دوره گردش موجودی کالا چیست؟

ارزیابی موجودی کالا در حسابداری

هر شرکت بازرگانی یا تولیدی دارای محصولاتی است که از طریق فروش آن‌ها کسب درآمد می‌کند. همچنین شرکت‌های تولیدی دارای انبار مواد خام و اولیه نیز هستند. موجودی کالا یکی از اصلی‌ترین دارایی‌های هر شرکت است و هر اشتباهی، هرچند کوچک، در شمارش تعداد و ارزیابی قیمت باعث بروز خطا در محاسبه سود و زیان می‌شود.

از طرفی حسابدار هر شرکت برای تهیه صورت های مالی باید به ارزش ریالی کل موجودی کالای شرکت دسترسی داشته باشد و برای به دست آوردن ارزش موجودی دانستن تعداد و قیمت کالاها ضروری است. در این مقاله تلاش می‌کنیم روش‌های ارزیابی موجودی کالا و مزایا و معایب آن‌ها را بررسی کنیم و شما را برای انتخاب روش مناسب کسب‌وکارتان راهنمایی کنیم.

ارزیابی موجودی کالا چیست و چه اهمیتی دارد؟

شرکت‌ها برای یافتن ارزش موجودی فروش‌نرفته در هنگام تهیه صورت‌های مالی از یک روش حسابداری استفاده می‌کنند که ارزیابی موجودی کالا نام دارد. اهمیت ارزیابی موجودی زمانی مشخص می‌شود که حسابدار برای تهیه ترازنامه و صورت‌های مالی شرکت به ارزش موجودی شرکت نیاز داشته باشد. چرا که ارزش مازاد یا کمبود موجودی بر تولید و سودآوری کسب‌وکار مؤثر است و مشخص نبودن این ارزش ممکن است چالش‌های بزرگی برای شرکت رقم بزند.

سیستم حسابداری انبار

دسترسی به موقع به اطلاعات کالا و انبار یکی از مهمترین عوامل موفقیت شرکت‌ها است. سیستم حسابداری انبار سپیدار، با محاسبه فرآیند ثبت عملیات، موجودی کالا و حساب تامین کنندگان، مدیریت انبار را برای شما تسهیل می‌بخشد.

عمده‌ترین ویژگی‌های این سیستم به شرح زیر است:

• امکان قیمت‌گذاری موجودی کالای انبار در زمان‌های دلخواه و به روش میانگین موزون
• یکپارچه سازی اطلاعات بین انبار و فروش
• امکان انبارگردانی
• امکان تعیین نقطه سفارش کالا
• کنترل موجودی منفی کالاها در سطح انبار و کالای قابل فروش
• محاسبه مالیات بر ارزش افزوده و مالیات تکلیفی و بیمه در فاکتور خرید خدمات
• نگهداری تصویر کالا
• امکان اطلاع از نقطه سفارش کالا از طریق پیامک
• امکان ارسال پیامک در هنگام خروج کالا

روش‌های ارزیابی موجودی کالا و مزایا و معایب آن‌ها

یکی از مهم‌ترین مسائل در حسابداری تعیین بهای تمام‌شده کالا است. اگر در طول دوره قیمت خرید کالاها تغییر نکند مسئله بسیار ساده است، اما به طور معمول در طول دوره مالی خریدها با قیمت‌های متفاوت صورت می‌گیرند و تشخیص این‌که کالای فروخته‌شده با چه قیمتی خریداری شده است سخت و غیرممکن است.

شناسایی موجودی فروش‌نرفته اولین مرحله در ارزیابی موجودی است. پس از آن به نرخی برای هر محصول نیاز است تا بتوان مقدار نهایی را به‌دست آورد. ولی ممکن است در طول سال برای این محصول هزینه‌های متفاوتی پرداخت شده باشد؛ بنابراین به روشی برای محاسبه نرخ مشترک نیاز است.

روش‌های متعددی برای ارزیابی موجودی وجود دارد که تعدادی از آن‌ها عبارت‌اند از:

• FIFO (First In First Out) روش اولین صادره از اولین وارده
• LIFO (Last In Last Out) روش اولین صادره از آخرین وارده
• HIFO (Highest In First Out) روش اولین صادره با گران‌ترین نرخ وارده
• NIFO (Next In First Out)روش اولین صادره با نرخ وارده آتی
• WAC (Weighted Average Cost) روش میانگین هزینه وزنی
• Specific Identification method روش شناسایی ویژه
• روش حداقل بهای تمام شده یا قیمت بازار

در این مقاله برخی از پرکاربردترین روش‌ها را توضیح می‌دهیم:

1. FIFO: در این روش که از متداول‌ترین روش‌های ارزیابی موجودی است فرض بر این است که کالاها به ترتیب خرید به فروش می‌رسند. به عبارتی اولین موجودی خریداری‌شده، اولین کالایی است که فروخته می‌شود. در نتیجه آن مقدار از کالا که در پایان دوره باقی می‌ماند آخرین خریدها هستند. درک این روش بسیار ساده و آسان است و به همین دلیل توسط بسیاری از مشاغل مورداستفاده قرار می‌گیرد. این روش برای کالاهای فاسدشدنی و دارای تاریخ انقضا مناسب‌ترین روش است.

از مزایای روش FIFO می‌توان به هماهنگی جریان هزینه با جریان ورود و خروج فیزیکی کالا و همچنین نزدیکی بهای تمام‌شده موجودی به قیمت روز بازار در پایان دوره اشاره کرد. در طول تورم، این روش ارزش بالاتری از موجودی پایان‌یافته، هزینه پایین‌تری از کالاهای فروخته‌شده و درنتیجه سود ناخالص بالاتر را به همراه دارد و در صورت افزایش سریع قیمت‌ها نمی‌تواند تصویر دقیقی از هزینه‌ها ارائه دهد. این محاسبه بهای تمام‌شده کمتر و سود بیشتر از مقدار واقعی باعث پرداخت مالیات بیشتر می‌شود.

• LIFO: روش LIFO دقیقاً برعکس روش FIFO است. به این صورت که فرض بر ترتیب فروش کالا برعکس ترتیب خرید است. به عبارت دیگر آخرین کالاهایی که وارد انبار می‌شوند، اولین کالاهایی هستند که فروخته و از انبار خارج می‌شوند. کالاهایی که در پایان دوره در انبار باقی می‌مانند قدیمی‌ترین خریدها هستند و بهای تمام‌شده کالاهای فروخته‌شده بر اساس قیمت آخرین کالای خریداری‌شده محاسبه می‌شود، ولی در مقابل بهای تمام‌شده موجودی کالا بر اساس قیمت اولین کالای خریداری‌شده محاسبه می‌شود. زیرا کالاهایی که در انبار باقی مانده‌اند از اولین خریدها هستند.

روش LIFO برای زمانی مناسب است که نوسانات قیمت در بازار زیاد است. زیرا در این روش میان درآمد و هزینه‌ها هماهنگی ایجاد می‌شود و سودهای مشخص‌شده در دوره‌های مختلف تقریباً یکنواخت خواهند بود. از طرفی به دلیل محاسبه بهای تمام‌شده بیشتر و سود کمتر از مقدار واقعی، مالیات کمتری پرداخت می‌شود. اما به‌کارگیری این روش به محاسبات پیچیده‌ای نیاز دارد و همچنین به دلیل واقعی نبودن میزان سود، استفاده از این روش در بسیاری از کشورها از جمله ایران ممنوع است.

