ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی

معرفی صندوق‌های قابل معامله ETF در مزدکس

پلتفرم معاملات دارایی‌های دیجیتال مزدکس، بستری یکپارچه برای معامله انواع دارایی‌های به شکل توکن از رمزارز و سهام تا طلا و زعفران است. با ورود مزدکس به حوزه توکن‌های بهادار کاربران می‌توانند از شیوه جدید سرمایه‌گذاری با مزایای بسیار بالا نهایت بهره را ببرند. توکن‌های بهادار یا Security Token در حقیقت سهام‌هایی در بستر بلاکچین هستند، با این تفاوت که بر خلاف بازار سهام سنتی، از مزایای پرشماری همچون پشتیبانی از معاملات ۲۴ در ۷، امنیت، شفافیت و دسترسی به معاملات جهانی بهره می‌برند.

در کنار این، صندوق‌های قابل معامله ETF هم به پلتفرم مزدکس ورود کرده‌اند. این ETFها نوعی صندوق سرمایه‌گذاری هستند که از دارایی‌های متنوعی تشکیل شده و واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود. شما با خرید واحدهای ETF، پول خود را در صندوقی متشکل از انواع سهام و اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنید.

در حال حاضر، پلتفرم مزدکس از پنج صندوق سرمایه‌گذاری ETF پشتیبانی می‌کند که عبارتند از:

1. صندوق سرمایه گذاری اهرمی کاریزما
2. صندوق سرمایه گذاری طلای کیان (گوهر)
3. صندوق سرمایه گذاری زعفران سحرخیز
4. صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت افرا
5. صندوق سرمایه گذاری شاخصی (هم وزن) کیان

در ادامه این مقاله از آکادمی به معرفی بیشتر این صندوق‌ها به همراه واحدها، مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در هر کدام می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

۱- صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی کاریزما

صندوق اهرمی کاریزما یکی از اولین صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی در ایران است که به معامله‌گران امکان بهره‌مندی از مزایای سرمایه‌گذاری اهرمی در بورس را می‌دهد. سرمایه‌گذاری در این صندوق را نمی‌توان کاملاً بدون ریسک دانست، چرا که اکثر دارایی آن به سهام اختصاص داده شده است. این صندوق در دو نوع واحد عادی و واحد ممتاز در دسترس است.

واحد عادی: مناسب برای سرمایه گذاران کم ریسک با بازدهی معمول ۲۰ الی ۲۵ درصد.

واحد ممتاز: مناسب برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و افرادی که جهت کسب بازدهی بالا، قصد استفاده از اهرم برای سرمایه‌گذاری را دارند.

صندوق اهرمی چیست؟

برخلاف صندوق‌های درآمد ثابت که سهم سهام در ترکیب دارایی آن‌ها محدود است، صندوق اهرمی را می‌توان یک صندوق سهامی دانست. یعنی مدیر دارایی محدودیتی در خرید سهام ندارد. همین موضوع باعث شده تا احتمال نوسانات این صندوق‌ها بیشتر شود. همان‌طور که بیان شد،‌ صندوق اهرمی عادی کاریزما همیشه سود تضمینی ۲۰ الی ۲۵ درصد را دریافت می‌کند. این حداقل بازدهی همیشه توسط گروه سهام‌داران ممتاز تضمین می‌شود.

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق اهرمی کاریزما

• سود تضمینی حداقل ۲۰ درصدی برای سرمایه‌گذاران (برای واحدهای عادی)
• استفاده از لوریج و سرمایه گذاری بیشتر از دارایی اولیه خود (برای واحدهای ممتاز)

صندوق اهرمی کاریزما برای چه افرادی مناسب است؟

واحدهای عادی برای افراد ریسک‌گریز مناسب است که سالانه سودی ثابت را در هر شرایطی دریافت کنند. همچنین واحدهای ممتاز برای افراد ریسک‌پذیر مناسب است تا بتوانند به‌صورت اهرمی نسبت به وضعیت و بازدهی بازار سرمایه سود کسب کنند.

۲- صندوق سرمایه‌گذاری طلای کیان (گوهر)

صندوق سرمایه‌گذاری طلای کیان (گوهر) نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه است. بنابراین مدیران این صندوق‌ها سعی دارند حداکثر بازدهی ممکن را از طریق سرمایه‌گذاری روی سکه طلا به دست آورند. با توجه به ماهیت پر نوسان بازار سکه، این صندوق از نوسانات زیادی برخوردار است.

صندوق مبتنی بر طلا چیست؟

صندوق سرمایه‌گذاری طلا یکی دیگر از انواع صندوق‌های EFT موجود در بازار سرمایه است که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد به صورت غیرمستقیم و بدون نیاز به خرید فیزیکی طلا، روی این فلز گران‌بها سرمایه‌گذاری کنند. بخش عمده‌ای از منابع مالی این صندوق صرف خرید شمش طلا یا خرید سهام شرکت‌های تولیدکننده طلا می‌شود. بنابراین،‌ ارزش واحدهای این صندوق ETF بر اساس ارزش روز طلا سنجیده می‌شود.

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق طلای کیان

• سود بالا
• نقدشوندگی بالا
• سهولت سرمایه‌گذاری
• قابلیت سرمایه‌گذاری با هر میزان سرمایه
• کارمزد ناچیز

صندوق طلای کیان برای چه افرادی مناسب است؟

صندوق طلای کیان بیشتر برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت و کم ریسک دارند مناسب است. همان‌طور که بیان کردیم، عمده سرمایه‌گذاری ‌این صندوق‌ها در سکه طلا است. بنابراین ارزش سکه طلا نیز وابسته به دو عامل قیمت جهانی اونس طلا و طبیعتاً نرخ ارز است.

۳- صندوق سرمایه‌گذاری زعفران سحرخیز

صندوق سرمایه‌گذاری گروه زعفران سحرخیز را می‌توان نخستین صندوق زعفران در ایران دانست. این صندوق در آذر ماه سال ۱۳۸۴ فعالیت خود تحت مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را آغاز کرد. همان‌طور که از نام این صندوق بر می‌آید، بخش عمده دارایی‌های خود را در اوراق بهادار مبتنی بر کالا سرمایه‌گذاری می‌کند.

صندوق سرمایه‌گذاری زعفران چیست؟

صندوق سرمایه‌گذاری زعفران یکی از انواع صندوق‌های کالایی است که عمده سرمایه آن روی گواهی سپرده کالایی و اوراق مشتقه زعفران است. گواهی سپرده کالایی نوعی اوراق بهادار است که مالکیت شما بر تعداد و یا حجم معینی از کالا را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، با خرید واحدهای این صندوق،‌ شما همیشه صاحب مقداری زعفران خواهید بود. ارزش واحدهای این صندوق نیز طبعاً وابسته به ارزش قیمتی این محصول کشاورزی است. با تغییر قیمت زعفران، قیمت‌ واحدهای صندوق نیز تغییر خواهد کرد.

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق زعفران سحرخیز

• ریسک متعادل (مدیریت واحدها توسط افراد خبره)
• خرید مجازی کالا
• نقدشوندگی بالا
• شفافیت اطلاعاتی

صندوق زعفران سحرخیز برای چه افرادی مناسب است؟

زعفران محصولی با ارزش و صادراتی است. سرمایه‌گذاری در این محصول نه‌تنها باعث سوددهی شما خواهد شد، بلکه باعث حمایت شما از تولیدکنندگان این محصولات و کالا نیز خواهد شد. همچنین سرمایه‌گذاری در صندوق زعفران سحرخیز گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که قصد تشکیل یک سبد سرمایه‌گذاری متنوع را دارند. یعنی در کنار خرید سهام، اوراق، وجه نقد و … بخشی از سرمایه خود را در صندوق‌های کالایی (مانند زعفران) سرمایه‌گذاری می‌کنند.

