بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها

بررسی دلایل درجا زدن «وپاسار» پس از بازگشایی/ تعلل مدیران بانک پاسارگاد چگونه به زیان سهامداران تمام شد؟

دو هفته پیش نماد معاملاتی سهام بانک پاسارگاد، پس از ۲۵ ماه توقف و دوری از تابلوی معاملات، در بورس تهران بازگشایی شد. حالا ۱۰ روز کاری از بازگشت نماد «وپاسار» به تابلوی معاملات می‌گذرد. برخی فعالان بازار سهام انتظار بازگشایی شکوهمندی از بانک پاسارگاد داشتند، اما در عمل آنچه اتفاق افتاد رشد تنها سی و چند درصدی قیمت سهام این بانک پس از دو سال غیبت بود.

سوال اینجاست که چرا در حالی که شاخص بورس تهران در دو سال گذشته رشد بیش از 100درصدی را تجربه کرده است و نمادهای بانکی تنها در 9ماه گذشته بعضا تا 200درصد رشد قیمتی داشته‌اند، سهام بانک پاسارگاد پس از دو سال تنها با 30 درصد افزایش قیمت مواجه می‌شود؟

نماد معاملاتی بانک پاسارگاد، سه‌شنبه 11 دی ماه، پس از 25 ماه توقف سرانجام به تابلوی معاملات بورس تهران بازگشت. با وجود آنکه نماد «وپاسار» در زمانی بازگشایی شد که بیشترین توجهات به نمادهای بانکی حاضر در بورس و فرابورس معطوف شده بود، تنها 32درصد بالاتر از قیمت آخرین معامله در تاریخ یکم آذر ماه 1395، قیمت خورد. این بازگشایی ضعیف برای بسیاری از فعالان بازار سهام دور از انتظار به نظر می‌رسید. اما بررسی دقیق‌تر صورت‌های مالی بانک پاسارگاد و همچنین ابهاماتی که همچنان بر فعالیت این بانک سایه گسترانده نشان می‌دهد خرید سهام بانک پاسارگاد تنها به این دلیل که در زمینه بازدهی از بازار عقب مانده است چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.

تنبل‌ترین شاگرد کلاس بانک‌‎ها

نظام بانکی کشور از سال 1393 با بحرانی جدی مواجه شد که خود نتیجه سال‌ها رهاشدگی در بازار پول بود. عوامل زیادی در شکل‌گیری این بحران عنوان می‌شوند که از این عوامل می‌توان به بنگاه‌داری بانک‌ها، بدحسابی و فساد در حوزه تسهیلات، بلاتکلیفی بدهی دولت به بانک‌ها از محل وجه التزام، رشد قارچ‌گونه بانک‌های خصوصی و شکل‌گیری رقابت منفی، شکل‌گیری موسسات پولی و اعتباری غیرمجاز و در نهایت سکوت نهادهای نظارتی اشاره کرد. در همان سال بود که برای اولین بار در محافل اقتصادی از سود موهوم و کاغذی بانک‌ها سخن رفت. رفته‌رفته صحبت از بحران نظام بانکی در میان عوام دهان به دهان می‌چرخید و روشن بود که آن وضع نمی‌تواند ادامه پیدا کند.

لازم بود که درباره موضوع پیچیده بانک‌ها و ساختار بازار پول تصمیمی گرفته شود. بدون آنکه قضاوتی درباره کارایی تصمیمات اتخاذ شده برای جلوگیری از تبعات فاجعه‌بار بحران بانکی کنیم، سیر اتفاقات به گونه‌ای رقم خورد که منجر به ایجاد ابهامات جدی در عملکرد بانک‌ها (به ویژه بانک‌های بورسی) شد. این اتفاقات منجر به توقف نمادهای بانکی در بورس، تأخیر در برگزاری مجامع و ظهور بندهای حسابرسی تازه‌ای در صورت‌های مالی بانک‌ها شد. تلاش برای تغییر استانداردهای حسابداری بانکی و تطبیق آن با IFRS، صورت‌های مالی بانک‌ها را کاملا دگرگون کرد.

بانک‌ها مجبور شدند ذخایری جدید در حساب‌های خود در نظر بگیرند و عملا زیان‌های قابل توجهی شناسایی کنند. تعدادی از بانک‌های مهم کشور وارد شمول ماده 141 قانون تجارت شدند و همچنان مشخص نیست آیا ذخایری که در حساب‌ها لحاظ کرده‌اند کافی است یا قرار است در سال‌های آینده هم ادامه‌دار شود.

با وجود تمام این مسائل، عمده بانک‌های بورسی با اصلاح صورت‌های مالی خود تلاش کردند برای برگزاری مجامع خود نظر موافق بانک مرکزی را جلب کنند. پس از آن اگرچه صورت‌های مالی بانک‌ها کاملا دگرگون شد، اما دست‌کم سهام اغلب بانک‌ها دوباره قابل معامله شد. در این میان اما سهام بانک پاسارگاد به عنوان تنبل‌ترین شاگرد کلاس بانک‌ها برای مدت 25 ماه قابل معامله نبود و سرانجام در هفته گذشته به تابلوی معاملات برگشت.