• WAC: در این روش فرض بر خروج موجودی کالا به صورت مخلوطی از همه خریدها است. به عبارتی بهای تمام‌شده موجودی کالا بر اساس میانگین بهای تمام‌شده کالاها محاسبه می‌شود. این میانگین با تقسیم کل هزینه بر تعداد کل کالاهای خریداری‌شده به‌دست می‌آید. این روش برای شرکت‌هایی مناسب است که گردش فروش بالا دارند و به دلیل مخلوط شدن کالاها و قابل تشخیص نبودن کالاها از یکدیگر، تعیین هزینه هر کالا مشکل است.

سادگی و کم‌هزینه بودن این روش از مزایای آن است. اما عدم تطابق ارزش میانگین با ارزش روز کالا، این روش را برای زمانی که نوسان قیمت در بازار وجود دارد ناکارآمد می‌کند.

• شناسایی ویژه: روش شناسایی ویژه روشی فراگیر نیست و تنها در شرکت‌هایی کاربرد دارد که تعداد موجودی کالای آن‌ها کم و کالاها گران‌بها و متفاوت با یکدیگر هستند. برای مثال می‌توان به تولیدی‌هایی که کالاها را به‌صورت سفارشی تولید می‌کنند اشاره کرد. در این روش چون بهای خرید یا ساخت هر کالا با کالای دیگر متفاوت است، با خروج هر کالا از انبار بهای منحصربه‌فرد همان کالا از موجودی کل کسر می‌شود.

روش شناسایی ویژه با وجود این‌که به دلیل تطابق درآمد و هزینه روشی مطلوب محسوب می‌شود، برای کسب‌وکارهای بزرگ قابل‌استفاده نیست و امکان دست‌کاری اسناد و مدارک برای نشان دادن سود کمتر را فراهم می‌کند.

دو روش برآورد ارزیابی موجودی کالا

زمانی که شمارش فیزیکی موجودی ممکن نباشد و محاسبه بهای تمام‌شده غیرعملی باشد ارزش موجودی‌ها را از روش برآورد ارزیابی موجودی کالا به دست می‌آورند. از این روش به دو طریق استفاده می‌شود:

1. روش درصد سود ناویژه: سود ناویژه یا سود ناخالص برابر است با مازاد درآمد فروش بر بهای تمام‌شده کالای فروخته‌شده. سود ناویژه وقتی بر درآمد فروش خالص تقسیم شود درصد سود ناویژه را به دست می‌دهد. این درصد معیاری است برای بررسی میزان سودآوری. حتی درصد کمی افزایش در درصد سود ناویژه نشان‌دهنده افزایش درآمدها و در مقابل کاهش درصد سود ناویژه می‌تواند نشانه مشکل باشد. به طور معمول زمانی از درصد سود ناویژه استفاده می‌شود که گزارش‌های میان‌دوره‌ای تهیه می‌شوند و یا موجودی کالاها بر اثر حادثه‌ای از بین رفته باشد.
2. روش خرده‌فروشی: این روش نیز به روش درصد سود ناویژه شبیه است. ولی روش خرده‌فروشی مبتنی بر سود ناخالص دوره مالی فعلی است، در حالی که درصد سود ناویژه براساس سود ناخالص دوره قبلی محاسبه می‌شود. درنتیجه روش خرده‌فروشی دارای قابلیت برآورد صحیح‌تر است.

کدام روش ارزیابی موجودی کالا بهتر است؟

این‌که کدام روش برای ارزیابی موجودی کالا مناسب‌تر است به شرایط شرکت‌ها وابسته است، زیرا نوع فعالیت اقتصادی و حجم پولی که در شرکت‌ها در گردش است متفاوت است. همچنین هر روش مزایا و معایب خود را دارد و حسابدار و صاحبان شرکت موظف‌اند پس از تجزیه و تحلیل روش‌های مختلف، روش متناسب با وضعیت کسب‌وکار خود را انتخاب و اعمال کنند.

از بین روش‌های ذکرشده روش‌های FIFO، میانگین هزینه وزنی و شناسایی ویژه را برای سازمان مالیاتی قابل‌قبول است؛ بنابراین بقیه روش‌ها تنها برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی کاربردی هستند.

سیستم ثبت دائمی و ادواری موجودی کالا

شرکت‌هایی که دارای انبار هستند و موجودی کالا سر و کار دارند ثبت و نگهداری کالا را به دو روش ثبت دائمی و ثبت ادواری انجام می‌دهند.

• سیستم ثبت ادواری: در این سیستم در پایان دوره مالی پس از شمارش موجودی کالا و ارزش‌گذاری، موجودی پایان دوره ثبت می‌شود. درواقع در طول دوره هیچ حسابی ثبت نمی‌شود. این سیستم در شرکت‌هایی که کالاهای ارزان‌قیمت دارند کاربردی است و از مزایای آن این است که نیازی به نگگهداری سوابق مستمر در آن وجود ندارد و موجودی کالا حداقل یک بار در سال شمارش می‌شود.
• سیستم ثبت دائمی: در این سیستم هریک از اقلام خرید و فروش در لحظه در حساب موجودی‌ها ثبت می‌شود. به این ترتیب گردش حساب و موجودی به‌صورت مستمر ثبت می‌شود، مانده موجودی در هر زمانی به صورت دقیق مشخص است و سوابق و مدارک موجودی‌ها به صورت منظم و دائمی نگهداری می‌شوند.

سیستم ثبت دائمی به نسبت سیستم ثبت ادواری پرهزینه‌تر و پیچیده‌تر است، ولی مبنای بهتری برای کنترل فراهم می‌کند. در سیستم ادواری روش ساده‌تر است، اما به دلیل ثبت نشدن اسناد حسابداری در طول دوره گزارش‌های این سیستم به اندازه کافی دقیق نیستند.

ثبت اصلاح حساب موجودی کالا

در سیستم ادواری اصلاح حساب موجودی کالا چند مرحله دارد:

1. حذف مبلغ موجودی کالای اول دوره: برای حذف این مبلغ، مانده‌حساب موجودی کالا در خلاصه حساب سود و زیان بدهکار و موجودی کالا بستانکار می‌شود و به این ترتیب مبلغ موجودی اول دوره حذف می‌شود.
2. ثبت مبلغ موجودی کالای پایان دوره: برای ثبت این مبلغ، حساب موجودی کالا بدهکار و خلاصه سود و زیاد بستانکار می‌شود.

از اصلی‌ترین وظایف حسابدار انتخاب روش مناسب ارزیابی موجودی کالا است و به‌دقت و هوشمندی زیادی برای این کار نیاز دارد. در این مقاله روش‌های ارزیابی موجودی کالا و مزایا و معایب آن‌ها را برشمردیم و راهنمای خوبی برای انتخاب روش مناسب ارزیابی ارائه دادیم.