۴- صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت افرا

صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت افرا با نماد پایدار در ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ فعالیت خود تحت مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را آغاز کرد. همان‌طور که در نام این صندوق ذکر شده، افرا از نوع صندوق‌های درآمد ثابت است.

صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت چیست؟

صندوق‌های درآمد ثابت را می‌توان یکی از کم‌ریسک‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری دانست. در واقع، این صندوق‌ها مقداری سود سالانه را همانند سپرده‌های بانکی تضمین می‌کنند. با این تفاوت که معمولاً‌ مقدار سود پرداختی توسط آن‌ها بیشتر از بانک‌ها است و نقدشوندگی سرمایه شما نیز بالاتر خواهد بود.

ترکیب دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت افرا

از آنجایی که صندوق درآمد ثابت افرا از نوع صندوق سهامی است، اکثر وجوه خود را صرف خرید سهام و حق تقدم سهام می‌کند. بر اساس مقررات سازمان بورس، از ابتدای ماه سوم فعالیت تا ۶٠ روز مانده به پایان دوره فعالیت صندوق، نصاب‌های زیر بر اساس ارزش روز دارایی‌های صندوق رعایت می‌شود:

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت افرا

• مدیریت حرفه‌ای (تیمی خبره و باتجربه از تحلیلگران)
• نقدشوندگی بالا
• ریسک بسیار کم

صندوق درآمد ثابت افرا برای چه افرادی مناسب است؟

سرمایه‌گذاری در صندوق درآمد ثابت «افرا» با نماد «پایدار» برای افراد کاملاً کم ریسک مناسب است. یعنی افرادی که دریافت سودی حداقلی را ترجیح داده و حاضر به پذیرش ریسک‌های احتمالی حضور در سایر بخش‌های بازار سرمایه نیستند. علاوه بر این،‌ برخی افراد از این صندوق‌ها می‌توانند جهت تعدیل میزان ریسک سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند.

۵- صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی «هم‌وزن»

صندوق ETF شاخصی «هم‌وزن» کیان در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ شروع به پذیره‌نویسی کرد و از ۸ خرداد ۱۴۰۱ مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت کرد. این صندوق جزو گروه صندوق‌های شاخصی قرار داشته و به عنوان اولین صندوق مبتنی بر شاخص هم‌وزن در ایران فعالیت می‌کند. صندوق شاخصی «هم‌وزن» کیان سعی دارد تا بازدهی متناسب و در حد شاخص کل هم‌وزن را برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان بیاورد. به عبارت دیگر، با خرید واحدهای این صندوق،‌ شما احتمالاً میانگینی از بازدهی تمام سهم‌ها و به‌خصوص گروه‌های صنایع بازار سرمایه را به دست خواهید آورد.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چیست؟

در زمان نگارش این مقاله، ۴۳۷ شرکت در بازار بورس ایران فعالیت می‌کنند. با این حال، بخش اصلی عملکرد شاخص کل بورس بر اساس معاملات چند سهم بزرگ محاسبه می‌شود. چراکه هرچه ارزش بازار شرکتی بیشتر باشد،‌ تأثیر بیشتری در شاخص کل بازار خواهد داشت. بنابراین، شاخص کل نمی‌تواند معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کل بازار سرمایه و عملکرد نمادهای فعال در آن باشد. در چنین وضعیتی، اهمیت وجود شاخصی دیگر بیش از پیش احساس می‌شود. شاخص کل هم‌وزن دقیقاً‌ چنین ضعفی را پوشش می‌دهد. در هنگام محاسبه‌ی این شاخص، تمامی شرکت‌های فعال، فارغ از بزرگ و کوچک، تأثیر یکسانی در محاسبه خواهند داشت.

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق شاخصی هم‌وزن

• مدیریت حرفه‌ای
• نقدشوندگی بالا
• کاهش هزینه سبدگردانی
• دریافت بازدهی متناسب با کل بازار
• کارمزد خرید و فروش پائین‌تر نسبت به خرید مستقیم سهام
• سود اکتسابی معاف از مالیات

صندوق شاخصی هم‌وزن برای چه افرادی مناسب است؟

سرمایه‌گذاری در این صندوق برای افراد ریسک‌پذیر مناسب است. چراکه برخلاف صندوق‌های درآمد ثابت، هیچ سود تضمین‌ شده‌ای در این صندوق وجود ندارد. با این حال، در صورت سوددهی این صندوق، میزان سود شما خیلی بیشتر از سود دریافتی در صندوق‌های درآمد ثابت خواهد بود.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری شریک شاخص بورس

همزمان با نزول شاخص بورس در نیمه دوم دی‌ماه، بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم با افت مواجه شد.

این موضوع باعث شد تا مردم برای ابطال واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری هجوم ببرند. مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس هم در تازه‌ترین اظهارنظر خود ضمن تأیید این موضوع، نزول بخشی از شاخص بورس تهران را ناشی از ابطال واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری عنوان کرد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌دلیل ساختارشان مجموعه‌ای از سهام را در قالب یک سبد سهام متشکل مدیریت می‌کنند. با توجه به آنکه اداره این صندوق‌ها توسط یک مدیر حرفه‌ای انجام می‌شود، انتظار می‌رود صندوق‌های سرمایه‌گذاری کمتر تحت‌تأثیر صعود یا نزول شاخص بورس قرار بگیرند اما تازه‌ترین اطلاعات نشان می‌دهد که عملکرد این صندوق‌ها در یک‌ماه گذشته همگام با نزول شاخص بورس با افت زیادی مواجه شده است. این در حالی است که عملکرد این صندوق‌ها در زمان صعود شاخص عموما افزایش می‌یابد. این موضوع بیانگر آن است که عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری وابستگی زیادی به شاخص بورس پیدا کرده است و در زمان صعود یا نزول شاخص بورس واکنش مشابه نشان می‌دهد. در چنین شرایطی از نیمه دوم دی‌ماه، همزمان با نزول شاخص بورس تهران بازده این صندوق‌ها نیز کاهش یافته است. محمود‌رضا خواجه‌نصیری در تازه‌ترین اظهارنظرش یکی از دلایل اصلی نزول شاخص‌های بورس را ابطال واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری عنوان کرد.

گزارش عملکرد صندوق‌ها

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با هدف مدیریت دارایی سهامداران تازه وارد در بورس تاسیس شدند. تقریبا بیشتر سرمایه‌گذاران در بورس‌های پیشرفته از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌صورت غیرمستقیم در بازار سهام سرمایه‌گذاری کرده‌اند. بر این اساس صندوق‌های سرمایه‌گذاری از یک سو به سهامداران تازه وارد برای مدیریت دارایی‌هایشان کمک ‌کرده و از سوی دیگر هیجان‌های ناشی از رفتار غیرحرفه‌ای را که منجر به تلاطم در شاخص بورس می‌شود کنترل می‌کنند. اما اطلاعات جدید حکایت از آن دارد که عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیش از آنکه نقش تعدیل‌کننده شاخص را داشته باشد از شاخص بورس تأثیر می‌گیرد.

روند فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طول 3سال گذشته نشان می‌دهد وابستگی زیادی بین عملکرد بورس تهران و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌وجود آمده است، به‌طوری که هر گاه شاخص‌های بورس تهران صعود می‌کند بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز افزایش می‌یابد اما در مقابل هر زمان که شاخص بورس با نزول مواجه ‌می‌شود بازده صندو‌های سرمایه‌گذاری نیز کاهش می‌یابد. این در حالی است که بر اساس اطلاعات موجود فقط 30درصد از دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام سرمایه‌گذاری شده است. اطلاعات جدید نشان می‌دهد بخش زیادی از دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذار ی درقالب سپرده بانکی یا گواهی سپرده، مدیریت و اداره می‌شود.