غیبت «وپاسار» در آتش‌بازی بانک‌ها

در مدتی که نماد بانک بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها پاسارگاد متوقف بود، بورس تهران فراز و نشیب‌های قابل توجهی را از سر گذارند. در مهمترین مقطع این برهه (از ابتدای سال جاری تا کنون) سهام برخی بانک‌ها تا 200درصد رشد قیمتی را تجربه کرد. با جهش نرخ ارز، این انتظار در بازار سهام شکل گرفت که بانک‌ها به زودی بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها می‌توانند سود قابل توجهی از محل خالص دارایی‌های ارزی خود شناسایی کنند. هرچند شناسایی این سود به مفهوم قابل تقسیم‌بودن آن بین سهامداران نیست و احتمالا باعث ورود حتی یک ریال نقدینگی به بانک‌ها نمی‌شود، اما فعالان بازار سهام تمایل داشتند به هر قیمتی شده در سودی که «کی داده و کی گرفته؟!» شریک باشند. همین موضوع سبب شکل‌گیری تقاضای سنگین برای خرید سهام بانک‌ها شد. «وپاسار» اما پاسوز تعلل مدیران در تعیین تکلیف صورت‌های مالی سال 95 و 96، متوقف بود. جدول زیر بازدهی سهام بانک‌های مهم را از ابتدای سال جاری تا قیمت فعلی و بالاترین قیمت امسال نشان می‌دهد.

مثلث فشار در سمت عرضه سهام بانک

همانطور که در جدول فوق نمایش داده شده، سهام بانک پاسارگاد، ضعیف‌ترین بازدهی را نسبت به بازدهی سهام سایر بانک‌های بورسی و فرابورسی از ابتدای سال داشته است. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی سه اهرم مهم باعث ایجاد فشار فروش در نماد بانک پاسارگاد شده‌ و سهامداران مغبون بانک پاسارگاد را روز به روز از بازدهی بازارها عقب می‌اندازد.

الف) توقف طولانی: مهم‌ترین عامل فشار فروش این روزها در نماد بانک پاسارگاد، توقف طولانی مدتی است که بر سر این نماد گذشته. طبیعی است سهامدارانی که دو سال آزگار از امکان فروش دارایی خود محروم بوده‌اند، به محض آنکه فرصتی برایشان ایجاد شود، فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند. این موضوع در سایر توقف‌های طولانی مدت بازار سهام نیز تجربه شده بود. بازگشایی برخی نمادهای بزرگ بانکی در سال‌های 95 و 96 و بازگشایی تاریخی نمادهای پالایشی در اسفند 93 نیز باعث ایجاد فشار فروش سنگینی در بازار سهام شدند. تجربه نشان داده که هر چه مدت توقف یک نماد بیشتر باشد، فشار فروش در تاریخ بازگشایی بیشتر خواهد بود.

فشار فروشی که در مدت 2سال باید در بازار جذب می‌شد، تنها در مدت 3 روز کاری به بازار سهام تحمیل شد. مقصر اصلی این هیجان و رقابت منفی، مدیرانی هستند که بدون توجه به منافع سهامداران (به ویژه سهامداران خرد) روند اصلاح حساب‌ها و صورت‌های مالی شرکت را به تعویق انداختند. از معجزات اقتصاد ایران، ماندگاری این مدیران در سطوح عالی مدیریتی و چه بسا تقدیر از آنان است. چنانچه عقلانیت سیاسی سرلوحه تصمیم‌گیری در اقتصاد ایران نبود، چنین مدیرانی نه تنها عزل می‌شدند بلکه احتمالا از تصدی سمت‌های مشابه هم منع می‌شدند.

ب) رکود بازار سهام: نکته دیگری که باعث درجا زدن و عدم جذب عرضه‌های سنگین در بازار سهام شد، رکودی است که از اواسط مهرماه سال جاری نه تنها بر بازار سهام، بلکه بر کل اقتصاد ایران سایه افکنده است. احتمالا اگر مقدمات بازگشایی نماد بانک پاسارگاد در اواسط بهار امسال ایجاد می‌شد، قیمت سهام بانک پاسارگاد در این محدوده نازل قرار نمی‌گرفت. آمارهای معاملاتی نشان می‌دهند تنها در چهار روز کاری پس از بازگشایی «وپاسار»، تقریبا 7درصد سهام بانک دست به دست شد.

مجموع ارزش این معاملات تقریبا 500 میلیارد تومان بود. این در حالی بود که میانگین ارزش معاملات روزانه سهام و حق تقدم در کل نمادهای عادی بورسی و فرابورسی در آن برهه، فراتر از 600 میلیارد تومان نبود. در برهه اولین روزهای کاری پس از بازگشایی نماد بانک پاسارگاد، بخش عمده معاملات کل بازار به نماد «وپاسار» اختصاص می‌یافت. به عبارت دقیق‌تر بازگشایی نماد بانک پاسارگاد نه تنها با فشار سنگین عرضه از طرف دارندگان سهام مواجه شد، بلکه شوکی مضاعف به بدنه بازار سهام ایجاد کرد که این شوک برای چند روز معاملات بازار سهام را مختل کرد. از این رو تعلل مدیران بانک پاسارگاد نه تنها سهامداران بانک، بلکه کل فعالان بازار سهام را متضرر کرد.