ارزیابی موجودی کالا با نرم‌افزار سپیدار، گامی آسان به‌سوی موفقیت کسب‌وکار

در این مقاله سعی کردیم به زوایای مختلف ارزیابی موجودی کالا اشاره کنیم. مدیریت موجودی کالا در انبار و ثبت اطلاعات دوره‌ای یکی از پایه‌های عملکرد روان کسب‌وکار است. شرکتی که در زمینه فروش و توزیع محصول فعالیت می‌کند، باید همه اطلاعات مربوط به کالا در انبار را به‌دقت ثبت کند. نرم افزار حسابداری سپیدار سیستم امکانات مختلفی برای ثبت گزارش انبارگردانی ارائه می‌کند.

نرم‌افزار سپیدار علاوه بر تهیه گزارش انبار، کاربردهای مختلف دیگری هم دارد تا حسابداری مثل آب خوردن انجام شود. یادگیری کار با نرم‌افزار بسیار آسان است و آموزش انبارگردانی سپیدار برای هیچ‌کس دشوار نیست. شما می‌توانید هرگونه سؤال یا نظر ارزشمندتان درباره انبارگردانی را در بخش زیر به اشتراک بگذارید. کارشناسان حرفه‌ای سپیدار پاسخگوی ابهامات شما خواهند بود.

سؤالات متداول

• اهمیت ارزیابی موجودی کالا در چیست؟

حسابدار برای تهیه ترازنامه و صورت‌های مالی شرکت به ارزش موجودی شرکت نیاز دارد. چرا که ارزش مازاد یا کمبود موجودی بر تولید و سودآوری کسب‌وکار مؤثر است و مشخص نبودن این ارزش ممکن است چالش‌های بزرگی برای شرکت رقم بزند.

• کدام روش ارزیابی موجودی کالا بهتر است؟

این‌که کدام روش برای ارزیابی موجودی کالا مناسب‌تر است به شرایط شرکت‌ها وابسته است، زیرا نوع فعالیت اقتصادی و حجم پولی که در شرکت‌ها در گردش است متفاوت است. همچنین هر روش مزایا و معایب خود را دارد و حسابدار و صاحبان شرکت موظف‌اند پس از تجزیه و تحلیل روش‌های مختلف، روش متناسب با وضعیت کسب‌وکار خود را انتخاب و اعمال کنند.

• تفاوت دوره گردش موجودی کالا چیست؟ سیستم ثبت دائمی و سیستم ثبت ادواری در چیست؟

سیستم ثبت دائمی به نسبت سیستم ثبت ادواری پرهزینه‌تر و پیچیده‌تر است، ولی مبنای بهتری برای کنترل فراهم می‌کند. در سیستم ادواری روش ساده‌تر است، اما به دلیل ثبت نشدن اسناد حسابداری در طول دوره گزارش‌های این سیستم به‌اندازه کافی دقیق نیستند.

نسبت فعالیت چیست؟ انواع نسبت های فعالیت

در مطلب پیشین با موضوع نسبت‌های مالی، در خصوص ماهیت، کاربرد و طبقه‌بندی انواع آن پرداختیم و در توضیح ۲ گروه از این نسبت‌ها (نسبت‌های مالی: سودآوری و نقدینگی) مطالبی در بلاگ قرار داده شده است. در این مطلب سعی بر این است گروه دیگری از این نسبت‌ها را با عنوان نسبت‌های فعالیت شرح دهیم.

نسبت فعالیت چیست؟

نسبت فعالیت یا کارآیی ابزاری است که برای سنجش کاربرد دارایی‌های شرکت استفاده شده و از طریق ارزیابی میزان فروش و تأثیر دارایی‌ها بر آن، اندازه‌گیری می‌شود. این گروه از نسبت‌ها، حجم فروش شرکت را با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف مانند موجودی کالا، دارایی ثابت و … مقایسه کرده و میزان به‌کارگیری مؤثر منابع شرکت و راندمان عملیات آن را در دوره عملیات ارزیابی می‌کند.

کاربرد نسبت‌های فعالیت

مهم‌ترین عملکرد نسبت‌های گروه فعالیت این است که اقلام ترازنامه را با صورت سود و زیان مرتبط می‌سازد. یکی از نکاتی که در اینجا باید موردتوجه قرار گیرد این است که اقلام ترازنامه در لحظه محاسبه می‌شوند اما اقلام سود و زیان مربوط به یک دوره زمانی خاص هستند که در محاسبه و تحلیل این نسبت، اغلب این موضوع در نظر گرفته نمی‌شود.

انواع نسبت‌های فعالیت

انواع نسبت‌هایی که در این گروه قرار دارند شامل موارد زیر است؛

• دوره گردش موجودی کالا
• دوره وصول مطالبات
• دوره گردش مواد و کالای نیم ساخته
• دوره واریز بستانکاران
• دفعات گردش سرمایه جاری
• دفعات گردش سرمایه ثابت
• دفعات گردش دارایی
• درصد تغییر فروش

۱-دوره گردش موجودی کالا

دوره گردش موجودی کالا، بازه زمانی را نشان می‌دهد که در آن دفعات گردش کالا اتفاق افتاده است. برای محاسبه این نسبت ابتدا به توضیح مفهوم گردش موجودی کالا یا دفعات گردش کالا می‌پردازیم.

گردش موجودی کالا بیانگر این است که موجودی کالا و مواد اولیه شرکت، در یک بازه زمانی مشخص (به‌عنوان‌مثال یک سال مالی) چند بار به فروش رسیده و جایگزین شده است.

درنتیجه مفهوم دوره گردش موجودی کالا، بازه زمانی موردنیاز برای اینکه یک کالای ساخته‌شده، فروخته شود را نمایش می‌دهد.

نحوه محاسبه نسبت گردش مربوط به موجودی اقلام:

به‌منظور محاسبه نسبت گردش موجودی کالا باید به شیوه زیر عمل نماییم:

فرمول دفعات گردش کالا:

فرمول متوسط موجودی کالا:

• موجودی کالا در ابتدا و انتهای دوره و همچنین بهای تمام‌شده کالای فروش رفته از صورت سود و زیان قابل‌استخراج است.

تجزیه و تحلیل نسبت گردش مربوط به موجودی اقلام:

بالا بودن نسبت دوره گردش کالا، به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

• فروش شرکت نسبت به موجودی کالا، افزایش بیشتری داشته و شرکت از کارایی عملیاتی بالایی برخوردار است.
• سرمایه‌گذاری‌ شرکت در موجودی کالا کاهش‌یافته است.
• چرخه عملیاتی تبدیل مواد و موجودی کالا به وجه نقد، کوتاه است.
• دوره رکود موجودی کالا در انبار کوتاه است.

پایین بودن نسبت گردش موجودی کالا به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

• نگهداری میزان زیادی از موجودی‌ کالا در شرکت (انبار شدن کالاها)
• پایین بودن سطح فروش در شرکت
• بالا بودن هزینه‌های نگهداری موجودی کالا در شرکت
• احتمال بروز مشکل در تأمین مالی شرکت به دلیل پیش‌بینی پایین بودن وجوه نقد آن
• ایجاد خط تولید جدید و عدم تبلیغات برای فروش محصولات آن.