این اطلاعات بیانگر آن است که ارزش کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در پایان آذر‌ماه به 3هزارو962میلیارد تومان رسیده که از این میزان 7/53 درصد در سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری شده است. این در حالی است که از مجموع کل ارزش صندوق‌های سرمایه‌گذاری 31/4درصد به‌طور مستقیم در بازار سهام سرمایه‌گذاری شده است. درعین حال 12/4 درصد از ارزش کل صندوق‌ها در قالب اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری شده است.

این اطلاعات بیانگر آن است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری‌شان و کاهش نوسان بازده سرمایه‌گذاری‌ به سمت سپرده‌کردن دارایی‌ها در نظام بانکی روی آورده‌اند تا از این طریق حداقل بازده مورد انتظار سهامداران به ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی میزان 20درصد را تضمین کنند. اما با وجود چنین تلاش‌هایی میزان بازده سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری همچنان با میزان بازده شاخص بورس ارتباط معناداری پیدا کرده است.

این اطلاعات همچنین حاوی این نکته است که در آذر‌ماه امسال از مجموع کل معاملات نرمالی که در بازار سهام انجام شده است 3 /4درصد به معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاص داشته است. در آذر‌ماه امسال به‌طور میانگین 11هزارو282میلیارد تومان سهام به‌صورت خرد و بلوک در بورس دادوستد شده است. در عین حال ارزش کل سهام موجود در سبد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در پایان آذر‌ ماه به 1330میلیارد تومان رسیده است.

مقایسه میانگین ساده بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سال و ماه گذشته

نوع صندوق سرمایه گذاری	بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری (درصد)		بازدهی بازار(درصد)
	سال گذشته	ماه گذشته	سال گذشته	ماه گذشته
اوراق بهادار با درآمد ثابت	28،01	3،68	2،143	11
صندوق مختلط	76،49	6،05
سهام (اندازه بزرگ)	94،48	12،16
سهام (اندازه کوچک)	122،66	13،77
شاخصی	122،30	9،67
قابل معامله	-	10،40

مقایسه بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری

ردیف	بازدهی در یک سال گذشته	تعداد صندوق*	درصد	ارزش (میلیاردریال)	درصد
1	بازدهی بیشتر از 143 درصد	16	29	6،077	68
2	بازدهی بیشتر از 122 درصد و کمتر از 143 درصد	6	11	471	5
3	بازدهی بیشتر از 20 درصد و کمتر از 122 درصد	33	60	2،379	27
4	بازدهی کمتر از 20 درصد	-	-	-	-
جمع	55	100	8،927	100

ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آذرماه 1392

نوع صندوق	ارزش صندوق(میلیون ریال)	ارزش سهام(میلیون ریال	ترکیب دارایی‌های صندوق‌ها(درصد)
			سهام	اوراق مشارکت	گواهی سپرده و سپرده بانکی	نقد	سایر
اوراق بهادار با درآمد ثابت	28،292،740	2،259،810	7،81	16،27	73،79	0،88	1،25
مختلط	396،266	374،649	66،93	13،95	17،51	0،00	1،61
سهام(اندازه بزرگ)	1،975،211	1،831،790	89،20	4،65	1،88	0،85	3،42
سهام(اندازه کوچک)	8،061،092	8،128،028	93،82	1،51	2،21	0،46	2،00
شاخصی	109،764	106،006	94،47	2،41	0،00	0،00	3،12
قابل معامله	794،884	601،613	71،42	9،12	18،56	0،00	0،90
کل	39،629،957	13،301،897	31،47	12،48	53،77	0،77	1،51

مقایسه ارزش معاملات سهام و حق­ تقدم سهام صندوق­‌ها با ارزش معاملات بورس اوراق بهادار تهران و بازار اول فرابورس ایران در آذرماه

معرفی ۲۰ مورد از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس

آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس یکی از ضروری‌ترین مواردی است که هر سرمایه‌گذاری باید انجام دهد. اینکه صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چه تعریفی دارند یا توجه به شاخص کل چه کمکی به سرمایه‌گذار یا معامله‌گران بورس می‌کند، از جمله مواردی هستند که باید برای سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم در بورس با آ‌ن‌ها آشنا باشید. در ادامه این مطلب به‌طور اجمالی ۲۰ مورد از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس ‍ را با هم مرور می‌کنیم.

۱- شاخص کل

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به‌عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس است، به‌عبارت‌دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی به تعداد مساوی خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبدسهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

۲- صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس(ETF)

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس ETF یا Exchange Tradable Found نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از دارایی‌های متنوع تشکیل ‌شده و واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید. شما با خرید واحدهای‌ETF، پول خود را در صندوقی سرمایه‌گذاری می‌کنید که با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه‌ای سعی می‌کند تا با تشکیل پرتفویی از سهام و انواع اوراق بهادار سود کسب کند.

۳- صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک(Mutual Funds) یکی از مهم‌ترین سازوکارهای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند که شرایط بازار را ازنظر ریسک و بازده برای سرمایه‌گذاران مختلف به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران مبتدی مساعدتر می‌کنند. لازم است بدانید در کشورهای پیشرفته معمولا افراد اوراق بهادار را مستقیما معامله نکرده و در عوض پول‌های خود را در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری می‌کنند. ایده اصلی این صندوق‌ها یک‌کاسه کردن پول‌های کوچک و سرمایه‌گذاری آن‌ها توسط یک گروه از مدیران با تجربه و حرفه‌ای است.

۴- صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی

هدف صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص‌(Index fund) انطباق پرتفوی سرمایه‌گذاری با شاخص بازار سهام است. یک صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، الزاماً منابع خود را براساس الگوی تعیین‌ شده برای یکی از شاخص‌های موجود در بازار، سرمایه‌گذاری می‌کند. شاخص مذکور می‌تواند شاخص کل یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد. در این صندوق‌ها تنها زمانی خریدوفروش سهام ضرورت می‌یابد که وجهی به‌واسطه ورود سرمایه‌گذار جدید اضافه یا به دلیل خروج یک سرمایه‌گذار کم شود. مزیت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های نسبتاً پایین آن‌ و حذف ریسک مدیریت صندوق‌ است.

۵- سبدگردانی (Separately managed account)

سبدگردانی، همان‌طور که از نامش پیداست، چیدمان صحیح دارایی‌ها در قالب یک سبد مشخص است که مالکیت آن کاملاً متعلق به سرمایه‌گذار بوده و میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان خریدوفروش آن‌ها نیز به‌دقت توسط سبدگردان تعیین و پایش می‌شود. ارائه این خدمت‌ مالی به سرمایه‌گذاران در جهان قدمتی بیش از نیم‌قرن دارد، اما در بازار نوپای ایران پس از تجربه ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، اخیرا «سبدگردانی» مورد توجه قرار گرفته است؛ هرچند تا پیش‌ازاین نیز تجربه سبدگردانی به‌طور غیررسمی در یک دهه اخیر در بورس تهران وجود داشته است. سبدگردانی فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌گذاری با همکاری تیمی از تحلیل‌گران حرفه‌ای و بر‌اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و سرمایه هر سرمایه‌گذار، سبدی مناسب از دارایی‌های سهام، اوراق مشارکت و سکه طلا برای او تشکیل داده و به‌صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌کند.

همچنین، با توجه به تغییر عوامل اثرگذار بر محیط سرمایه‌گذاری، تصمیمات لازم در جهت ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی رسیدن به اهداف سبد و افزایش ارزش آن از طرف مدیر اتخاذ می‌شود.