ج) حقوقی‌های بی‌رحم: به طور معمول پس از توقف‌های مطول، لازم است میان سهامداران حقوقی (به ویژه سهامداران عمده) هماهنگی‌های لازم برای حمایت از بازار و جلوگیری از ایجاد هیجان و بحران صورت بگیرد. این در حالی است که در روز بازگشایی سهام بانک پاسارگاد، نه تنها اشخاص حقوقی، بلکه سهامداران درصدی بانک پاسارگاد اقدام به عرضه‌های سنگین سهام کردند. در روز بازگشایی نماد، 90درصد سهام عرضه شده را اشخاص حقیقی خریداری کردند. این در حالی بود که در سه روز ابتدایی پس از بازگشایی، سه شخص حقوقی از سهامداران درصدی بانک پاسارگاد، تقریبا 600 میلیون سهم (به ارزش تقریبا 70 میلیارد تومان) از سهام بانک را در نماد عادی و به صورت خرد عرضه کردند. این عرضه‌های سنگین پتانسیل رشد قیمت سهام بانک را در نطفه خفه کرد. در این باره گفتنی است که بانک پاسارگاد از لحاظ ساختار و ترکیب سهامداران دچار مشکل جدی است و شرکت‌های زیرمجموعه بانک پاسارگاد به طور ضربدری مالک بانک پاسارگاد هستند. (در گزارش‌های بعدی به طور مبسوط به این موضوع اشاره خواهد شد) با این وجود مدیران بانک نتوانستند (یا نخواستند) هماهنگی‌های لازم را برای کنترل عرضه‌ها و کاهش هیجان فروش سهام انجام دهند و منافع سهامداران اقلیت به کلی به فراموشی سپرده شد. اگر حرمت امام‌زاده را متولی آن پاس ندارد. .

ابهاماتی که هنوز پابرجاست

اگرچه در نهایت این عرضه و تقاضاست که قیمت سهام یک شرکت را شکل می‌دهد و توقف طولانی نماد بانک پاسارگاد باعث اختلالی جدی در عرضه و تقاضای سهام بانک شد، اما به نظر می‌رسد این تنها مشکل بانک پاسارگاد نیست.

با وجود تجربه منفی از تعلل مدیران بانک پاسارگاد باید توجه داشت که بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها نماد این بانک هنوز در آستانه تعلیق قرار دارد. به عبارت دقیق‌تر، نماد این بانک همچنان تحت احتیاط و مشمول فرآیند تعلیق است. مدیران بانک پاسارگاد اگرچه عمده اطلاعات لازم برای بازگشایی نماد بانک را ارائه داده‌اند، اما هنوز صورت‌های مالی 6ماهه تلفیقی و حسابرسی شده و همچنین گزارش تفسیری مدیریتی 6 ماهه را ارائه نداده‌اند. این در حالی است که بانک پاسارگاد موظف بود تا پایان آبان ماه سال جاری اطلاعات مذکور را افشا کند.

گذشته از این‌ها، بندهای حسابرس و بازرس قانونی این بانک حکایت از کسری بیش از هزار و 800 میلیارد تومان در ذخایر این بانک دارد. مدیران این بانک موارد مندرج در نامه بانک مرکزی درخصوص مجوز برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه سال مالی 96، از جمله ضرورت اعمال ثبت‌های اصلاحی لازم به مبلغ هزار و 200 میلیارد تومان بابت کسری ذخایر مطالبات مشکوک الوصول سال 1396 و همچنین مبلغ 626میلیارد تومان برگشت درآمد شناسایی بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها شده مرتبط با تسهیلات اعطایی را رعایت نکرده‌اند. در عوض مدیران این بانک با انتشار نامه‌ای اخذ این ذخایر و اعمال اصلاحات تذکر داده شده توسط بانک مرکزی را لازم نمی‌دانند.

در واقع مدیران بانک پاسارگاد همچنان بر همان مواضعی که باعث توقف 25ماهه نماد بانک شده بود، پافشاری می‌کنند. این در حالی است که تجربه نشان داده در آخر این بانک‌ها هستند که راهی جز تمکین برابر تصمیمات بانک مرکزی و سایر نهادهای نظارتی ندارند.

افراد نا آگاه در بازار بورس حباب قیمتی ایجاد مي‌كنند

مدیر سرمایه گذاری شرکت مشاور سرمایه گذاری نیک گستر گفت: در خردادماه امسال امید سیاسی در جامعه ایجاد شد و شاخص بورس رشد خوبی کرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) منطقه اصفهان، ابراهیم ابراهیمی، شامگاه گذشته (چهارشنبه) در همایش فرصت‌های سرمایه گذاری در سال 1393 با بیان اینکه تحلیل اقتصادی من با ثابت فرض کردن شرایط اقتصادی و سیاسی حال حاضر کشور است، اظهار کرد: سرمایه گذار به دنبال بالا بردن بازده و پایین آوردن ریسک است.