مثال: نسبت گردش موجودی کالا در طی ۵ سال متوالی برای شرکت الف به شرح زیر است:

سال مالی	۱۳۹۰	۱۳۹۱	۱۳۹۲	۱۳۹۳	۱۳۹۴
نسبت گردش موجودی	۳۳۹٫۸۰	۲۳۳٫۹۳	۱۷۸٫۶۸	۱۲۰٫۸۷	۱۱۳٫۱۶

با توجه به اطلاعات جدول بالا، دوره گردش موجودی کالا در طی ۵ سال، بهبودیافته است. در سال ۱۳۹۴ نسبت به سال ۱۳۹۰ یک بهبود ۲۲۷ روزه وجود دارد. این موضوع بیانگر بهبود حجم موجودی کالا در مقایسه با تولید شرکت و استفاده بهینه از موجودی‌ها است. تعدیل این نسبت گویای استفاده بهینه از موجودی کالا در شرکت است. با توجه به مثال بالا شرکت الف موفق شده پتانسیل موجود خود را به بهترین نحو استفاده کند.

۲-نسبت گردش دارایی چیست؟

این نسبت میزان تأثیرگذاری گردش دارایی ها را در کسب درآمد شرکت نشان می‌دهد و بیانگر این است که چگونه دارایی‌های شرکت برای ایجاد درآمد بکار گرفته می‌شود. با مقایسه این نسبت در دوره‌های گذشته می‌توان به این نتیجه رسید که افزایش دارایی‌ها در کسب درآمد بیشتر توسط شرکت، تأثیرگذار بوده است یا خیر.

نحوه محاسبه نسبت گردش دارایی

این نسبت حاصل تقسیم فروش شرکت بر کل دارایی‌های آن است.

مثال: نسبت گردش دارایی های شرکت الف در ۵ سال متوالی به شرح زیر است:

سال مالی	۱۳۹۰	۱۳۹۱	۱۳۹۲	۱۳۹۳	۱۳۹۴
نسبت گردش دارایی	۰٫۴۷	۰٫۵۳	۰٫۵۵	۰٫۷۴	۰٫۹

روند نسبت گردش دارایی ها، فاصله بین فروش و دارایی‌ها را در شرکت الف نشان می‌دهد. با توجه به کم شدن این فاصله می‌توان نتیجه گرفت افزایش مجموع دارایی‌ها (ثابت و جاری) موجب افزایش درآمد شرکت شده است. این موضوع به معنای مدیریت بهینه کل دارایی‌های مجموعه است.

تجزیه و تحلیل نسبت گردش دارایی

بالا بودن نسبت گردش دارایی ها، توانایی شرکت را در استفاده موفق از مجموع دارایی‌ها و امکانات خود نشان می‌دهد.

چنانچه دارایی‌های شرکت افزایش فراوانی داشته باشد اما از طرف دیگر درفروش شرکت رشد چندانی مشاهده نشود، می‌توانیم در مورد فروش و دارایی‌های آن به نتایج زیر دست یابیم:

• افزایش در دارایی‌های جدید بدون برنامه‌ریزی دقیق صورت گرفته است و درنتیجه شرکت دچار تورم در بخش دارایی‌ها شده است.
• شرکت دارای مشکل بازاریابی در فروش محصولات خود است؛ یعنی بازار محصول اشباع‌شده و شرکت باید به دنبال بازارهای جدید باشد.

۳-نسبت گردش دارایی‌های ثابت

این نسبت بیانگر میزان تأثیرگذاری دارایی‌های ثابت شرکت بر کسب درآمد آن است.

نحوه محاسبه نسبت:

نسبت گردش دارایی‌های ثابت از تقسیم میزان فروش خالص شرکت بر متوسط دارایی‌های ثابت آن، به دست می‌آید.

تجزیه‌وتحلیل نسبت:

بالا بودن نسبت گردش دارایی‌ ثابت نشان می‌دهد شرکت در استفاده از این دسته از دارایی‌های خود به‌عنوان یکی از عوامل تولید، موفق بوده است. از سوی دیگر پایین بودن این نسبت ناشی از سرمایه‌گذاری بیش‌ازحد در دارایی‌های ثابت و پایین بودن درآمد شرکت، نسبت به آن است. این امر می‌تواند به‌منزله عدم کارایی دارایی‌های ثابت شرکت باشد.

مثال: نسبت گردش دارایی‌های ثابت شرکت الف در ۵ سال متوالی به شرح زیر است:

سال مالی	۱۳۹۰	۱۳۹۱	۱۳۹۲	۱۳۹۳	۱۳۹۴
نسبت گردش دارایی‌های ثابت	۸٫۶۸	۷	۶٫۵۵	۴٫۶۳	۶٫۱۸

با توجه به روند کاهشی این نسبت در شرکت فوق، می‌توان گفت کارایی آن در طول سال‌ها برای استفاده از دارایی‌های ثابت به‌عنوان یکی از عوامل تولید کالا، کاسته شده است و شرکت بدون برنامه‌ریزی برای افزایش فروش خود، اقدام به افزایش سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت خود کرده است.

۴-دوره وصول مطالبات

هدف از بررسی مطالبات شرکت، آنالیز کیفی حساب‌ها و اسناد دریافتنی است. نسبت دوره وصول مطالبات، به دوره زمانی گفته می‌شود که با فرآیند فروش آغاز و تا وصول وجوه مربوطه ادامه می‌یابد.

با بررسی این نسبت درمی‌یابیم شرکت درآمد فروش خود را در چه بازه زمانی به چرخه عملیاتی بازمی‌گرداند.

نحوه محاسبه نسبت:

برای تعیین دوره وصول مطالبات لازم است ابتدا گردش مطالبات را به‌صورت زیر تعیین نماییم:

فرمول گردش مطالبات:

فرمول دوره وصول مطالبات:

تجزیه‌وتحلیل نسبت:

چنانچه دوره وصول مطالبات شرکت کوتاه باشد به این معناست که شرکت برای تأمین اعتبار خود و افزایش سرمایه در گردش، بار مالی کمتری دارد و این امر موجب افزایش درآمد شرکت نیز می‌شود. حال بالا بودن دوره وصول مطالبات بیانگر آن است که شرکت برای فروش کالاهای خود، از شرایط نسیه بسیار زیاد استفاده کرده و یا اینکه برنامه منظمی برای وصول مطالبات خود از بدهکاران ندارد.

دوره وصول مطالبات معیار اندازه‌گیری مدت زمان لازم برای جمع‌آوری وجوه حاصل از فروش به مشتریان است.

مثال: دوره وصول مطالبات شرکت الف در طی ۵ سال، به شرح زیر است:

سال مالی	۱۳۹۰	۱۳۹۱	۱۳۹۲	۱۳۹۳	۱۳۹۴
دوره وصول مطالبات	۲۱۷٫۴۷	۱۵۷٫۰۵	۱۳۱٫۲۱	۹۵٫۵۷	۷۱٫۸۵

همان‌طور که مشاهده می‌شود، دوره بازگرداندن عواید حاصل از فروش شرکت الف، در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۰، ۱۴۵٫۶۲ روز کاهش داشته است. این به معنای بهبود ۶۶٫۹۷ درصدی در این نسبت است.

