ نفر روزانه افزایش می‌یابد.»
او می‌گوید در هر فصل، محصول باغی همان وقت را خرید می‌کند و میوه‌های خشک شرکتش هم مشتریان زیادی دارد، به همین دلیل تمام محصولش در جریان سال فروخته می‌شود.
در سال‌های اخیر بانوان زیادی در افغانستان به تجارت و کاروبار آزاد رو آورده‌اند، از سرمایه‌گذاری روی محصولات داخلی تا آوردن کالا از کشورهای بیرونی. این بانوان توانسته‌اند در کنار اینکه زنده‌گی خود را موانع سرمایه گذاری در افغانستان بهبود ببخشند، کمک بزرگی به همسران، پدران، برادران، خواهران و هموطنان‌شان باشند.
درباره وزارت
قوانین و پالیسی‌ها
اطلاعات
وزارت زراعت، آبیاری و مالداری
آدرس: وزارت زراعت، چهارراهی کارته‌‍ی سخی، جمال مینه، ناحیه‌ی سوم،
شماره تماس معلومات: ۰۷۰۵۴۸۹۲۲۳ / ۲۴۶۰ ۲۹۲ ۲۰ (۰)۹۳+
شماره تماس مشوره‌دهی دهقان: ۱۵۰
ایمیل: [email protected]
ساعت‌های کاری: ۰۸:۰۰ صبح الی ۰۴:۰۰ بعد از ظهر(پنج‌شنبه الی ۱:۰۰)
نقطه عطف روابط تهران و کابل با سرمایه گذاری ایران در معادن افغانستان
دنیای معدن: سفر اخیر معاون وزیر صمت به افغانستان و انجام مذاکرات با مقامات این کشور برای آغاز مشارکت های معدنی شرکت های ایرانی با این کشور می تواند به نوعی نقطه عطفی در بخش معدن و صنایع معدنی ایران محسوب شود.
به گزارش دنیای معدن، در کنار منابعی چون طلا، نقره و پلوتونیم افغانستان، مقادیر قابل ملاحظه سنگ آهن، اورانیم، جست، تانتالیوم، بوکسیت، زغال، گاز طبیعی و به اندازه قابل توجه مس – با توجه به کمبود معادن جدید مس در سطح جهانی - توجه را به خود جلب می کنند.
سلیمی رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و افغانستان، گفت: تاکنون بیش از ۱۴۰۰ منطقه معدنی افغانستان شناسایی‌شده است. این کشور پهناور دارای ذخایر زیرزمینی که با استخراج این معادن، افغانستان به یکی از قوی‌ترین کشورهای صادرکننده مواد معدنی در جهان تبدیل خواهد شد. امیدوارم سفر معاون معدنی و فرآوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت مقدمه‌ای باشد برای همکاری در حوزه معدن و در این زمینه باید دولت پیش‌قدم باشد.
او معتقد است: از آنجایی که قوانین در افغانستان ثبات کافی ندارد و تغییرات بسیار سریع اتفاق می‌افتد؛ سرمایه‌گذار دولتی به خاطر مسائل سیاسی می‌تواند ریسک کند ولی بخش خصوصی نیاز به قوانین باثبات دارد و باید امنیت سرمایه‌گذاری در کشور افغانستان وجود داشته باشد تا بخش خصوصی وارد حوزه معدن و سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌ها شود.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان گفت: مدت‌هاست که چین، پاکستان، روسیه و ترکیه به حوزه معدن در افغانستان وارد شده‌اند؛ ما همسایه این کشور هستیم و مرزهای طولانی با آنها داریم و نباید از سرمایه‌گذاری در افغانستان غفلت کنیم. به‌عنوان‌مثال ما با کمبود معادن سنگ آهن روبرو هستیم و می‌توانیم این کمبود را از افغانستان جبران کنیم.
به گفته رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان، صادرات ایران به افغانستان حدود دو میلیارد دلار بود و چون سهم واردات کالا از این کشور کمتر بود، همیشه مقامات افغانستانی گلایه موانع سرمایه گذاری در افغانستان داشتند. همکاری در حوزه معدن فرصت مناسبی برای تجارت پایدار میان دو کشور است. صادرات معدن از افغانستان به ایران می‌تواند محور اصلی همکاری تجاری و سرمایه‌گذاری شود و این می‌تواند نوید خوبی برای سرمایه‌گذاران ایرانی در بخش خصوصی هم باشد.
بر اساس این گزارش محتشمی پور معاون معدنی و فرآوری مواد وزارت صمت در چند روز اخیر با اعضای خانه معدن افغانستان و خانه معدن کابل، وزیر معادن و پترلیوم و معاونان وی، مسئولان وزارت خارجه، رئیس انجمن سنگ‌های قیمتی افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرده است تا از این طریق امکان گسترش فعالیت شرکت‌های معدنی ایران در افغانستان فراهم شود.
وی در این رابطه می‌گوید: در جریان این سفر در خصوص همکاری‌های معدنی و برخی موانع احتمالی که به علت مقررات و برخی تصمیمات دولت افغانستان وجود دارد و همچنین ظرفیت‌هایی که می‌تواند نقاط شروع همکاری معدنی تهران - کابل باشد، گفت‌وگوی خوبی صورت گرفته و مقامات افغانستان نسبت به شروع فعالیت شرکت‌های معدنی ایران در این کشور بسیار راغب هستند.
محتشمی پور به برخی نگرانی شرکت‌های ایرانی اشاره کرد و ادامه داد: شرکت‌های ایرانی ازجمله شرکت‌های بزرگ نسبت به مقوله «تضمین امنیت» افغانستان احتیاط دارند و از طرفی حضور بدون ضابطه شرکت‌های ایرانی در افغانستان مورد توجه است.