وی با اشاره به اينكه سرمایه گذار عملا باید به دنبال یک نقطه تعادل میان نرخ بازده و ریسک باشد، ادامه داد: با شرایط امروز باید ریسک مازاد دخالت ناظر نیز در سرمایه گذاری‌ها لحاظ شود، زیرا در روزهای اخیر برای جلوگیری از افت بیش از حد شاخص بورس کنترل‌هایی انجام می‌گیرد.

ابراهیمی با بیان اینکه تحلیل‌های من تا پایان روز 30 بهمن ماه است، تصریح کرد: شاخص بورس نزدیک به 113 درصد رشد داشته است، بدین معنا که اگر کسی از ابتدای فروردین امسال وارد بورس می‌شد، حدود 113 درصد بازدهی به دست می‌آورد.

مدیر سرمایه گذاری شرکت مشاور سرمایه گذاری نیک گستر به رشد ماهانه هفت درصد در شاخص بورس و 34 درصدی ارزش معاملات اشاره کرد و در مورد اندازه بازار بورس گفت: 24 درصد بازار بورس به محصولات شیمیایی تعلق دارد، فلزات 12 درصد و بانک‌ها 11 درصد است.

70 درصد بازار بورس در اختيار صنايع است

وی افزود: در بررسی بازدهی بازار به این نتیجه مي‌رسيم صنایعی که 70 درصد بازار را در برگرفته است، رشدی معادل بازار داشته است بدین معنا که این صنایع به طور ناگهانی سودهای کلان بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها 300 تا 400 درصدی نداده‌اند.

ابراهیمی در مورد علت رشد خوب شاخص بورس در برخی از ماه‌ها اظهار کرد: در خردادماه امسال امید سیاسی در جامعه ایجاد شد و در مهرماه نیز به علت اینکه زمان صورت‌های مالی شش ماهه بود شاهد رشد خوبی در بازار بورس بوديم.

وی تصریح کرد: صنعتی که بیشترین بازده را در دو سال اخیر داشته است، صنعت محصولات کاغذی با میانگین دوساله 444 درصد است و هم‌چنین صنایع خدمات فنی مهندسی 379 درصد بازده داشته است.

مدیر سرمایه گذاری شرکت مشاور سرمایه گذاری نیک گستر با بیان اینکه صنایع مادر نزدیک به شاخص بورس بازدهی داشته‌اند، گفت: بانک‌ها و موسسات اعتباری 166 درصد و فلزات اساسی نيز 36 درصد بازدهی داشته‌اند.

ابراهیمی به حباب قیمتی که در برخي از صنایع و به دلیل حضور مردم در بازار بورس ایجاد شد، اشاره کرد و ادامه داد: عده‌ای سرمایه گذار غیرحرفه‌ای به علت رکود بازارهای موازی، پول‌های خود را وارد بازار سهام کردند و تعدادي با استفاده از این موقعیت این جمع ناآگاه را فریب دادند.

معامله گران حقیقی بازیگران اصلی بازار بورس هستند

وی افزود: از نظر ریالی 60 درصد معاملات خرید در بازار سهام متعلق به خریداران حقیقی بوده است. در بعضی از ماه‌ها رشد خریداران حقیقی 18 درصد بوده است، به این معنا که نقدینگی وارد بازار بورس شده است.

مدیر سرمایه گذاری شرکت مشاور سرمایه گذاری نیک گستر تصریح کرد: افراد حقوقی در زمان مناسب وارد بازار نشده‌اند و در بازار مداخله نکردند. زمانی که باید عرضه در قیمت‌های متعادل اتفاق می‌افتاد، بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها افراد حقوقی این کار را انجام ندادند و اجازه دادند قیمت ها بازهم صعود پیدا کند.

وی با بیان اینکه بازدهی بازار امسال مطلوب بوده است، به جمع‌بندی بازار بورس پرداخت و گفت: معامله گران حقیقی بازیگران اصلی بازار بورس بوده‌اند. اثرات ناشی از افزایش قيمت دلار دیده شده است و تعدادی از بازارهای موازی در روزهای اخیر شروع به تحرک کرده‌اند.

وی افزود: میزان سرمایه گذاری افراد حقیقی به سمت صنایع کوچک‌تر بوده است، زیرا این شرکت‌ها با رشدهای ناگهانی همراه بوده‌اند. انتظار داریم رشد اقتصادی سال آینده کشور به صفر برسد که این رقم برای سال 1393 بسیار مناسب است.

تداوم فعالیت سامانه بارشی در اردبیل

اردبیل-مدیرکل هواشناسی استان اردبیل گفت: براساس نقشه‌های هواشناسی فعالیت سامانه بارشی در اردبیل طی این هفته نیز ادامه خواهد داشت.

سیاوش محمدی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در رابطه با آخرین وضعیت هواشناسی استان اظهار کرد: براساس نقشه‌های هواشناسی فعالیت سامانه بارشی در اردبیل طی این هفته نیز ادامه خواهد داشت.

وی با بیان اینکه جو استان تا عصر امروز همچنان ناپایدار است، گفت: امشب شدت ابرها در غالب مناطق استان کاهش می‌یابد ولی بارش خفیف و پراکنده باران دور از انتظار نخواهد بود.