۵-دوره گردش عملیات

دوره گردش عملیات، دوره‌ای است که طی آن شرکت مواد اولیه را خریداری و کالایی را تولید کرده و به دست مشتری می‌رساند و درنهایت وجه نقد را از وی دریافت دوره گردش موجودی کالا چیست؟ می‌کند. به بیان ساده دوره گردش عملیات را بر اساس سایر نسبت‌های فعالیت با مجموع دوره وصول مطالبات و گردش موجودی کالا برابر است.

نحوه محاسبه نسبت:

فرمول دوره گردش عملیات برای محاسبه نسبت دوره گردش عملیات در شرکت‌های غیرتولیدی با شرکت‌های تولیدی متفاوت است.

در شرکت‌های غیر تولیدی:

دوره گردش موجودی کالا+ دوره وصول مطالبات= دوره گردش عملیات

در شرکت‌های تولیدی:

دوره گردش موجودی کالا+ دوره وصول مطالبات+ دوره تولید کالا = دوره گردش عملیات

• دوره تولید کالا: به مدت‌زمانی که مواد اولیه به کالای ساخته‌شده تبدیل می‌شود، دوره تولید گفته می‌شود. به‌عنوان‌ مثال چنانچه دوره تولید کالا در شرکت تولیدی، ۲۲۰ روز باشد یعنی وجوه نقد شرکت به مدت ۲۲۰ روز در پروسه موجودی‌ها، کالای در جریان ساخت و حساب‌های دریافتنی، قرار خواهد گرفت.

تجزیه‌وتحلیل نسبت:

برای تحلیل این نسبت با یک مثال شروع می‌کنیم. فرض کنید دوره گردش عملیات در شرکتی ۹۰ روز است. این یعنی ۹۰ روز طول می‌کشد تا کالاهای خریداری‌شده و موجود در انبار به فروش رسیده و وجوه ناشی از حساب‌های دریافتنی جمع‌آوری و وصول شوند.

شرکتی که دوره گردش عملیات کوتاهی دارد، نیازمند سرمایه در گردش کمتری است. به دلیل اینکه دوره وصول مطالبات پایین‌تری داشته و زمان کمی طول خواهد کشید تا کالای تولیدشده به وجه نقد تبدیل شود. لذا برای بدهی جاری نیاز به افزایش دارایی جاری وجود ندارد.

۶-نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش

همان‌طور که قبلاً گفته‌شده، سرمایه در گردش تفاوت دارایی جاری از بدهی جاری شرکت است. با توجه به اینکه یکی از اجزای تشکیل‌دهنده دارایی جاری موجودی کالا است، نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش نشان‌دهنده آن است که چه مقدار از سرمایه در گردش شرکت را موجودی کالا تشکیل داده است.

نحوه محاسبه نسبت:

برای محاسبه نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش، باید موجودی کالا را بر سرمایه در گردش تقسیم نماییم.

بدهی جاری- دارایی جاری = سرمایه در گردش

تجزیه‌وتحلیل نسبت:

بالا بودن نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش، نشان‌دهنده این است که شرکت در عملیات جاری خود دارای مشکل است. تولید موجودی کالا به معنای تبدیل یک دارایی مولد (جاری) به یک دارایی غیر مولد است و تا زمانی که این دارایی به فروش نرسد و وجوه نقد حاصل از آن به چرخه تولید بازنگردد نمی‌توان از عملیات شرکت انتظار بازدهی داشت. بزرگ بودن این نسبت می‌تواند ناشی از مشکل شرکت در امر فروش و بازاریابی باشد. به عقیده برخی از تحلیلگران حداکثر مناسب برای این نسبت ۸۰ درصد است.

مثال: شرکت الف در مهروموم‌های ۹۰ تا ۹۴ دارای نسبت موجودی کالا به سرمایه گردش به شرح زیر است:

سال مالی	۱۳۹۰	۱۳۹۱	۱۳۹۲	۱۳۹۳	۱۳۹۴
نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش	۲٫۰۱	۲٫۰۶-	۳٫۰۸-	۲٫۸۴	۲٫۱۳-

در بررسی این نسبت در شرکت الف مشاهده می‌کنیم، در برخی از دوره‎‌های مالی به‌عنوان‌مثال سال‌های ۹۱،۹۲ و ۹۳، نسبت مقدار منفی به خود گرفته است. دلیل این امر منفی شدن بخش مخرج کسر است که سرمایه در گردش شرکت را نشان می‌دهد. در سال‌‎های مذکور بدهی‌های جاری بیشتر از دارایی‌های جاری بوده است. منفی شدن مقدار سرمایه در گردش دلایل متعددی دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

• شرکت از محل اعتبارات کوتاه‌مدت برای بدست آوردن دارایی غیر جاری استفاده کرده است.
• در دوره‌هایی که نسبت منفی شده است بخشی از بدهی‌های بلندمدت که سررسید شده‌اند، موجب افزایش بدهی جاری شده است.

نکته: هنگامی‌که سرمایه در گردش شرکت مقدار منفی به خود می‌گیرد برای بررسی بهتر وضعیت شرکت بهتر است به ارزیابی نسبت‌های نقدینگی آن در دوره‌های موردنظر بپردازیم.

۷-نسبت گردش سرمایه جاری

سرمایه در گردش بخشی از خالص دارایی‌های جاری است که مستقیم یا غیرمستقیم تسهیلاتی را در چرخه تولید ایجاد می‌کنند.

نسبت گردش سرمایه جاری، تأثیر سرمایه در گردش را در فروش شرکت نشان می‌دهد.

نحوه محاسبه نسبت:

برای محاسبه نسبت گردش سرمایه جاری، باید میزان فروش شرکت را بر سرمایه در گردش آن تقسیم نماییم.

بدهی جاری- دارایی جاری = سرمایه در گردش

تجزیه‌و تحلیل نسبت:

زمانی که نسبت گردش سرمایه جاری در یک شرکت افزایش می‌یابد به ۲ دلیل است؛ یا مخرج کسر این نسبت که نشان‌دهنده سرمایه در گردش است کاهش یافته و یا صورت کسر که نمایانگر فروش است افزایش داشته است. بهتر است این نسبت در کنار نسبت دوره گردش عملیات، مقایسه و ارزیابی شود. از طرف دیگر بهتر است این نسبت در مقایسه با مقادیر خودش در دوره‌های قبل نیز بررسی شود.

۸-نسبت بازپرداخت دوره بستانکاران

چنانچه قیمت تمام‌شده کالای خریداری‌شده در طی دوره را بر متوسط بستانکاران که برابر است با مجموع حساب‌ها و اسناد پرداختنی ابتدای دوره و انتهای دوره تقسیم بر ۲، تقسیم کنیم عدد به‌دست‌آمده تعداد دفعات پرداخت به بستانکاران را نشان می‌دهد. حال با تقسیم عدد ۳۶۵ بر نتیجه کسب‌شده (تعداد دفعات پرداخت) نسبت دوره بازپرداخت به‌دقت می‌آید.

گردش موجودی کالا چگونه محاسبه می‌شود؟

گردش موجودی یا نسبت گردش موجودی، تعداد دفعاتی است که یک کسب و کار در یک دوره معین، موجودی کالاهای خود را می فروشد و جایگزین می کند. بهای تمام شده کالای فروخته شده را نسبت به میانگین موجودی آن برای یک سال یا در هر دوره زمانی معینی در نظر می گیرد.