۶- تحلیل تکنیکال و بنیادی

تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis)‌ به دنبال محاسبه ارزش ذاتی هر سهم است و به این منظور به مطالعه هر چیزی، از وضعیت کلی اقتصاد و صنعت تا وضعیت مالی شرکت و مدیریت آن می‌پردازد؛ اما تحلیل تکنیکال(Technical Analysis)‌ از طریق مطالعه آمارهای فعالیت بازار مانند قیمت و حجم معاملات، به دنبال شناسایی الگوها و روندهایی است که نشان‌دهنده‌ حرکت آینده یک سهم به آن‌سو هستند. تحلیلگران بنیادی در جست‌و‌جوی این هستند که ارزش ذاتی سهام چقدر است و براساس دانسته‌های بنیادی اقدام به خرید و فروش و کسب سود می‌کنند؛ درحالی‌که تحلیلگران تکنیکال بر این باورند که کلیه اطلاعات در قیمت سهام نهفته است و با تشخیص روندها و الگوها می‌توان به سود رسید.

۷- اوراق بدهی

اوراق بدهی مانند اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی سپرده نوعی ابزارهای بدهی هستند که با شرایط معین بین دو طرف معامله می‌شوند. به‌بیان‌دیگر اوراق بدهی اسناد یا اوراق بهاداری هستند که به‌موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد می‌شود مبالغ مشخصی(بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص(سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق به‌عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد. خریدار این نوع اوراق در واقع به شرکت‌های بزرگ و دولت وام می‌دهد و با کمک آن سود ثابتی را به دست می‌آورد.

۸- پرتفوی (Portfolio)

پرتفوی یک واژه فرانسوی و به‌ظاهر خیلی پیچیده است، اما مفهوم کاملاً واضحی در بورس داشته و به مجموعه یا سبدی از دارایی‌های مالی گفته می‌شود. به‌بیان‌دیگر پرتفوی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر دارایی‌هاست که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری کرده ‌است. هدف از تشکیل پرتفوی سهام یا سبد سهام، کاهش ریسک غیرسیستماتیک سرمایه‌گذاری است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. پرتفوی به‌صورت مستقیم توسط سرمایه‌گذاران نگهداری شده یا به‌وسیله سبدگردان‌های حرفه‌ای‌ مدیریت می‌شود. بازده سرمایه‌گذاری در پرتفوی معادل بازده متوسط آن پرتفوی خواهد بود؛ اما ریسک پرتفوی به‌دلیل کاهش ریسک غیرسیستماتیک در غالب موارد کمتر از متوسط ریسک سهام داخل سبد است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و شرکت‌های سرمایه‌گذاری نمونه‌هایی هستند که به‌صورت پرتفوی سرمایه‌گذاری می‌کنند و برای قیمت‌گذاری آن‌ها مهمترین عامل ارزش خالص پرتفوی این شرکت‌هاست.

۹- دارایی تحت مدیریت (AUM)

دارایی تحت مدیریت (Asset Under Management)، نشان‌دهنده ارزش بازار همه دارایی‌های مالی است که یک‌نهاد مالی مانند صندوق سرمایه‌گذاری، شرکت سرمایه جسورانه یا یک کارگزاری، از طرف مشتریانش به مدیریت آن مشغول است. دارایی تحت مدیریت معمولا معیاری از اندازه و موفقیت شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری است. شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری معمولا کارمزدهای خود را به‌تناسب دارایی تحت مدیریت تعیین می‌کنند، بنابراین دارایی‌های تحت مدیریت همراه با متوسط نرخ‌های کارمزد تعیین‌کننده اصلی درآمدهای یک شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری هستند.

۱۰- ارزش خالص دارایی NAV

مفهوم ارزش خالص دارایی (Net Asset Value)در واقع ارزش روز همه دارایی‌ها شامل سهام، مطالبات سود سهام، ملک، اوراق با درآمد ثابت و… پس از کسر ارزش روز بدهی‌ها می‌باشد. اصطلاح NAV معمولا درباره ارزش خالص دارایی‌ شرکت‌های سرمایه‌‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق‌های شاخصی، ETFها و سبدهای اختصاصی به‌کار می‌رود.

۱۱- عرضه اولیه

عرضه اولیه(IPO) به زمانی گفته می‌شود که سهام یک شرکت خصوصی برای اولین بار به عموم مردم عرضه می‌شود. عرضه‌های اولیه معمولاً توسط شرکت‌های کوچک و جوان که به دنبال سرمایه برای گسترش هستند انجام می‌شود، همچنین شرکت‌های بزرگ خصوصی نیز که به دنبال تبدیل‌شدن به سهامی عام هستند، عرضه عمومی اولیه انجام می‌دهند. جزئیات سهامی که عرضه می‌شود، در امیدنامه به اطلاع سرمایه‌گذاران بالقوه می‌رسد. از مزایای عرضه اولیه در بورس دستیابی ارزان‌تر به سرمایه، افزایش سرمایه، شفافیت اطلاعاتی و معافیت مالیاتی را می‌توان نام برد. از معایب این کار هزینه‌های قانونی، حقوقی و بازاریابی عرضه اولیه، الزام به افشای اطلاعات مالی، کاهش کنترل و افزایش ریسک دعاوی حقوقی است.

۱۲- بازار گاوی

در بازار گاوی(Bull market) تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به‌ندرت صورت می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. بازار گاوی به دوره‌ای گفته می‌شود که قیمت‌ها در حال افزایش است. ویژگی اصلی بازار گاوی، خوش‌بینی، اعتماد سرمایه‌گذاران و انتظار ادامه روند افزایشی است. بازار گاوی در مقابل بازار خرسی قرار دارد. بازارهای گاوی و خرسی معمولاً با چرخه‌های تجاری هم‌زمان هستند. شروع بازار گاوی معمولاً نشان‌دهنده‌ گشایش اقتصادی است، زیرا عقاید عمومی درباره وضعیت اقتصادی آینده، قیمت سهام را تغییر می‌دهد. همچنین بازارهای خرسی قبل از رکود اقتصادی شروع می‌شوند.

۱۳- بازار خرسی

بازار خرسی(Bear market) موقعیتی است که در آن قیمت اوراق بهادار کاهش‌یافته و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران تبدیل به ترس و بدبینی می‌شود. به‌بیان‌دیگر در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایه‌گذاران به‌منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد. بازار خرسی نباید با اصلاح قیمت‌ها اشتباه گرفته شود، اصلاح قیمت‌ها روند کوتاه‌مدت دارد و کمتر از دو ماه طول می‌کشد. در اصلاح قیمت سرمایه‌گذاران ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی می‌توانند یک نقطه ورود پیدا کرده سهام را بخرند، درحالی‌که در بازار خرسی نقطه ورود وجود ندارد.

۱۴- ارزش ذاتی

ارزش ذاتی(Intrinsic value) در علوم مالی به ارزش واقعی سهام یک شرکت یا یک دارایی اطلاق می‌شود که بر پایه بررسی تمامی ابعاد کسب‌وکار مورد نظر، از جمله صورت‌های مالی ، پتانسیل رشد سودآوری شرکت در سال‌های آینده و لحاظ دارایی‌های مشهود و نامشهود انجام گرفته ‌است.

با این تفاسیر شاید برای شما این سؤال به‌وجود آید که چه تفاوتی بین قیمت بازار و قیمت یا ارزش ذاتی یک سهم وجود دارد؟ بگذارید با یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید قیمت بازار سهم شرکت الف، هم‌ اکنون ۲۰۰ تومان است. به‌بیان‌دیگر، سهام شرکت الف هم‌اکنون با قیمت ۲۰۰ تومان در بورس در حال خریدوفروش است؛ اما سرمایه‌گذاران زیادی همچنان متقاضی خرید این سهم هستند. اگر از سرمایه‌گذاران خریدار سهم سؤال کنید که چرا قصد دارید سهام این شرکت را خریداری کنید؟ پاسخ همه آن‌ها این خواهد بود که «به نظر ما، این سهم بیشتر از ۲۰۰ تومان ارزش دارد.» معنی این جمله این است که ارزش واقعی سهام شرکت الف، از نگاه آن‌ها بیشتر از قیمت بازار این سهم است. بنابراین، در یک تعریف ساده، ارزش ذاتی یک سهم، بیانگر قیمتی است که سرمایه‌گذاران برای سهم قائل هستند. طبیعتا اگر از دید سرمایه‌گذاران، ارزش ذاتی یک سهم پایین‌تر از ارزش بازار آن سهم باشد، این سهم گزینه مناسبی برای فروش خواهد بود.