مدیرکل هواشناسی استان اردبیل بیان کرد: با توجه به حاکمیت آسمانی صاف توام با وزش باد ملایم طی بامداد و صبحگاه یکشنبه، گزارش دمای حداقل صفر درجه سلسیوس و یا نزدیک به آن از اکثر ایستگاه‌های هواشناسی مرکز و جنوب استان احتمال دارد.

محمدی تصریح کرد: روزهای یکشنبه و دوشنبه نیز جو استان نسبتاً پایدار بوده و با توجه به کم بودن پوشش ابر و وزش باد جنوبی گاهی تند بر دمای هوا به ویژه در مناطق مرکزی و جنوبی افزوده خواهد شد.

وی افزود: سه شنبه نیز پایداری نسبی جو ادامه می‌یابد اما جریانات شمالی شده و اندکی از دمای هوا کاسته می‌شود، همچنین میزان پوشش ابر بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها افزایش می‌یابد.

سهام در روز پایانی سال چگونه است + جدول الگوی 22 سال

فردا آخرین روز کاری بورس تهران خواهد بود و این در حالی است که بازار سهام در این روزهای پایانی با یک الگوی تقریبا مشابهی حرکت کرده است اما روز پایانی چگونه به پایان میرسد.

به گزارش «بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها دنیای بورس» به نقل از دنیای اقتصاد، شاخص کل بورس تهران پس از عقبگرد ۱۱ درصدی از سقف تاریخی، دیروز مجددا به مدار صعودی بازگشت و با جبران ۴/ ۲ درصد از افت‌های روزهای اخیر، بار دیگر به ابرکانال ۵۰۰ هزار واحدی بازگشت. صعود ۱۱ کانالی نماگر سهام طی معاملات روز دوشنبه درحالی رقم خورد که دیروز آخرین فرصت فروش برای معامله‌گرانی بود که خواهان دریافت وجه نقد قبل از اتمام سال ۹۸ هستند.

با این حال شاهد فروکش فشار فروش به‌وجود آمده در روزهای گذشته بودیم. فروش‌های پرحجمی که تحت‌تاثیر عواملی همچون اثرات شیوع کرونا بر فعالیت‌های اقتصادی داخلی و همچنین بازار جهانی، نیاز به نقدینگی پایان سال و تسویه اعتبارات در معاملات سهام سایه افکنده بود. حال باید دید آیا الگوی سنتی رشد قیمت سهام در در روزهای پایانی بار دیگر تکرار می‌شود یا هراس از اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی در تعطیلات سال نو دوباره به تشدید فشار فروش می‌انجامد؟

رفع نگرانی‌های بورس‌بازان؟

در نخستین روز از هفته پایانی بورس 98 بود که بازار با شایعاتی درخصوص احتمال بالای قرنطینه تهران مواجه شد و واکنش شدیدی به این موضوع نشان داد. هر چند در همان ساعات اولیه معاملات بازار سهام این شایعات از سوی سیاستگذاران تکذیب شد اما نتوانست از هیجانات منفی حاکم در معاملات روز شنبه سهام بکاهد.

از این‌رو همزمان با سرخ‌پوشی بیش از 90 درصد از نمادهای معاملاتی بورس تهران و قرار گرفتن 85 درصد از نمادهای منفی در کف قیمتی روزانه، شاخص کل نیز 18 کانال عقب‌نشینی کرد. این فضای منفی هر چند آرام‌تر اما در معاملات روز یکشنبه نیز ادامه یافت و شاخص سهام با ریزش بیش از 8 هزار واحد دیگر، ابرکانال 500 هزار را ترک گفت.

در معاملات روز دوشنبه اما ورق برگشت و حدود 70 درصد از نمادهای معاملاتی بورس تهران سبزپوش شدند. در این میان شاهد غلبه تقاضا بر فروش سهام بودیم. به این ترتیب 88 نماد از 314 نماد فعال بورسی دیروز با صف خریدی به ارزش 936 میلیارد تومان (586 میلیارد تومان از این رقم به صف خرید سه نماد تازه‌وارد «قرن»، «زکوثر» و «تملت» اختصاص داشت) همراه شدند و در مقابل نماد 40 بنگاه بورسی با صف فروشی به ارزش 111 میلیارد تومان مواجه شدند.

تا به امروز خبر جدیدی درخصوص احتمال قرنطینه شهرها مخابره نشده است اما عوامل نگران‌کننده و فزاینده فشار فروش همچون نیاز به نقدینگی پایان سال و تسویه اعتبارات با توجه به مدت زمان دو روزه برای دریافت وجوه نقد حاصل از فروش مرتفع شده است. اما همچنان اثرات شیوع ویروس کرونا بر توقف فعالیت‌های اقتصادی چه در داخل کشور و چه جهانی به قوت خود باقی است؛ جایی که شاهد افت جدی قیمت‌ها در بازار کامودیتی و سهام جهانی هستیم.