گردش موجودی بالا به طور کلی به این معنی است که کالاها سریعتر فروخته می شوند و نرخ گردش پایین نشان دهنده فروش ضعیف و موجودی های اضافی است که ممکن است برای یک تجارت چالش برانگیز باشد.

گردش موجودی را می توان با نسبت های گردش مالی تاریخی، نسبت های برنامه ریزی شده و میانگین های صنعت برای ارزیابی رقابت پذیری و عملکرد درون صنعت مقایسه کرد. نوبت موجودی ممکن است بسته به صنعت به طور قابل توجهی متفاوت باشد.

چگونه نسبت گردش موجودی را محاسبه کنیم؟

نسبت گردش موجودی = (بهای تمام شده کالای فروخته شده)/(میانگین موجودی)

شرکت تولیدی جمهوری خواه برای سال جاری 5 میلیون دلار بهای تمام شده کالا دارد. هزینه موجودی اولیه شرکت 600000 دلار و هزینه موجودی نهایی 400000 دلار بود. با دوره گردش موجودی کالا چیست؟ توجه به موجودی موجودی، میانگین بهای تمام شده موجودی در طول سال 500000 دلار محاسبه شده است. در نتیجه گردش موجودی 10 بار در سال رتبه بندی می شود.

بهای تمام شده کالای فروخته شده چیست؟

بهای تمام شده کالای فروخته شده هزینه ای است که از ایجاد مستقیم یک محصول متحمل می شود، شامل مواد اولیه و هزینه های نیروی کار اعمال شده برای آن. با این حال، در یک تجارت تجاری، هزینه متحمل شده معمولاً مبلغ واقعی محصول نهایی است (به اضافه هزینه حمل و نقل در صورت وجود) که توسط یک فروشنده از یک تولید کننده یا تامین کننده پرداخت می شود.

در هر دو نوع کسب و کار، بهای تمام شده کالای فروخته شده با استفاده از حساب موجودی یا فهرستی از مواد اولیه یا کالاهای خریداری شده که توسط صاحب شرکت نگهداری می شود، به درستی تعیین می شود.

سامانه یکپارچه ERP تحت وب پارسان یک سامانه جامع برای رفع تمامی نیازهای سازمان شما در حوزه ی نرم افزار ERP می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دموی رایگان نرم افزار اینجا کلیک کنید

میانگین موجودی چیست؟

میانگین موجودی ، میانگین هزینه مجموعه ای از کالاها در دو یا چند دوره زمانی مشخص است. این موجودی موجودی اولیه در شروع سال مالی به اضافه مانده موجودی پایانی همان سال را در نظر می گیرد.

سپس این دو مانده حساب به نصف تقسیم می شوند تا میانگین بهای تمام شده کالایی که منجر به فروش می شود به دست آید.

لازم نیست میانگین موجودی به صورت سالانه محاسبه شود. بسته به تحلیل خاص مورد نیاز برای ارزیابی حساب موجودی، ممکن است به صورت ماهانه یا فصلی محاسبه شود.

روزهای گردش مالی در مدل سازی مالی

در زیر نمونه ای از محاسبه روزهای گردش موجودی در یک مدل مالی آورده شده است. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، روزهای گردش موجودی کالا در سال 2015 برابر با 73 روز است که برابر است با تقسیم موجودی بر بهای تمام شده کالا، ضربدر 365. شما می توانید نسبت گردش موجودی را با تقسیم نسبت روزهای موجودی بر 365 و برگرداندن عدد محاسبه کنید. نسبت در این مثال، نسبت گردش موجودی = 1 / (73/365) = 5. این بدان معنی است که شرکت می تواند پنج بار در سال موجودی کالاهای خود را بفروشد و جایگزین کند.

اهمیت گردش موجودی برای یک تجارت

یکی از راه‌های ارزیابی عملکرد کسب‌وکار این است که بدانیم موجودی کالا با چه سرعتی به فروش می‌رسد، چقدر به طور موثری تقاضای بازار را برآورده می‌کند، و چگونه فروش آن به سایر محصولات در رده کلاس خود می‌رسد. کسب‌وکارها برای ارزیابی اثربخشی محصول به گردش موجودی تکیه می‌کنند، زیرا این منبع اصلی درآمد کسب‌وکار است.

چرخش سهام بالاتر مطلوب است زیرا به بازارپسندی محصول و کاهش هزینه های نگهداری مانند اجاره، خدمات آب و برق، بیمه، سرقت و سایر هزینه های نگهداری کالا در موجودی اشاره دارد.

هدف دیگر از بررسی گردش موجودی، مقایسه یک کسب و کار با سایر مشاغل در همان صنعت است. شرکت‌ها کارایی عملیاتی خود را بر اساس این که آیا گردش موجودی‌شان همتراز با میانگین معیار تعیین‌شده در هر صنعت است یا از آن فراتر می‌رود، ارزیابی می‌کنند.

فرمول گردش موجودی و محاسبه

مقدار متوسط ​​موجودی برای جبران اثرات فصلی استفاده می شود. با افزودن ارزش موجودی در پایان دوره به ارزش موجودی در پایان دوره قبل و تقسیم مجموع آن بر 2 محاسبه می شود.

بهای تمام شده کالای فروخته شده (COGS) همچنین به عنوان هزینه فروش شناخته می شود. تحلیلگران از COGS به جای فروش در فرمول گردش موجودی استفاده می کنند. زیرا موجودی معمولاً به قیمت تمام شده ارزیابی می شود، در حالی که رقم فروش شامل نشانه گذاری شرکت است. برخی از شرکت ها ممکن است از فروش به جای COGS در محاسبات استفاده کنند، که می تواند نسبت حاصل را افزایش دهد.

آنچه گردش موجودی می تواند به شما بگوید

گردش موجودی اندازه گیری می کند که یک شرکت چند وقت یکبار موجودی را نسبت به هزینه فروش خود جایگزین می کند. به طور کلی هر چه این نسبت بیشتر باشد بهتر است.

نسبت گردش موجودی پایین ممکن است نشانه ای از فروش ضعیف یا موجودی بیش از حد باشد که به نام مازاد موجودی نیز شناخته می شود. این می تواند نشان دهنده یک مشکل در استراتژی تجاری زنجیره خرده فروشی یا بازاریابی ناکافی باشد.

از سوی دیگر، نسبت گردش موجودی بالا، فروش قوی را نشان می دهد. از طرف دیگر، می تواند نتیجه موجودی ناکافی باشد. همانطور که مشکلات پیش می روند، اطمینان از داشتن موجودی کافی برای پشتیبانی از فروش قوی، بهتر از نیاز به کاهش موجودی است. زیرا کسب و کار عقب مانده است.

گردش موجودی و سهام مرده

گردش موجودی یک قطعه داده بسیار مهم برای به حداکثر رساندن کارایی در فروش کالاهای فاسد شدنی و سایر کالاهای حساس به زمان است. به عنوان مثال می توان به مواد غذایی، مد، خودروها و نشریات دوره ای اشاره کرد.