گفتنی است ارزش ذاتی یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل بنیادی محسوب می‌شود. تحلیلگران با در نظر گرفتن دارایی‌های مشهود و نامشهود و محاسبه سودآوری شرکت‌ در سال‌های آتی، ارزش ذاتی شرکت را به‌دست می‌آورند و آن را با ارزش روز سهم مذکور مقایسه می‌کنند. تصمیم درباره خرید یا فروش سهم توسط تحلیلگران به‌تفاوت قیمت ارزش ذاتی و ارزش روز بازار آن بستگی دارد.

۱۵- ضریب بتا

ضریب بتا(β) معیاری است که براساس داده‌های تاریخی معاملات سهام بدست آمده و معرف میزان ریسک سیستماتیکی است که سرمایه‌گذار با تصاحب آن سهم نسبت به‌کل بازار متحمل می‌شود. بتای یک سرمایه‌گذاری نشان‌دهنده‌ میزان نوسان آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار است. اگر بتا کوچک‌تر از یک باشد، آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار نوسان کمتر و اگر بتا بیشتر از یک باشد آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار نوسان بیشتری دارد. بتای بازار که شامل همه دارایی‌های قابل سرمایه‌گذاری است، برابر با یک است.

۱۶- آربیتراژ

آربیتراژ (Arbitrage) به معنی سود بردن از تفاوت قیمتی میان دو یا چند بازار است، از دیدگاه علمی، آربیتراژ احتمال سود بدون ریسک پس از کسر هزینه‌های انجام معامله است. به‌بیان‌دیگر آربیتراژ به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود است؛ مثلا تفاوت قیمت فلز مس در بورس لندن و بورس شانگهای چین می‌تواند باعث آربیتراژ معامله‌گران مس بین این دو بازار شود.

سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف یا در مواردی خاص در دو قالب متفاوت عرضه می‌شود، اما قیمت‌های یکسانی ندارد. آربیتراژ این امکان را به وجود می‌آورد که در بلندمدت قیمت‌ها به میزان زیادی از ارزش منصفانه فاصله نگیرند. با فاصله گرفتن قیمت‌ها در یک بازار از قیمت منصفانه، آربیتراژگران فعال شده و با خرید این کالا از بازارهای دیگر ‌قیمت را به قیمت منصفانه نزدیک می‌کنند. در انجام آربیتراژ توصیه می‌شود که خرید در یک بازار و فروش در بازار دیگر به‌صورت هم‌زمان انجام بگیرد تا از ریسک تغییر قیمت در یکی از بازارها جلوگیری شود.

۱۷- سهام شناور آزاد

سهام شناور آزاد(Free Float) بخشی از ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود، در آینده نزدیک، قابل معامله باشد. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران بررسی شده و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه‌مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.

۱۸- سود هر سهم و سود پرداختی سهام

سود هر سهم یا EPS عبارت است از مقدار سود خالص شرکت به ازای هر سهم. سود سهام پرداختی به ازای هر سهم یا DPS عبارت است از بخشی از سود هر سهم که در مجمع بین سهامداران تقسیم می‌شود و نشانگر مقدار سود نقدی توزیع‌شده توسط شرکت است.

۱۹- نماد

نماد عبارت است از کد یا نام اختصاری شرکت‌ها که برای سهولت شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها در بورس مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال شرکت ملی مس ایران با نماد «فملی» یا پالایشگاه نفت بندرعباس با نماد «شبندر» در بازار بورس و تالارهای معاملاتی معرفی می‌شوند. بد نیست بدانید معمولا حرف اول در یک «نماد» نشان‌دهنده صنعت مربوطه و بخش دوم خلاصه‌ای از نام شرکت است.

به‌عنوان‌مثال تمام شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران که در گروه بانک‌ها، مؤسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی فعالیت می‌کنند نمادشان با حرف «و» شروع می‌شود.

۲۰- بازار خارج از بورس(OTC)

بازار خارج از بورس(Over The Counter) یک بازار غیرمتمرکز و بدون مکان فیزیکی است که معامله به‌طور مستقیم بین دو نفر انجام می‌شود و قیمت معامله لزوماً به‌صورت عمومی منتشر نمی‌شود. در این بازار قیمت‌ها براساس مذاکره تعیین می‌شوند و معاملات از طریق شبکه‌های کامپیوتری، تلفن و ایمیل صورت می‌گیرد. محصولات معامله‌ شده در بورس باید استاندارد باشند، درحالی‌که این محدودیت در بازار خارج از بورس وجود ندارد و طبق قرارداد دو طرف، ویژگی‌های مورد معامله مشخص می‌شود.

بررسی و مقایسه صندوق های سرمایه گذاری

صندوق های سرمایه گذاری برای افرادی که دانش و زمان کافی برای فعالیت در بازار بورس را ندارند بهترین گزینه است. صندوق‌‌های سرمایه‌ گذاری نهادهای مالی هستند که مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس اخذ نموده و عمدتاً توسط شرکت‌های کارگزاری تأسیس می‌شوند و با استفاده از تخصص و تجربه کارشناسان و متخصصان، مجموع دارایی سرمایه ‌گذاران را مدیریت می‌کنند. این صندوق‌ها تحت مدیریت افراد متخصص در بازار سرمایه فعالیت کرده، وجوه حاصل از فروش واحدهای سرمایه ‌گذاری به عموم مردم را در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه ‌گذاری می‌نمایند و از این طریق امکان کسب بازدهی مناسب و کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری در بازار خرید وفروش سهام را فراهم می‌نمایند. آن‌ها با پیش بینی بازار و محاسبه روند احتمالی بازار بهترین موقعیت‌ها را انتخاب و دارایی‌های سرمایه ‌گذاران را به نسبت متناسب در بخش‌های مختلف سرمایه گذاری می‌کنند .در این قسمت به بررسی صندوق های سرمایه گذاری و مقایسه آنها با یکدیگر می پردازیم.

انواع صندوق های سرمایه گذاری کدام است؟

صندوق‌های سرمایه ‌گذاری را به‌ واسطه نوع سرمایه ‌گذاری و ترکیب دارایی‌هایی که دارند و اهدافی که دنبال می‌کنند می‌توان دسته ‌بندی کرد. صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری سهامی، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، صندوق قابل معامله (ETF)، صندوق‌های نیکوکاری، صندوق مبتنی بر طلا، صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان، صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه، صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری، صندوق سرمایه گذاری جسورانه، صندوق سرمایه گذاری شاخصی و صندوق‌های بازارگردانی ازجمله آن‌ها هستند که در بین آن‌ها صندوق‌های درآمد ثابت، سهامی، مختلط و صندوق قابل معامله (ETF) در اولویت سرمایه‌ گذاری برای سرمایه ‌گذاران هستند.

• صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت: ویژگی این صندوق‌ها در این است که مبالغ سرمایه‌گذاری شده در آن فقط در اوراق بهادار با درآمد ثابت که شامل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق بهادار رهنی و گواهی‌های سپرده منتشرشده توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی دارای مجوز از سوی بانک مرکزی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.این نوع از صندوق مناسب افرادی است که ریسک‌ پذیری چندانی ندارند و هدف‌شان ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی از سرمایه‌گذاری، کسب سود دوره‌ای ثابت و مشخص است و البته این نوع صندوق می‌تواند نرخ ریسک و البته سود کمتری نسبت به سایر صندوق‌ها داشته باشد. صندوق‌های با درآمد ثابت گاهی اوقات درآمد ثابت را به حساب سرمایه ‌گذار واریز می‌کنند و گاهی نیز پرداخت سود ندارند و سرمایه‌گذار با افزایش ارزش واحدهای صندوق، سود می‌کند.