سناریوهای پیش‌روی سهام

از یک نگاه در شرایط فعلی هر چند سهام تمایل به رشد قیمتی به پشتوانه نرخ دلار و سیگنال‌های تورمی را دارد، اما شرایط نامناسب بازار جهانی مانعی در این مسیر است. جایی که سهام کالایی با سهم 60 درصدی از ارزش کل بورس تهران، بیشترین تاثیر را از وضعیت کامودیتی‌ها می‌گیرند.

در این میان با وجود حباب قیمتی در اکثر سهام و صنایع غیرکالایی اما ادامه روند رکودی بازار جهانی به‌ویژه به جهت درگیر شدن بیش از 150 کشور با ویروس جدید کووید19، احتمال حرکت نقدینگی به سمت سهام مذکور (غیرکالایی همچون بانک، خودرو، دارو و صنایع غذایی) وجود دارد. برای توضیح سناریوی دیگر از روند آتی سهام، نگاهی به معاملات روز گذشته بورس تهران و رشد قیمت سهام کالایی (در شرایطی که با بازگشایی منفی بازار جهانی و افت محسوس بهای نفت و دیگر فلزات مواجه بودیم) خالی از لطف نیست.

به عبارتی دیگر در بدترین شرایط بازار جهانی شاهد رشد قیمت سهام حتی کالایی‌ها هستیم. این شرایط اگر با بهبود وضعیت بازار جهانی همراه شود، می‌تواند بار دیگر هجوم نقدینگی را به دنبال داشته باشد که احتمال شروع یک رالی تازه در بازار سهام را تقویت خواهد کرد و می‌تواند با ایجاد جو مثبت به درگیر شدن برخی از سهم‌ها با حباب قیمتی همراه شود.

درحال‌حاضر کرونا به جدیدترین و البته جدی‌ترین نگرانی سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. این ویروس جدید و اثرات آن بر وضعیت اقتصاد جهانی، نه‌تنها بازار سهام، بلکه کل اقتصاد را با نگرانی نامشخصی مواجه کرده است. موضوعی که هیچ تصویر مشخصی از شرایط آتی آن به دلیل عدم‌قطعیت‌های فراوان وجود ندارد. در مقابل اما فضای ملتهب اقتصادی و اوضاع نگران‌کننده فعلی می‌تواند برای بورس‌بازان جذاب باشد. نااطمینانی‌های جدید که به فعال‌تر شدن انتظارات تورمی می‌انجامد و در محدودیت بازارهای موازی، می‌تواند بار دیگر بورس تهران را به مستعدترین مقصد برای جذب نقدینگی بدل کند.

تکرار سنت دیرینه پایان سال سهام؟

یکی از موضوعاتی که شاید بررسی آن برای هر سهامداری جالب‌توجه باشد، نوسان شاخص سهام در روزهای پایانی سال است. امسال نیز در کنار ریسک‌های فعلی (شیوع کرونا و نوسان منفی بازارهای کالایی) طبق سنت‌های همیشگی بورس در روزهای پایانی سال، شاهد افزایش بالای تعداد فروشندگان هستیم که این مهم را می‌توان از چند منظر مورد ارزیابی قرار داد.

از یک‌سو تعطیلات چندروزه سال نو و احتمال بروز رخدادهای غیرقابل پیش‌بینی در این زمان برخی از سهامداران محافظه‌کار را ترغیب به نقد کردن سهام می‌کند. نیاز به نقدینگی پایان سال از سوی برخی حقوقی‌ها برای تامین نیازهای پایان سال شرکت‌ها و همچنین موعد تسویه حساب‌های اعتباری از دیگر دلایلی است که سبب افزایش حجم فروش‌ها در بازار شده است.

از این‌رو با توجه به مهلت دو روزه برای تسویه وجوه معاملات بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس، دوشنبه آخرین زمان فروش سهام از سوی معامله‌گرانی بود که می‌خواستند قبل از پایان سال پول نقد حاصل از فروش را دریافت کنند.

بررسی ها از روند معاملات سال‌های گذشته نشان می‌دهد این فشار فروش همواره دو یا سه روز مانده به پایان سال ناگهان برداشته می‌شود که علت آن پایان مهلت برداشت پول از حساب کارگزاری است. مهلتی که پیش از سال ۹۶ برای سهامداران سه روز (T+3) و از بهمن 96 تا به امروز به دو روز (T+2) کاهش یافته است.

به عبارت ساده در صورتی که معامله‌گر سهام خود را عرضه کند، دریافت وجه نقد حاصل از آن دو روز کاری زمان نیاز دارد. از این رو سهامدار به دلیل نیاز به نقدینگی در پایان سال، دیگر در دو روز معاملاتی پایان سال انگیزه‌ای برای فروش سهام خود نخواهد داشت چرا که در صورت درخواست وجه نقد در این بازه زمانی، پول حاصل از فروش سهام را بعد از تعطیلات رسمی سال نو دریافت خواهد کرد.

نگاهی به دو یا سه روز پایانی معاملات سهام (بسته به مهلت تسویه وجوه) از سال ۷۶ تا پایان سال ۹۷ نشان می‌دهد که در تمامی بازه‌های زمانی به استثنای ۴ سال به دلایل خاص (مثلا بازگشایی پالایشی‌ها در سال ۹۳)، شاهد رشد قیمت سهام بودیم. حال پرسش اینجاست که آیا امسال نیز چنین الگویی تکرار می‌شود؟ فضای مثبت بورس تهران در روز گذشته نشانه‌ای از تداوم این مسیر در معاملات روزانه را نشان می‌دهد.