موانع سرمایه گذاری در افغانستان
سید نوید قمر، وزیر تجارت و سرمایه‌گذاری پاکستان می‌گوید این کشور می‌خواهد بر اساس چشم‌آنداز اقتصادی خود از طریق اتصال تجاری با افغانستان به یک مرکز تجاری، ترانزیتی و حمل و نقل تبدیل شود.
به گزارش اکسپرس تریبون، پاکستان اخیرا قرارداد تجارت تزانزیتی را با ازبکستان امضا کرده است.
سید نوید قمر گفته است پاکستان برای تبدیل شدن به مرکز تجاری و برای رسیدن به این هدف، قرارداد تجارت ترانزیتی را با ازبکستان امضا کرده و برای قرارداد دیگری با قزاقستان و تاجیکستان در حال مذاکره است.
به گزارش روزنامه اکسپرس تریبون، پاکستان به طور سنتی به بازارهای صادراتی خاورمیانه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا وابسته بوده است. با این حال، کشورهای آسیای میانه بازاری دست نخورده برای پاکستان است.
به گزارش اکسپرس تربیون، حکومت نواز شریف تلاش‌های مداوم را برای کشف بازارهای آسیای میانه و حتا روسیه انجام داده بود، اما این تلاش‌ها در زمان عمران خان به سبب موانع حکومت پیشین افغانستان متوقف شدند.
تربیون گفته است که اشرف غنی، رییس‌جمهور سابق افغانستان برای راه یافتن پاکستان به آسیای میانه خواهان تجارت افغانستان و هند از راه پاکستان بود، اما اسلام‌آباد تا آخر این فرصت را به کابل و دهلی نداد و خود نیز موفق به راه‌یابی به آسیای میانه نشد.
این رسانه پاکستانی می‌گوید بعد از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، موانع بر سر راه تجارت پاکستان به آسیای میانه از بین رفته و این کشور حالا تلاش می‌کند که کشورهای آسیای میانه و روسیه را را به تجارت از موانع سرمایه گذاری در افغانستان راه بندر گوادر تشویق کند.
موانع سرمایه‌گذاری خارجی در ایران چیست؟
در سال‌های گذشته یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که دولت‌های مختلف بر آن تاکید داشته‌اند، لزوم جذب سرمایه گذاران جدید بوده، اولویتی که به نظر برای رسیدن به مرحله اجرا، هنوز با ابهاماتی مواجه است.
به گزارش اقتصاد سالم ، بررسی روند سرمایه گذاری در اقتصاد ایران در دهه ۹۰ نشان می‌دهد، که در برخی از سال‌ها، عملا میزان استهلاک سرمایه از روند جذب سرمایه جدید پیشی گرفته و همین موضوع کار را برای رسیدن به اهداف اقتصادی سالانه و بلندمدت دشوار کرده است.
در سال‌های گذشته بخش خصوصی بارها اشاره کرده که روند پیچیده بروکراسی، عدم اطمینان نسبت به آینده اقتصاد و نبود ثبات در برخی تصمیم گیری‌ها باعث شده سرمایه گذاران نسبت به ورود به اقتصاد ایران تردید داشته باشند، حالا رییس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان، عدم شفافیت در سیاست‌های جذب سرمایه در ایران را یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در این زمینه می‌داند.
حسین سلیمی ضمن تاکید بر امکانات گسترده و زیرساخت‌های مناسب برای جذب سرمایه خارجی، قوانین موجود در این حوزه را پیشرفته ارزیابی کرد و در عین حال از نبود شفافیت در سیاست‌های تعریف شده و بروکراسی‌های پیچیده در روند اجرای قوانین، انتقاد کرد.
بر اساس اظهارات عضو هیات نمایندگان اتاق ایران امکانات و زیرساخت‌های خوبی در ایران برای جذب سرمایه وجود دارد؛ اما سیاست‌ها در این حوزه شفافیت لازم را ندارد.
سلیمی تصریح کرد: دولت به منظور تشویق سرمایه‌گذاران خارجی باید روش‌ها، سیاست‌ها و فرآیندها را تسهیل کند و درعین حال اقدمات لازم را متمرکز کند، به گونه‌ای که سرمایه‌گذار از شروع تا پایان فرآیند سرمایه‌گذاری خود با یک دستگاه و سازمان روبه‌رو باشد.
این فعال اقتصادی تنوع صنایع، شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی، مواد معدنی، منابع و نیروی انسانی موجود را برای سرمایه‌گذاری مناسب برشمرد و تاکید کرد: ایران برای جذب سرمایه‌های خارجی باید از عمق بخشیدن به روابط سیاسی خود با کشورهای هدف استفاده کند. باید از بروکراسی‌های موجود بکاهد و مجوزهای متعددی که باید از سازمان‌های مختلف دریافت شود را حذف کند.
سلیمی از طرفی محدودیت‌های ناشی از تحریم و بالا رفتن هزینه‌های سرمایه‌گذاری به دلیل همین تحریم‌ها را مانع جدی در برابر سرمایه‌گذاری عنوان کرد و به سایت اتاق ایران گفت: استفاده از ابزارهای مختلف مانند برگزاری نمایشگاه‌ها برای معرفی توانمندی‌های کشور با وجودتحریم‌ها و عدم حضور نمایندگان خارجی، برای آشنایی فعالان اقتصادی داخلی با یکدیگر و ارائه ظرفیت‌ها و دستاوردهای آنها موثراست.
دیدگاه شما