• صندوق سرمایه گذاری در سهام: بواسطه سرمایه گذاری در سهام، ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق سهامی، از صندوق‌های درآمد ثابت بیشتر است و بازدهی بیشتری نیز در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. بخش بزرگی از سرمایه این صندوق‌ها در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود. این نوع از صندوق‌ها حداقل 70درصد از دارایی های خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند و 30درصد باقی مانده را به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند. در واقع سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به نوعی همان سرمایه ‌گذاری در اوراق بورسی است با این تفاوت که، به دلیل اینکه صندوق بر روی اوراق با درآمد ثابت نیز سرمایه گذاری کرده است، به نوعی ریسک سرمایه گذاری تعدیل می شود.

• صندوق سرمایه گذاری مختلط: این صندوق از لحاظ ریسک پذیری حد میانه‌ای دارد یعنی بین دو نوع دیگر صندوق قرار می‌گیرد. این نوع از صندوق‌ها پتانسیل سودآوری بیشتری نسبت به صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت دارد و به دلیل اینکه بیش از نیمی از دارایی‌هایشان روی سهام سرمایه‌گذاری شده است، سود تضمین شده ندارند اما معمولا ضامن نقد شوندگی دارند. از لحاظ سبد سرمایه‌گذاری این صندوق ها حداکثر 60درصد از دارایی خود را در سهام و حداقل 40درصد از آن را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت یا سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

صندوقETF نیز سازوکاری مشابه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط دارد ولی می‌توان واحدهای آن‌ها را مانند سهام شرکت‌ها معامله کرد، و سهام آن همچون سهام شرکت های عمومی در بورس اوراق بهادار معامله می شود. سرمایه گذاری در اوراق بهادار از جمله فعالیت اصلی این صندوق ها به شمار می رود و عملکرد هر صندوق به عملکرد دارایی پشتوانه آن بستگی خواهد داشت.

به طور کلی، این صندوق‌ها در سه دسته از ابزارهای مالی سرمایه ‌گذاری می‌کنند که عبارتند از:

• اوراق دارایی (سهام)
• اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی)
• اوراق مشارکت دولتی (بدون ریسک)

ازجمله مهمترین ویژگی‌های این صندوق ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به‌صورت آنلاین در بورس قابل معامله هستند
• خریدوفروش آن‌ها معاف از مالیات است.
• دربرگیرنده تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر است. (درآمد ثابت – سهامی – مختلط – طلا – شاخصی و …)
• تأسیس و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است، بنابراین شفافیت اطلاعاتی قابل‌توجهی دارند.
• ترکیب دارایی‌های صندوق‌های بورسی
• تفاوت اصلی EFT با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک افزایش نقد شوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار بورس است.

مزایای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری چیست؟

سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری دارای مزایای مختلفی است که اگر بخواهیم فهرست ‌وار به آن‌ها اشاره کنیم، شامل موارد زیر می‌شود:

• مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

• سرمایه گذاری آسان

• تبدیل سرمایه های خرد به سرمایه‌گذاری‌ کلان

آیا صندوق های سرمایه گذاری امن و قابل اطمینان هستند؟

صندوق های سرمایه گذاری بدون دریافت تاییدیه از سازمان بورس نمی‌توانند فعالیت کنند. همچنین تضمین نقد شوندگی در اغلب صندوق‌ها وجود دارد. از دیگر ویژگی‌هایی که علاوه بر نظارت سازمان بورس و تضمین نقدشوندگی توسط بانک‌ها و بیمه‌ها، باعث افزایش اطمینان خاطر به صندوق های سرمایه گذاری می‌شود می‌توان به بازدهی مناسب با ریسک کم و به مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها توسط کارشناسان و متخصصان اشاره کرد. این نکته نیز لازم به ذکر است که عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری از لحاظ ماهیت با موسسات مالی و اعتباری که در سالیان گذشته سرمایه مردم را جذب کرده و در نهایت با برنگرداندن اصل سرمایه باعث وارد شدن خسارت مالی و سلب اطمینان از مردم شدند، بسیار متفاوت است. فعالیت صندوق های سرمایه گذاری تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است و ارتباطی با موسسات و صندوق‌های قرض الحسنه که بدون مجوز بانک مرکزی فعالیت می‌کردند، ندارند.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

مزایای صندوق سرمایه گذاری عبارتند از:

تنوع: صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری از تنوع زیادی برخوردارند و به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این انواع صندوق برای گروه خاصی از افراد مناسب هستند. به عنوان مثال بعضی از صندوق‌ها برای کسانی مناسب‌اند که ریسک‌پذیری بالایی دارند و می‌خواهند با پذیرش ریسک بیشتر فرصت بهره بردن از سودهای بالاتر را برای خود فراهم کنند؛ بعضی دیگر از صندوق ها مناسب افرادی است که مایل هستند از سرمایه‌گذاری خود سود منظم و ثابت دریافت کنند. بعضی دیگر از صندوق‌ها نیز مناسب افرادی است که ریسک‌پذیری در حد متوسطی دارند.

مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها: صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط افراد متخصص مدیریت می‌شوند که سرمایه را در بازارهای مالی مختلف به جریان می‌اندازند. این بدین معناست که دارایی‌های سرمایه‌گذاران به صورت حرفه‌ای مدیریت می‌شود.

شفافیت اطلاعات مالی: ارزش دارایی‌های سرمایه‌گذاری شده در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به طور مرتب اعلام و منتشر می‌شود. این یعنی کارنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری شفاف و قابل اعتماد است. این شفافیت بسیار بالای صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که باعث شده سرمایه‌گذاران مختلف از هر قشری به این صندوق‌ها جذب و در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

بازدهی مناسب: به عنوان یکی از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه گذاری، می‌توان به بازده مناسبی اشاره کرد که صندوق در ازای مقدار ریسک هر سرمایه‌گذار برای او به ارمغان می‌آورد. 150 درصد بازده مثبت، متوسط بازدهی صندوق های سرمایه گذاری ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی در سال 99 بوده است.

به حداقل رساندن ریسک: این صندوق ها برای کم کردن ریسک سرمایه گذاری، سرمایه سرمایه گذاران را در بازارهای مختلفی به جریان می‌اندازند. بنابراین خرید واحدهای سرمایه‌گذاری یک صندوق سرمایه‌گذاری، به منزله سرمایه گذاری در ده‌ها شرکت مختلف در آن واحد است.

تبدیل سرمایه های خرد به سرمایه‌گذاری‌ کلان: صندوق ها با تجمیع سرمایه های خرد و تبدیل آن به یک سرمایه کلان، قدرت سرمایه گذاری در مقیاس بزرگ را پیدا می‌کنند و از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.

سرمایه گذاری آسان: شروع سرمایه گذاری تنها نیازمند ثبت نام در یک صندوق است. بعد از این بقیه کارها توسط کارشناسان و متخصصان آن صندوق انجام می‌شود.

نقدشوندگی بالا: نقدشوندگی بالا، یکی دیگر از مزایای بسیار مهم صندوق های سرمایه گذاری است.

ضامن نقد‌شوندگی: یکی از ارکان و مزایای صندوق‌ سرمایه ‌گذاری، ضامن نقد شوندگی است. وجود یک شرکت حقوقی باعث می‌شود که نقدشوندگی واحدهای یک صندوق سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کند. این امر باعث می‌شود تا سرمایه‌گذار بتواند تحت هر شرایطی واحدهای سرمایه‌گذاری خود را به فروش برساند.