حال باید دید آیا سنت دیرینه رشد قیمت سهام در دو روز پایانی معاملات، در سال 98 نیز تکرار می‌شود یا ترس از اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی در تعطیلات سال نو بار دیگر به تشدید فشار فروش می‌انجامد. این موضوع بیش از هرچیز تحت تاثیر تکانه‌های بازارهای جهانی و واکنش این بازارها به اعمال سیاست‌های حمایتی بانک‌های مرکزی جهان خواهد بود.

بی‌توجهی بازار جهانی به چتر حمایتی بانک‌های مرکزی

هیجانات منفی مربوط به کرونا تنها ایران را در بر نگرفته است و بازار سهام دیگر کشورها نیز به شیوع گسترده این ویروس در تمام دنیا واکنش نشان داده‌اند. گسترش ویروس کرونا در بیش از 150 کشور و مختل شدن فعالیت‌های عادی در بسیاری از کشورهای جهان تبعات سهمگینی برای بازارهای سهام و کامودیتی‌ها به همراه داشت.

به‌طوری که در پایان معاملات هفتگی بازار جهانی، نفت با ثبت سقوط 25 درصدی، به کمتر از 35 دلار به ازای هر بشکه رسید که شدیدترین افت هفتگی طلای سیاه از بحران سال 2008 شمرده می‌شود.

برای افت بهای نفت دلایل چندی مطرح می‌شود که ردپای شیوع ویروس کووید- 19 در آنها کاملا مشهود است. از عدم حصول نتیجه در نشست اوپک پلاس و آغاز جنگ نفتی میان عربستان و روسیه گرفته تا سرایت کرونا به آمریکا و محدودیت‌های مسافرتی ترامپ. هر چند مداخلات بانک‌های مرکزی و دستور خرید نفت توسط ترامپ منجر به جبران بخشی از افت هفتگی قیمت‌ها شد.‌

در بازار فلزات نیز شرایط مشابهی را شاهد بودیم. به‌طوری‌که در پایان هفته گذشته، بهای مس با کاهش 5/ 1 درصدی مواجه شد و سرب نیز شاهد افت 4 درصدی قیمت بود. به این ترتیب نمادهای کالایی بورس تهران با سهم بیش از 60 درصدی از ارزش کل بازار و بیشترین توجه به واقعیت‌های اقتصادی، از تهدید کرونا در امان نماندند و شاخص کل را نیز با خود همراه کردند.

در این میان با وجود ریزش محسوس کامودیتی‌ها در برآیند معاملات هفتگی، در آخرین روز معاملاتی (جمعه) محرک‌های مالی دولت‌هایی مانند آمریکا و چین توانست تقاضا را به بازارها برگرداند و بار دیگر قسمتی از ریزش‌ها را جبران کند. روز گذشته اما برخلاف انتظارات سرمایه‌گذاران، در بازگشایی هفتگی بازار جهانی شاهد افت شدید بهای نفت و فلزات بودیم.

این موضوع در شرایطی واقع شد که فدرال رزرو آمریکا شامگاه یکشنبه به منظور حمایت از بازارها در یک اقدام کم‌سابقه نرخ بهره را یک درصد دیگر نیز کاهش داد تا در کمتر از یک ماه نرخ بهره آمریکا به بازه صفر تا 25/ 0 برسد. این در حالی است که فدرال رزرو عموما حساسیت بسیاری را در اعمال سیاست‌های پولی به خرج می‌دهد و کاهش 4 پله‌ای این متغیر تعیین‌کننده، امر بسیار غافلگیرکننده‌ای بود.

اما تا زمان نگارش این گزارش (دوشنبه ساعت 15) اثری از واکنش مثبت بازارها به این اقدام مشاهده نشده ‌است و ریزش 5/ 9 درصدی بهای هر بشکه نفت برنت و سقوط قیمت طلای سیاه به کانال 30 دلاری را تجربه می‌کنیم. فلزات نیز دیروز شرایط مشابهی را تجربه کردند. قیمت مس 6/ 3 درصد افت کرد و به 5258 دلار در هر تن رسید. روی، سرب و آلومینیوم نیز در این روز به ترتیب شاهد کاهش قیمت 5/ 1، 4/ 2 و 9/ 1 درصدی بودند.

به این ترتیب به نظر می‌رسد اقدامات سریع فدرال رزرو به نوعی سیگنال بروز ریسک‌های رکود فراگیر اقتصاد جهانی تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا را به سرمایه‌گذاران داده‌است و می‌توان گفت روند بازارهای جهانی به سرانجام مبارزه با این ویروس جدید گره خورده است. به عبارتی ساده‌تر دل‌بستن به صعود بازار جهانی و احیای قیمت‌ها، بدون انتظار برای کشف درمان یا کنترل کرونا، تا حدودی پرریسک به نظر می‌رسد.