فراوانی ژاکت های کشمیری ممکن است به موجودی فروخته نشده و سود از دست رفته منجر شود، به خصوص با تغییر فصل و خرده فروشان بر این اساس.

چنین سهام فروخته نشده ای به عنوان موجودی منسوخ یا سهام مرده شناخته می شود.

نسبت موجودی مرتبط

به مقدار معکوس نسبت گردش موجودی است، با این تمایز اضافی که موجودی ها را با فروش خالص مقایسه می کند تا هزینه فروش.

نسبت دیگر معکوس به گردش موجودی، روز فروش موجودی (DSI) است که میانگین تعداد روزهایی را که برای تبدیل موجودی به فروش طول می‌کشد مشخص می‌کند. DSI به عنوان ارزش متوسط ​​موجودی تقسیم بر هزینه فروش یا COGS محاسبه می شود و در 365 ضرب می شود.

کلام آخر

یک برنامه جبران خدمات زمانی موفق است که عادلانه باشد و جوابگوی نیاز تمام کارکنان باشد.شرکت راهکارهای نرم افزاری پارسان برای رفع تمامی نیازهای شما در حوزه ی نرم افزاری، سامانه یکپارچه تحت وب پارسان را خدمت شما پیشکش می دارد.

.شما می توانید از طریق لینکهای زیر، توضیحات جامع و کامل محصولات را مطالعه نماییدو در صورت نیاز اقدام به ارسال درخواست دموی رایگان از این سامانه کنید.

همچنین کارشناسان ما در واحد فروش، مشتاقانه آماده پاسخگویی به تمامی سوالات شما مشتریان گرامی در خصوص نحوه ی ارائه ی سیستم، عقد قرارداد و سایر موارد مرتبط هستند.

دانلود رایگان فایل اکسل صورت گردش موجودی کالا

در پست قبل در بخش فایل های ورد حسابداری برای شما یک نمونه فایل کاردکس کالا برای انبارداری آماده کردیم که میتوانید به صورت رایگان آن را از سایت دانلود کنید . و در این پست از آی آر حسابداران برای شما فایل اکسل صورت گردش موجودی کالا را قرار دادیم که به صورت چند فایل اکسل می باشد که میتوانید بررسی و مطابق با نیاز خود یکی از آنها را استفاده کنید . این فایل ها توسط ما تهیه و تنظیم نشده و از تهیه کننده های آنها اطلاعات خاصی در دسترس نیست . برای مشاهده جزئیات بیشتر و دانلود رایگان فایل اکسل صورت گردش موجودی کالا در ادامه مطلب با ما همراه باشید .

صورت گردش موجودی کالا چیست ؟

گردش موجودی کالا، (به انگلیسی: Inventory Turnover ) در حسابداری نسبتی است، که نشان می‌دهد موجودی کالا و مواد شرکت، در یک بازه مشخص، (مانند یک سال مالی) چند بار بفروش رسیده و جایگزین شده‌است. بهتر است گردش موجودی کالا با میانگین صنعت مقایسه شود؛ گردش موجودی کالا پایین دلالت بر فروش ضعیف و افزایش موجودی کالا دارد و نسبت گردش موجودی کالا بالا، دلالت بر توان بالای فروش شرکت خواهد داشت. موجودی کالای بالا ناخوشایند است، زیرا نشان از سرمایه‌گذاری با نرخ بازده صفر دارد.

اهمیت صورت گردش موجودی کالا ؟

گزارش گردش کالا طی دوره : یکی از گزارشات مهم بازرگانی گزارش گردش کالا طی دوره و یا بهای تمام شده کالا فروش رفته به تفکیک کالا است که در نرم افزار های مختلف به عنوان سرجمع کارتکس کالا نیز معروف است .یکی از مسایلی که در این گزارش گردش کالا طی دوره مورد اهمیت است نرخ گذاری بر طبق روش انبار است و اطلاعات این گذارش بعد از نرخ گذاری (Lifo Fifo avg )کامل مورد بهره برداری میباشد . در پست های دیگری از سایت فایل های اکسل ترازنامه ، اکسل سود و زیان ، صورت سرمایه و سایر صورت های مالی را قرار دادیم که میتوانید همه این فایل ها را از بخش فایل اکسل حسابداری سایت دانلود کنید . از طریق لینک زیر میتوانید فایل اکسل صورت گردش موجودی کالا را به صورت رایگان دانلود کنید .

توجه: کاربران گرامی لطفا آی آر حسابداران را به دوستانتان معرفی کنید…

» توضیحات :
فرمت این فایل xlsx می باشد.
برای مشاهده واجرای فایل از نرم افزار Excel استفاده کنید
برای راحتی شما فایل ها رمز گذاری نشده است

» کپی رایت مطلب :
کپی برداری از مطالب تنها با اجازه مدیر امکان پذیر می باشد.
جهت ارتباط با مدیر سایت از طریق فرم تماس با ما اقدام کنید
مشکلات مطلب را در قسمت نظرات بیان کنید.

گردش موجودی کالا یا Inventory Turnover چیست؟

گردش موجودی کالا یک نسبت مالی است که نشان می‌دهد یک شرکت چند بار موجودی خود را در یک بازه مشخص فروخته و جایگزین کرده است. سپس شرکت می‌تواند روزهای آن بازه را با فرمول گردش موجودی تقسیم کند تا روزهایی را که برای فروش موجودی مورد نیاز هستند را محاسبه کند.

محاسبه گردش موجودی کالا می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد قیمت‌گذاری، تولید، بازاریابی و خرید موجودی جدید بگیرند.

مفاد کلیدی مطلب

• گردش موجودی کالا نشان می‌دهد که یک شرکت در یک بازه مشخص چند بار می‌تواند موجودی خود که فروخته است را جایگزین کند
• گردش موجودی پایین به معنای فروش ضعیف و احتمالاً موجودی مازاد است، در حالی که گردش موجودی بالا به معنای فروش قوی‌تر یا موجودی ناکافی است
• صنایع با حجم بالا و حاشیه کم – مانند خرده فروشان و سوپرمارکت‌ها – بیشترین گردش موجودی کالا را دارند

محاسبه و فرمول گردش موجودی

گردش موجودی کالا = بهای کالای فروخته شده / میانگین ارزش گردش موجودی

بهای کالای فروخته شده: COGS

میانگین گردش موجودی کالا : 2/( پایان گردش موجودی + ابتدا گردش موجودی )

شرکت‌ها همچنین می‌توانند گردش موجودی را با موارد زیر محاسبه کنند:

1. محاسبه میانگین موجودی که با تقسیم مجموع موجودی اولیه و موجودی پایانی بر دو انجام می‌شود
2. تقسیم میزان فروش بر میانگین موجودی

همانطور که در بالا می‌بینید، دو روش اصلی برای محاسبه گردش موجودی وجود دارد: یکی با استفاده از بهای تمام شده کالای فروخته شده (COGS) و دیگری با استفاده از میزان فروش. تحلیلگران برای دقت بیشتر در محاسبه گردش موجودی، COGS را به جای میزان فروش، بر میانگین موجودی ​​تقسیم می‌کنند، زیرا فروش شامل یک مارک‌آپ (تفاوت بین هزینه و قیمت کالا) بیش از هزینه است. تقسیم فروش بر میانگین موجودی، گردش موجودی را افزایش می‌دهد. در هر دو موقعیت، میانگین موجودی ​​برای کمک به حذف اثرات فصلی استفاده می‌شود.