معرفی سایت‌های صندوق سرمایه گذاری

اکثر صندوق‌های سرمایه گذاری یک وب سایت مختص به خود صندوق را دارند. شما در سایت صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توانید اطلاعاتی از قبیل قیمت صدور، قیمت ابطال، تعداد واحدهای در اختیار سرمایه گذاران، مدیران سرمایه گذاری صندوق و همچنین اساسنامه و امیدنامه صندوق را مشاهده نمایید. قیمت صدور یعنی قیمتی که اگر بخواهید یک واحد صندوق را خریداری کنید، باید بپردازید. قیمت ابطال نیز یعنی قیمتی که اگر بخواهید یک واحد سرمایه گذاری صندوق را به فروش برسانید، به دست می‌آورید.

برای پیدا کردن صندوق سرمایه گذاری مورد نظرتان می‌توانید از سایت شرکت «فناوری مدیریت بورس تهران» به آدرس «www.fipiran.com» استفاده کنید. در این سایت، اطلاعات مختلفی راجع به صندوق‌های سرمایه گذاری وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توانید بازدهی صندوق‌های مختلف را در بازه‌های زمانی متفاوت مورد بررسی قرار دهید، صندوق‌ها را از جهت‌های مختلف با یکدیگر مقایسه کرده و در نهایت صندوق مناسب با ویژگی‌های خودتان را انتخاب کنید.

کلام آخر

بهترین صندوق سرمایه گذاری برای هر فرد متفاوت است چرا که هر کدام از انواع مختلف صندوق‌ها برای گروه خاصی از افراد مناسب هستند. از بین چند عامل مختلف که برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری باید در نظر گرفت، ریسک پذیری اولین عامل است. میزان بازدهی صندوق در گذشته دیگر عاملی است که باید مورد بررسی قرار بگیرد. نتیجه این بررسی‌ها مشخص می‌کند که بهترین صندوق برای هر فرد کدام است.

همه چیز در ارتباط با صندوق های قابل معامله ( ETF )

صندوق قابل معامله صندوقی متشکل از دارایی‌های مختلف است که با ساختاری شبیه به صندوق سرمایه گذاری مشترک mutual fund مانند سهام عادی شرکت‌های مختلف در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود.‌‌ یعنی برای سرمایه گذاری در این صندوق ها باید کد معاملاتی فعال در بورس داشته باشیم ؛ واحدهای سرمایه گذاری این صندوق ها از طریق کارگزاری ها قابل خرید و فروش هستند و قیمت هر واحد سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه گذاری ETF معمولا زیر ۱۰ هزار تومان است

ETF مخفف چیست :

ETF مخفف عبارت Exchange Traded Fund به معنی صندوق قابل معامله در بورس است. دیگر صندوق های سرمایه گذاری امکان معامله را ندارند و سرمایه گذاران برای خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری باید اغلب از طریق مراجعه به صندوقی که در آن سرمایه گذاری کرده اند اقدام کنند. ولی واحد سرمایه گذاری این نوع صندوق ها مشابه سهام عادی به راحتی قابل خرید و فروش است. یعنی هر میزان درصد از واحدهای کل یک صندوق را تهیه کنیم به همان نسبت از کل سرمایه گذاری صندوق بهره‌مند می شویم و چون قیمت این واحدها ارزان است گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری است.

تاریخچه پیدایش صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله :

• پیشینه شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله به بحران مالی سال ۱۹۸۷ باز می‌گردد. در سال ۱۹۸۷ روز دوشنبه که به دوشنبه سیاه معروف است شاخص داوجونز ۵۰۸ واحد یا ۲۲٫۶۱ درصد سقوط کرد و باعث وارد آمدن زیان ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی ۵۰۰ میلیارد دلاری به سرمایه‌گذاران در بورس شد.
• سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در آن سال به این دلیل که برای کشف قیمت واحدهای خود و فروش آن باید تا پایان آن روز منتظر می‌ماندند، بیشترین ضرر را متحمل شدند. از اینجا بود که ایده اولیه ایجاد صندوق قابل معامله مطرح شد.
• در تاریخ ۲۹ ژوئن سال ۱۹۹۳ صندوق اسپایدر (SPDR) که در حال حاضر بزرگ‌ترین ETF جهان است کار خود را آغاز نمود. سرمایه‌گذاری اصلی این صندوق روی طلا است.
• پذیره‌نویسی واحدهای صندوق‌های قابل معامل در ایران، برای اولین بار در بازار فرابورس در تاریخ ۲۹ مرداد سال ۱۳۹۲ انجام شد و افتتاح تابلوی ETF در ششم مهرماه صورت گرفت.
• در حال حاضر صندوق قابل معامله آرمان سپهر آشنا به عنوان قدیمی‌ترین صندوق بورسی کشور در حال فعالیت است. این صندوق در تاریخ ۰۷/۰۶/۱۳۹۲ فعالیت خود را آغاز نمود.

ویژگی‌‌های صندوق‌های قابل معامله :

از جمله ویژگی‌های صندوق‌های قابل معامله که آن را از سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری متمایز می‌کند، موارد زیر را می‌توان نام برد :

• این صندوق‌ها بصورت آنلاین در بورس قابل معامله هستند، و به آن‌ها صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در معاملات برخط نیز گفته می‌شود.
• صندوق‌ بورسی در برگیرنده تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر است. (صندوق قابل معامله با درآمد ثابت – سهامی – مختلط – طلا – شاخصی و …)
• NAV این صندوق‌ها هر ۲ دقیقه یکبار بروزرسانی می‌شود، بنابراین لازم نیست برای خرید و فروش واحدهای خود مانند صندوق‌های غیرقابل معامله منتظر کشف قیمت تا روز بعد بمانید.
• خرید و فروش واحدهای صندوق‌های قابل معامله معاف از مالیات است.
• کارمزد صندوق‌های ETF فقط شامل کارمزد خرید و فروش واحد می‌شود کارمزد خرید ۰٫۴۸۶ درصد و کارمزد فروش ۰٫۵۲۹ درصد از قیمت واحد می‌باشد. همچنین هزینه‌های عملیاتی صندوق قابل معامله در مقایسه با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به دلیل انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری، کمتر است..
• صندوق ETF مانند اغلب صندوق‌های غیرقابل معامله ضامن نقدشوندگی ندارد، و در عوض رکن جدیدی به‌عنوان بازارگردان، فراهم آوردن نقدشوندگی در این صندوق‌ها را بر عهده دارد و در مواقعی که عرضه کننده ای وجود ندارد یا تقاضای دیگری وجود نداشته باشد خرید و فروش واحدها را انجام می‌دهد.
• تاسیس و فعالیت صندوق های قابل معامله تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است، بنابراین این صندوق‌ها شفافیت اطلاعاتی قابل توجهی دارند.
• تفاوت اصلی این صندوق‌ها با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک افزایش نقدشوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار بورس است.

ترکیب دارایی های صندوق های بورسی چگونه است :

همان‌گونه که گفته شد صندوق‌های بورسی تمامی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در بر می‌گیرد. دارایی هر یک از صندوق های ETF با توجه به نوع آن صندوق متفاوت است. یعنی هر نوع از صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، سهامی، مبتنی بر طلا، شاخصی و مختلط می توانند بصورت قابل معامله در بازار بورس ارائه شوند. این صندوق‌ها با توجه به نوع فعالیت شان ترکیب دارایی متفاوتی دارند.

مثلا ترکیب دارایی صندوق سهامی قابل معامله در بازار بورس مشابه صندوق های سهامی است و یا صندوق های شاخصی قابل معامله در بورس پیرو ترکیب دارایی استاندارد صندوق های شاخصی هستند و تنها تفاوت این صندوق‌ها با نوع معمولی آن در نوع ارائه و خرید و فروش آن‌هاست.