در روزی که شاخص سهام صعود 4/ 2 درصدی را تجربه کرد، بازیگران حقیقی پس از تنها یک روز عقب‌نشینی بار دیگر در نقش خریدار ظاهر شدند. در این مسیر روز دوشنبه بیش از 803 میلیون و 947 هزار سهم به بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها ارزش 536 میلیارد و 506 میلیون تومان به پرتفوی حقیقی‌ها افزوده شد.

در میان 38 صنعت فعال بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه فلزات اساسی رقم خورد. به این ترتیب روز گذشته 89 میلیارد و 300 میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها معامله‌گران خرد افزوده شد.

پس از آن نیز گروه محصولات غذایی شاهد خالص تغییر مالکیت 80 میلیارد و 100 میلیون تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. پالایشی‌ها نیز دیروز مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند و خالص خرید 71 میلیارد و 320 میلیون تومانی را رقم زدند.

در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت سالمین در اولویت خرید معامله‌گران خرد قرار گرفت. از این رو دیروز 6 میلیون و 168 هزار سهم «غسالم» به ارزش 74 میلیارد و 980 میلیون تومان در سمت حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در «وبملت» نیز حقیقی‌ها خالص خریدی به میزان 41 میلیارد و 150 میلیون تومان را رقم زدند.

سهام پالایش نفت اصفهان نیز دیروز مورد توجه بازیگران خرد بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته حدود 63 میلیون سهم به ارزش 35 میلیارد و 650 میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد. در آن‌سوی بازار اما این گروه حمل و نقل بود که مورد توجه معامله‌گران عمده قرار گرفت.

این گروه دیروز شاهد جابه‌جایی حدود 79 میلیارد و 400 میلیون تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. همچنین روز گذشته در گروه ماشین آلات، یک میلیارد و 300 میلیون تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. در میان شرکت‌ها نیز «حکشتی» شاهد خالص تغییر مالکیت 78 میلیارد و 770 میلیون تومان به سمت پرتفوی حقوقی‌ها بود.

شاخص کل بورس تهران ۶۰۷ واحد کاهش یافت؛ واکنش سرد بازار به شرایط جدید

همشهری آنلاین: شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات اولین روز بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها هفته با ۶۰۷ واحد کاهش به ۶۷ هزار و ۳۶ واحد رسید.

فارس نوشت: بر اساس اطلاعات مندرج در سامانه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران امروز شنبه با 607 واحد کاهش به 67 هزار و 36 واحد رسید.

همچنین شاخص وزنی کل بازار بورس‌بازان در انتظار بازگشایی‌ها امروز با 101 واحد کاهش به 10 هزار و 252 واحد و ارزش روز بازار به 284 هزار میلیارد تومان رسید.

امروز معامله‌گران بورسی بیش از 390 هزار برگ بهادار به ارزش 101 میلیارد تومان و در 30هزار نوبت معامله داد و ستد کردند.

امروز در جریان معاملات بعد از برگزاری مجامع شرکت‌ها در تیرماه که با سودهای اندک از 10 ریال تا 16 ریال و بعضی از شرکت‌ها تا 170 تومان سود تقسیم کرده و نماد آنها بازگشایی شد.

در جریان معاملات با پیام ناظر بازار نمادهای معاملاتی حمل و نقل توکاریل، سیمان خزر، شرکت کربن، سرمایه‌گذاری نفت، شرکت ساختمانی آبادگران، قند اصفهان، قند قزوین، شرکت لبنیات پاک، شرکت بیمه ملت و شرکت دشت مرغاب بازگشایی شدند.

همچنین نماد سیمان کردستان، ماسه ریخته‌گری و شرکت سخت‌آژند و پتروشیمی کرمانشاه مشمول بازگشایی نماد شده و شرکت‌هایی مانند سیمان هرمزگان دچار توقف شدند.

امروز نمادهای تاثیرگذار در کاهش شاخص شامل تاپیکو، پارسان، وغدیر، حکشتی، همراه، خودرو بودند و نماد شرکت انفورماتیک در تقویت شاخص اثر گذاشته است.

نمادهای پربیننده بورسی مربوط به پارس خودرو، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، گروه بهمن، ایران خودرو، کشتیرانی جمهوری اسلامی، ایران خودرو دیزل و پتروشیمی مبین بوده‌اند.

امروز در بازار نقدی فرابورس ایران نیز شاخص کل با 11 واحد افت به 791 واحد رسید و ارزش روز بازار اول و دوم فرابورس به 59 هزار میلیارد تومان رسید.

امروز معامله‌گران فرابورسی بیش از 60 میلیون برگ بهادار در قالب 11 هزار نوبت معامله و به ارزش 50 میلیارد تومان داد و ستد کردند.

امروز نمادهای پربیننده فرابورسی مربوط به بانک گردشگری، گروه پتروشیمی سرمایه ایرانیان، گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی، سرمایه‌گذاری مسکن تهران، قاسم ایران، تولید برق عسلویه، مپنا، شهرسازی و خانه‌سازی باغ میشه بوده‌اند.

امروز عمده نمادهای تاثیرگذار در کاهش شاخص فرابورس شامل مارون، زاگرس، میدکو، پترول، شرانل، خراسان، سمگا بوده است.