گردش موجودی کالا چه اطلاعاتی را در اختیار شما می‌گذارد

گردش موجودی کالا نشان می‌دهد که یک شرکت با چه سرعتی موجودی خود را می فروشد. گردش موجودی کم به معنای فروش ضعیف و احتمالاً موجودی مازاد است که به عنوان ذخیره مازاد نیز شناخته می‌شود. گردش موجودی کم ممکن است نشان دهنده مشکلی در کالاهای ارائه شده برای فروش باشد یا در نتیجه بازاریابی ضعیف باشد.

از سوی دیگر، گردش موجودی بالا به معنای فروش قوی یا موجودی ناکافی است. فروش قوی مطلوب است در حالی که موجودی ناکافی می‌تواند منجر به از دست دادن جایگاه کسب و کار در بازار شود.

توجه

گاهی اوقات نرخ پایین گردش موجودی کالا چیز خوبی است، مانند زمانی که انتظار می‌رود قیمت‌ها افزایش یابند (یعنی داشتن موجودی از قبل برای رفع نیاز تقاضای رو به رشد) یا زمانی که کمبود کالا پیش‌بینی می‌شود.

سرعتی که یک شرکت با آن می‌تواند موجودی خود را به فروش برساند، معیاری مهم برای عملکرد تجاری آن است. خرده فروشانی که موجودی را سریعتر می‌فروشند، عملکرد بهتری دارند. هرچه مدت زمان نگهداری یک کالا بیشتر باشد، هزینه نگهداری آن بیشتر خواهد بود و دلایل مشتریان برای بازگشت به فروشگاه برای خرید اقلام جدید نیز کمتر خواهد شد.

یک مثال خوب را می‌توان در تجارت فست مد (مد سریع) مشاهده کرد. شرکت‌هایی مانند H&M و Zara معمولاً میزان عرضه را محدود می‌کنند و به سرعت موجودی خالی شده را با اقلام جدید جایگزین می‌کنند. اقلام کم فروش در مقایسه با موجودی فروش سریع با هزینه نگهداری بالاتر برابری می‌کنند. همچنین هزینه‌ای در گردش موجودی کم وجود دارد؛ کالایی که دیرتر به فروش می‌رسد، از آمدن اقلام جدیدتر که ممکن است با سهولت بیشتری به فروش برسند، جلوگیری می‌کند.

گردش موجودی و موجودی مرده

گردش موجودی بخشی از اطلاعات بسیار مهم برای به حداکثر رساندن راندمان فروش کالاهای فاسد شدنی و سایر کالاهای حساس به زمان است. برخی از این کالا می توانند شیر، تخم مرغ، فراورده‌ها، فست مد (مد سریع)، اتومبیل و نشریات باشند.

فراوانی بیش از اندازه ژاکت‌های کشمیری ممکن است منجر به موجودی فروخته نشده و از دست دادن سود شود، به خصوص زمانی که خرده‌فروشی‌ها با تغییر فصل موجودی خود را جدید می‌کنند. چنین موجودی فروخته نشده‌ای به عنوان موجودی منسوخ یا سهام مرده شناخته می‌شود.

گردش موجودی و سامانه‌های خرید باز

برخی از خرده‌فروشان ممکن است از یک سامانه خرید باز استفاده کنند زیرا به دنبال مدیریت و پر کردن موجودی های خود به طور موثرتری هستند. برای تعریف دقیق‌تر سیستم‌های باز برای خرید، می‌توان گفت آنها سامانه‌های بودجه‌نویسی نرم‌افزاری برای خرید کالا هستند. چنین سیستمی می‌تواند برای نظارت بر کالاها استفاده شود و ممکن است در فرآیندهای کنترل مالی و کنترل موجودی یک خرده فروش ادغام شود.

این سامانه می‌تواند به خرده‌فروش‌های کوچک کمک کند تا تصمیم‌گیری در مورد میزان موجودی خرید، نحوه ارزیابی عملکرد موجودی، و کمک به خرید موجودی در آینده را بهتر مدیریت کنند. چنین نرم‌افزاری ممکن است تا حد قابل توجهی طراحی شده باشد، اما ممکن است برای همه انواع کالاها مفید نباشد. به عنوان مثال، ممکن است با کالاهای فصلی و مد بهترین کارایی را داشته باشد، اما ممکن است برای کالاهای مصرفی فروش سریع یا اقلام اساسی و مایحتاج مناسب نباشد.

مثالی از نحوه استفاده از گردش موجودی کالا

فرض کنید شرکت ABC یک میلیون دلار فروش و 250000 دلار در COGS دارد. میانگین موجودی 25000 دلار است. با استفاده از این اطلاعات می‌توان دید که این شرکت دارای گردش موجودی 40 (یا 1 میلیون دلاری تقسیم بر 25000 دلار) است. به عبارت دیگر، در عرض یک سال، شرکت ABC می‌تواند موجودی خود را 40 بار پر کند.

یک قدم فراتر برویم، تقسیم 365 روز بر گردش موجودی نشان می‌دهد که یک شرکت به طور متوسط چند روز طول می کشد تا موجودی خود را بفروشد. در مورد شرکت ABC این رقم 9.1 است.
از سوی دیگر، با استفاده از روش دوم – یعنی COGS (بهای کالاهای فروخته شده) تقسیم بر میانگین موجودی – گردش موجودی 10 است که با 250000 دلار ضربدر COGS تقسیم بر 25000 دلار حساب می‌شود است. موجودی در این روش به مدت 36.5 روز یا 10/365 در دسترس (قابل استفاده) است.

گردش موجودی کالا در مقابل روزهای فروش موجودی

گردش موجودی نشان می‌دهد که یک شرکت با چه سرعتی می‌تواند موجودی خود را بفروشد. در همین حال، روزهای دوره بر گردش موجودی کالا (DSI) به میانگین زمانی که یک شرکت می‌تواند موجودی خود را به فروش تبدیل کند، معطوف است.

DSI اساساً معکوس گردش موجودی برای یک بازه معین است که به صورت (موجودی / COGS) ضربدر 365 محاسبه می‌شود. اساساً، DSI تعداد روزهایی است که برای تبدیل موجودی به فروش نیاز است، در حالی که گردش موجودی تعیین می‌کند چند بار موجودی در یک سال وجود داشته، فروخته شده یا استفاده می‌شود.

برخی از ملاحظات ویژه

هنگام مقایسه یا پیش‌بینی گردش موجودی، باید محصولات و مشاغل مشابه را با هم مقایسه کرد. به عنوان مثال، گردش موجودی خودرو در یک نمایشگاه خودرو ممکن است بسیار کندتر از کالاهای مصرفی سریع (FMCG) که توسط یک سوپرمارکت فروخته می‌شود (تنقلات، شیرینی، نوشابه و غیره) باشد.

تلاش برای دستکاری گردش موجودی با تخفیف دادن یکی دیگر از ملاحظات است که باید در نظر گرفته شود، زیرا می‌تواند به میزان قابل توجهی بازگشت سرمایه (ROI) و سودآوری را کاهش دهد.