سرمایه گذاری در صندوق های ETF برای چه افرادی مناسب است :

سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) می تواند برای همه مناسب باشد چون هم امکان بهره مندی از تنوع سبد خرید و هم کاهش میزان ریسک پذیری در این صندوق‌ها وجود دارد علاوه بر این به این دلیل که واحدهای سرمایه گذاری ای تی اف به صورت آنلاین قابل خرید و فروش است سرمایه گذاری در آن برای افرادی که بیشتر دوست دارند در بازار سهام سرمایه گذاری کنند جذاب است. اما در سرمایه گذاری این صندوق ها باید توجه کرد که صبر داشتن بسیار مهم است و حداقل باید مدت ۶ ماه روی صندوق موردنظر زمان گذاشت تا به بازده ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی مناسبی برسد.

مزایای صندوق های قابل معامله (ETF) چیست :

این نوع صندوق ها علاوه بر داشتن تمام مزیت های صندوق های سرمایه گذاری مشترک، مزایای دیگری دارند که استفاده از این صندوق ها را برای سرمایه گذاران جذاب کرده است. در ادامه به این مزایا اشاره می کنیم ..

خرید و فروش آسان و نقدشوندگی خوب :

واحدهای سرمایه گذاری صندوق های قابل معامله به آسانی و بصورت آنلاین قابل معامله هستند این قابلیت از بزرگترین مزیت این نوع از صندوق هاست که آن ها را قابل رقابت با سرمایه گذاری در بازار سهام است. همچنین زمان بازپرداخت مبلغ فروش این واحدها حداکثر ظرف مدت ۳ روز به حساب مشتری انتقال می یابد. بنابراین این صندوق‌ها نقدشوندگی بهتری نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیرقابل معامله دارند.

محاسبه NAV آنی :

میزان NAV یا ارزش خالص دارایی های صندوق ها معمولا برای روزکاری بعد محاسبه می‌شود یعنی برای خرید یک واحد سرمایه گذاری هر صندوق باید قیمت فردا آن واحد محاسبه شود ولی در صندوق های EFT میزان NAV هر دو دقیقه محاسبه می شود و برای خرید آنلاین و محاسبه قیمت هر واحد مشکلی وجود ندارد.

معافیت مالیاتی :

طبق قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی، خرید و فروش واحدهای سرمایه گذاری صندوق های ETF معاف از مالیات است. و همان‌گونه که قبلا ذکر شد برای خرید و فروش این واحدها هیچ گونه مبلغی جز کارمزد خرید و فروش دریافت نمی‌شود.

بدون نیاز به صف خرید و فروش :

درست است که ساز و کار سرمایه گذاری در این صندوق ها مشابه بازار سهام است اما سرمایه گذاران برای معامله واحدهای این صندوق‌ها نیازی به منتظر بودن در صف خرید و یا فروش ندارند و به صورت آنی قابل معامله هستند.

شفافیت :

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در طول روز و هنگامی که بازارها باز هستند، خرید و فورش می‌شوند. قیمت‌گذاری سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در طول ساعت کاری بورس بصورت پیوسته است. بنابراین سرمایه‌گذاران صندوق‌های سرمایه گذاری قابل معامله در لحظه می‌دانند چه مبلغی برای خرید سهام پرداخت کرده یا چه مبلغی برای فروش سهام دریافت می‌کنند.

شفافیت احتمال تقلب یا سوء استفاده از طرف مدیران صندوق را کاهش می‌دهد. ساختار صندوق های قابل معامله به گونه‌ای است که شفافیت مالی قابل توجهی دارد.

هزینه‌های پایین‌تر :

هزینه‌های عملیاتی صندوق بورسی نسبت به صندوق سرمایه گذاری غیرقابل معامله کمتر است. دلیل آن انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری است، برای مثال صندوق قابل معامله نیازی به ارائه خدمات خرید و فروش، ارتباط با مشتریان و … ندارند، چون این کارها توسط کارگزاری انجام می‌شود.

معایب صندوق های سرمایه گذاری ETF چیست :

امکان خرید و فروش لحظه ای در بورس همانطور که می تواند به عنوان مزیت این نوع صندوق ها مطرح شود اما در شرایطی می تواند برای سرمایه گذاران نوپا که کمتر توانایی کنترل هیجانات خود را دارند زیان آور باشد چون برای دستیابی به بازدهی مطلوب نیاز به صرف زمان مناسب ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی است. اما افراد تازه کار شاید کند بودن و یا ضرر کوتاه مدت احتمالی صندوق را نتوانند تحمل کنند و با ضرر سرمایه خود را خارج کنند. در صورتیکه ذات سرمایه گذاری در صندوق های غیر قابل معامله در بورس بر اساس سرمایه گذاری میان مدت و یا بلند مدت است.

لیست صندوق‌ های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس :

در حال حاضر ۲۹ صندوق سرمایه گذاری ETF در کشور فعالیت می‌کنند که ۱۲ صندوق قابل معامله با درآمد ثابت، ۸ ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی صندوق سهامی، ۴ صندوق ETF طلا ، ۳ صندوق مختلط و ۲ صندوق شاخصی هستند.

برای اطلاع از لیست صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس با مراجعه به سایت سهام یاب و صفحه صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانید لیست آخرین صندوق‌های ETF فعال را مشاهده کنید.

بهترین صندوق سرمایه گذاری بورسی کدام است :

برای شروع سرمایه گذاری در این صندوق‌ها باید کارنامه صندوق های ETF را در بازه حداقل ۶ ماهه بررسی کنیم و بر اساس وضعیت فعالیت صندوق و میزان بازدهی آن صندوق مورد نظر را انتخاب کنیم.

بعد از یافتن صندوق مورد نظر باید از طریق یک کارگزاری معتبر برای خرید واحدهای سرمایه گذاری اقدام کنید.

مراحل شروع سرمایه گذاری در صندوق ETF :

• دریافت کد بورسی از سهام یاب و دریافت دسترسی سامانه معاملات آنلاین
• انتخاب بهترین و مناسب‌ترین صندوق ETF با بررسی کارنامه صندوق‌ها
• ثبت سفارش در سامانه معاملات آنلاین و خرید واحدهای صندوق
• فروش واحدهای صندوق در زمان دلخواه

نـکتـه: در انتخاب صندوق مناسب باید حواسمان با بازار ارائه صندوق باشد چون در حال حاضر تعدادی صندوق سرمایه گذاری ETF فعال در فرابورس و دیگر بازارهای مالی فعالیت می‌کنند و ممکن است از لحاظ اعتبار و یا نقد شوندگی شرایط متفاوتی با صندوق های فعال در بورس داشته باشند چون معمولا صندوق‌هایی که استاندارهای ورود به بازار بورس را ندارند در فرابورس فعالیت می‌کنند.

نتیجه‌گیری

صندوق‌های ETF با ساختاری شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و با استفاده از پتانسیل معاملات آنلاین بورس به یکی از گزینه‌های محبوب برای سرمایه‌گذاری افراد در دنیا تبدیل شده‌اند..

اگر شما نیز علاقه‌مند به انجام معاملات آنلاین در بورس هستید اما وقت و دانش کافی برای اینکار را ندارید صندوق‌های قابل معامله گزینه‌ای مناسب برای شما هستند، این صندوق‌ها با ساختاری مدیریت شده میزان ریسک سرمایه‌گذاری را تا حد زیادی کاهش می‌دهند و کمک میکنند تا مسیر ورود شما به بازار سرمایه هموارتر باشد..

ورود به سامانه معاملات آنلاین از طریق رایانه و لپ تاب

ورود به سامانه معاملات آنلاین از طریق تلفن همراه ؛ تبلت